Zug is een van de minst opvallende van de 23 Zwitserse kantons. Zug blijft graag onopvallend, want discretie is een sterke troef in een land dat zoveel verdient met zijn gewaarborgde geheimen. Zug kwam heel even, discreet, in het nieuws bij de ramp van 13 november 2002 met de olietanker Prestige. Tien jaar later is in Spanje het proces over die ramp begonnen, maar de verantwoordelijken van die ramp zitten onder meer veilig in Madrid, onder wie premier Rajoy, en in …Zug.
Schermen
De verantwoordelijken van de ramp met die tanker, 77.000 ton vuile olie voor de Spaanse kust, bleven buiten schot. De speurders stonden immers voor een dikke muur van schermbedrijven, ze keken op tegen een wirwar van maatschappijen waarachter de opdrachtgevers en eigenaars zich verschuilen.
De eigenaar van het schip dat onder Bahama vlag voer, was een Liberiaanse maatschappij met zetel in Griekenland – waarachter een Griekse rederij school. De eigenaar van de lading was de firma “Crown”, gebaseerd in fiscaal paradijs Gibraltar maar met maatschappelijke zetel in Zug. Crown maakt deel uit van het Russische ‘Alfa Group Consortium’, een van de grootste holdings van Rusland (banken, verzekeringen, olie, groot- en kleinhandel enz.), opgericht door superoligarch Michail Fridman.
Nogal wat Russische ondernemingen uit de ondoorzichtige oliebusiness hebben een boontje voor Zwitserland, en dan nog eens extra voor Zug. Er is een firma van aluminiummagnaat Vassili Anisimov, Norislk Nickel is er gevestigd, oligarch Viktor Vekselberg woont er, de verkopers van Ferrari hebben goede klanten aan de Russische en Oekraïense residenten.
Wijlen de Russische president Boris Jeltsin en zijn omgeving hadden al de weg naar de weldaden van het Zwitserse systeem getoond. Toen onderzoeksrechter Carla del Ponte samen met een Russische collega de smeergeldaffaire, het zogenaamde Kremlingate, onderzocht, werd ze plotseling benoemd tot hoofd van het zogenaamde Joegoslavië Tribunaal. De Russische procureur werd door Vladmir Poetin, toen chef van de geheime dienst FSB, uitgeschakeld. Het onderzoek liep dood.
Spaarpotten
Ook de FIFA kent de geneugten van Zug: de inkomsten van de World Cup in Zuid-Afrika werden na een deal met de overheid belastingvrij in dit kanton geplaatst. Iets van rond twee miljard dollar. De FIFA kan aanvoeren dat dit niet ver van haar hoofdkwartier in Zurich is, amper 20 minuten met de trein. Ook dat is een pluspunt voor Zug: vlakbij bankencentrum Zurich en dichtbij de luchthaven Kloten met snelle verbindingen naar de rest van de wereld.
Het kanton kwam onlangs ook terloops in het nieuws met de recente fusie van Glencore dat Xtrata opslokte (zie Uitpers: Xtrata, Glencore, Blairs Derde Weg…). De baas van gigant Glencore, Marc Rich, bepaalt in een zaal van restaurant Gasthof in Zug de prijzen van allerlei grondstoffen. Het hoofdkwartier van Glencore is hier gevestigd, evenals dat van Xtrata.
Extra’s
Zug heeft enkele lengtes voor op andere kantons. Het heeft een nog lagere belastingvoet dan de anderen. De belasting op inkomen ligt er op 23 %, de helft van het Zwitserse gemiddelde. Er is slechts een halftijdse procureur werkzaam, wat geen spoed belooft bij de behandeling van eventuele klachten.
In Zug ligt de belastingvoet voor postbusbedrijven, maatschappijen die alleen bij naam hun maatschappelijke zetel daar hebben, op minder dan 9 %, terwijl er helemaal geen belasting is op winst uit kapitaal. Daar bovenop komt de garantie dat niemand kan worden vervolgd wegens belastingfraude uit naam van het absolute recht op discretie. Als extraatje: geen risico dat EU-regels of andere pogingen om speculatiefondsen of duistere reders die het niet nauw nemen met internationale milieuregels roet in het eten gooien. En nog een extra: weinig administratie. Een maatschappij registeren gebeurt in minder dan een dag. En nog een ander: een zeer soepele arbeidsmarkt, gemakkelijk aanwerven en ontslaan.
De voorbije jaren hebben mee daarom heel wat speculatiefondsen de rust van Zug verkozen boven de hectische City van Londen. Samen met hen allerlei andere financiële groepen, waaronder ook beheersfondsen van privéfortuinen. Zwitserland garandeert nog altijd uiterste geheimhouding. Nadat onverlaten het aandurfden Duitse belastingontduikers bij Crédit Suisse aan de Duitse fiscus te melden, vaardigde Zwitserland een internationaal aanhoudingsmandaat uit tegen drie ambtenaren van de Duitse fiscus. De belastingontduikers liet het ongemoeid.
Archipel
Zug is gewoon een illustratie van het gemak waarmee echt grootkapitaal belastingen en internationale regels aan zijn laarzen lapt. Plaatsen als Zug zijn ideale schuiloorden voor ongeoorloofde maar daarom niet onwettige praktijken. Zug is niet alleenstaand, ook niet in Europa. Ondanks alle inspanningen van de EU, Oeso en dies meer gaan fiscale paradijzen als Gibraltar, de Britse Kanaaleilanden, Andorra, San Marino, Liechtenstein, Luxemburg, de Londense City, België….zij in het zeer ongelijke mate, verder met praktijken die crisissen als deze van 2008 veroorzaken.
Zolang deze archipel van paradijzen bestaat, is de strijd tegen witwassen van fraude- en misdaadgeld verlamd. Na de crisis van 2008 werden onder meer op de G20 dure eden gezworen. Zoals in Zug is er ook bij de andere sindsdien weinig veranderd.
