Zelfmoordaanslagen metro Moskou: reactie op jarenlange Russische vuile oorlog

INLEIDING:

Op maandag 29-3 hadden in Moskou twee zelfmoordaanslagen plaats, een op het metrostation Loebjanka en de tweede op metrostation Park Koeltoeri.

Hierbij kwamen 40 mensen om het leven.

Evident is, dat dergelijke gerichte aanvallen op burgers de ultieme schending van het fundamentele recht op leven van ieder mens zijn.

Inmiddels is bekend geworden, dat de verantwoordelijkheid is opgeeist door de Tsjetsjeense verzetsleider Dokoe Oemarov, de zogenoemde Emir van de Kaukasus. [1]

De aanslagen zouden een vergelding zijn voor een in het dorp Archty [Ingoesjetie] door Russische troepen veroorzaakt bloedbad onder Tsjetsjeense en Ingoestjeetse burgers. [2]

Ook in het recente verleden hebben aanslagen [3] plaatsgevonden, die te herleiden waren naar het Tsjetsjeense verzet. [4]

Hoewel  vanuit humanitair en internationaalrechtelijk oogpunt geen enkele rechtvaardiging bestaat voor het plegen van aanslagen, is het opvallend, dat door de media weinig tot geen aandacht wordt besteed aan  het jarenlange Russische militaire optreden in de Noord-Kaukasus [Tsjetsjenië en buurlanden], dat inmiddels tienduizenden  burgerslachtoffers heeft geëist.

Een vuile oorlog, die tot vandaag de dag voortgang vindt

DE RUSSISCHE VUILE OORLOG IN TSJETSJENIË

ACHTERGRONDINFORMATIE:

De Tsjetsjeense bevolking is grotendeels islamitisch. Na eeuwenlange Russische overheersing, religieuze vervolging [5], degradatie tot tweederangsburgers en tijdens de Tweede Wereldoorlog aangedaan onrecht [6] was het Tsjetsjeense nationale gevoel alleen maar sterker geworden. Dit werd nog gestimuleerd tijdens de perestrojka onder president Gorbatsjov, die veel meer religievrijheid toestond, waardoor Moskeen herbouwd konden worden.

Al gauw ontstond dan ook de roep om onafhankelijkheid en het zal geen verbazing wekken, dat de daarop volgende strijd sterke religieus-islamitische componenten vertoonde, gezien de onderdrukking van de religieuze beleving in het verleden.

In de strijd in de negentiger jaren zou daarbij de orthodoxe Islam [de Tsjetsjenen waren door de eeuwen heen voornamelijk soefistisch], een steeds grotere rol gaan spelen [7]

TWEE TSJETSJEENSE OORLOGEN:

Nadat de voormalige Tsjetsjeense luchtmacht generaal, Doedajev [veteraan uit het Russische Rode Leger] in 1991 de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië had uitgeroepen en drie Russische couppogingen tegen zijn bewind waren mislukt, viel de toenmalige Russische president Jelstin in 1994 Tsjetsjenië binnen.

Om propagandistische redenen werd genoemd de toenemende uiteraard verwerpelijke discriminatie en achterstelling van de etnisch-Russische inwoners, die tegen onafhankelijkheid waren en uiteindelijk grotendeels wegvluchtten tijdens de oorlog. [8]

Hiermee begon het eerste Russische militaire ingrijpen, dat tot 1996 zou duren

Rusland slaagde er niet in Tsjetsjenië te onderwerpen en in 1996 werd een staakt het vuren getekend. [9]

Uiteraard accepteerde Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië niet en na veel onderlinge Tsjetsjeense twisten [tussen de niet-islamitische president Maschadov en de islamitische vice-president Basajev] viel Rusland in 1999 opnieuw Tsjetsjenië binnen

Directe aanleiding vormt de inval van Basajev en aanhangers in Dagestan. [10]

Ook deze in 2002 officieel beëindigde tweede Tsjetsjeense oorlog onder de toenmalige Russische president Poetin,werd gekenmerkt door grootschalige Russische mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden, die grotendeels gericht waren tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking. Het Tsjetsjeense verzet was eveneens debet aan oorlogsmisdaden als bomaanslagen op Russische burgerdoelen [11] en foltering en executie van krijgsgevangenen.

Hoewel de oorlog officieel is beëindigd, gaan de mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking echter tot de dag van vandaag door, waaraan naast Russische troepen ook regeringsgezinde Veiligheidsdiensten aan schuldig maken. [12] Als reactie daarop worden de aanslagen van het Tsjetsjeense verzet op Russische burgerdoelen voortgezet, zoals de recente dd 29-3. Honderdduizenden Tsjetsjenen zijn inmiddels het land ontvlucht, grotendeels naar buurland Ingoesjetië. [13]

Vanaf de Tweede Tsjetsjeense oorlog werd door de Russische autoriteiten steeds meer een ”tsjetsjenisering” van het gezag gepromoted. Dit hield in de benoeming van pro-Russische Tsjetsjeense leiders in Staatsfuncties. Ook werd de verantwoordelijkheid voor het neerslaan van het verzet steeds meer bij Tsjetsjeense Veiligheidstroepen gelegd. [14]

In 2003 werd als president, Akhmat Kadyrov aangesteld. Nadat hij in 2004 om het leven kwam bij een bomaanslag, werd aanvankelijk Aloe Alchanov president, waarna deze in 2007 vervangen werd door de zoon van Akhmat Kadyrov, Ramza Kadyrov, tevens leider van de beruchte Veiligheidstroepen. [15]

DE RUSSISCHE VUILE OORLOGEN IN TSJETSJENIË 

INTERNATIONALE RECHTSPRINCIPES BIJ GEWAPENDE CONFLICTEN

Principe 1, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht

Verplichting tot humane behandeling van gevangenen

Principe 5, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht

Verbod op collectieve straffen en foltering

‘Principe 7, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht

Verbod militaire aanvallen op burgers en het verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten [burgers].

Deze principes zijn eerder bekrachtigd in de Conventies van Genève en door andere Internationale Rechtsverdragen zoals het Anti-folterverdrag en de Verdragen betr de behandeling van gevangenen. Zij dienen door alle conflictpartijen te worden nageleefd

In de oorlogen in Tsjetsjenië zijn zij echter op grote schaal geschonden door de Russische troepen, met tienduizenden Tsjetsjeense en andere burgerslachtoffers ten gevolge

Ook het Tsjetsjeense verzet heeft zich aan ernstige mensenrechtenschendingen schuldig gemaakt.

A EERSTE TSETSJEENSE OORLOG:

 BOMBARDEMENTEN OP GROZNY

In de Eerste Tsjetsjeense oorlog [1994-1996] vonden grootschalige Russische bombardementen op de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny plaats, waarbij geen sprake was van het internationaalrechtelijk verplichte onderscheid tussen combatanten [militairen en strijders] en non-combatanten. Het gevolg was, dat er duizenden Tsjetsjeense burgers om het leven kwamen. Driehonderdduizend Tsjetsjenen sloegen op de vlucht. [16]

HET RUSSISCHE WILDE WESTEN

NIETS IS ONS TE DOL

”SCHOONMAAKOPERATIES” IN TSJETSJEENSE DORPEN

Berucht waren ook de zogenaamde zatjistiki [schoonmaakoperaties], waarbij dorpen werden uitgekamd op zoek naar verzetsstrijders. Hierbij maakten zowel het ”reguliere” Russische leger als Veiligheidstroepen zich schuldig aan mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies [executies zonder vorm van proces], plundering en brandstichting. [17]

WILLEKEURIGE ARRESTATIES EN MISHANDELINGEN IN KAMPEN

DE ”STRIJDERSLEEFTIJD”

Ook kwam het regelmatig voor, dat jongens en mannen tussen 15 en 60 jaar louter en alleen vanwege hun leeftijd ‘[‘strijdersleeftijd’]’ werden gearresteerd en weggevoerd naar zogenaamde ”filtratiekampen”, waar mishandelingen, folteringen, buitengerechtelijke executies en ”verdwijningen” [18] aan de orde van de dag waren. Aangezien er geen sprake was van enige bewijsbare arrestatiegrond, was  hier sprake van ”collectieve straffen”, die in strijd zijn met artikel 33, 4e Conventie van Genève. [19]

B TWEEDE TSJETSJEENSE OORLOG

HET TREURSPEL HERHAALT ZICH

Ook bij de Tweede Tsjetsjeense oorlog maakte het Russische leger en Veiligheidstroepen zich schuldig aan een groot aantal mensenrechtenschendingen tegen de burgerbevolking

Intensieve bombardementen en artilleriebeschietingen in steden en dorpen eisten duizenden levens onder de burgerbevolking. Ook weer hier vonden de beruchte ”schoonmaakacties” in dorpen plaats en werden grote aantallen Tsjetsjeense burgers willekeurig gevangengenomen en overgebracht naar ”filtratiekampen, waar martelingen, buitengerechtelijke executies en verdwijningen plaatsvonden. Een berucht kamp, dat samen met andere kampen in een Human Rights Watch rapport beschreven wordt heette kamp Chernokozovo. [20]

Wat betreft die verdwijningen en andere mensenrechtenschendingen, die anno 2010 nog steeds aan de orde zijn in Tsjetsjenië, is Rusland een groot aantal keren gekapitteld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. [21]

HUISVERBRANDINGEN ALS COLLECTIEVE STRAF

Als collectieve straffen waren reeds genoemd de willekeurige arrestaties in dorpen.

Genoemd dient echter ook de huisverbrandingen van mensen, van wie verondersteld wordt, dat hun familieleden wellicht behoren tot het Tsjetsjeens verzet. Deze praktijken hebben al een groot aantal Tsjetsjeense families dakloos gemaakt. [22]

C INGOESJETIE

Ook in Ingoesjetië, waar eenzelfde strijd woedt tussen het Russische leger/  Veiligheidstroepen en aan de andere kant het verzet, worden door Rusland dezelfde praktijken toegepast: Willekeurige arrestaties, verdwijningen, folteringen, buitengerechtelijke executies. [23]

D MENSENRECHTENSCHENDINGEN EN OORLOGSMISDADEN TSJETSJEENS VERZET

Zoals reeds bekend en door mij opgemerkt, heeft het Tsjetsjeens verzet zich in de loop der jaren eveneens schuldig gemaakt aan mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden. Er is sprake van aanslagen op Russische burgerdoelen, foltering en executies van krijgsgevangenen, aanslagen op en ontvoeringen van bestuursfunctionarissen in dienst van de Tsjetsjeense regering en ontvoeringen. [24]

Hoewel dit grotendeels reactie is op de grootschalige Russische mensenrechtenschendingen, is het, afgezien van de inhumaniteit, geen rechtvaardiging.  

Burgers dienen in een conflict te allen tijde te worden ontzien en krijgsgevangenen humaan behandeld. Bovendien is het volgens het Internationaal Recht niet toegestaan, het ene onrecht te beantwoorden met het andere.

EPILOOG:

Het is evident, dat de recente aanslagen op de metro in Rusland in alle opzichten verwerpelijk zijn. Echter dient nadrukkelijk gesteld te worden, dat een en ander, hoe verwerpelijk ook, de resultante is van jarenlange Russische onderdrukking en ernstige oorlogsmisdaden, die slechts als vuile oorlog tegen de Tsjetsjeense burgerbevolking en die van haar buurlanden kan worden aangeduid.

Hiervoor is helaas veel te weinig media-aandacht.

Zolang het grootschalige Russische geweld doorgaat, zal het verzet, naast de volgens Internationaal Recht gerechtvaardigde militaire aanvallen op het Russische leger, de aanslagen op Russische burgerdoelen continueren. Het is aan de EU, op Rusland politieke druk uit te oefenen, deze vuile oorlog te beëindigen.

(Uitpers nr. 120, 11^de jg., mei 2010) 

NOTEN:

[1]

WIKIPEDIA

KAUKASUS EMIRAAT

[2]

DE TIJD

29-3-2010

”EMIRAAT VAN KAUKASUS EIST AANSLAGEN MOSKOU OP”

VRANCKX: BLOEDBAD IN INGOESJETIE

VRIJDAG 12 FEBRUARI 2010

[3]

Nadrukkelijk dient gesteld te worden, dat van aanslagen alleen sprake is bij militaire aanvallen op burgers, die verboden zijn door het Internationaal Recht

Militaire aanvallen echter op combatanten [militairen en strijders], in casu hier het Russische leger, zijn internationaalrechtelijk gelegitimeerd.

Zie ook Principe 7, Internationaal Humanitair Oorlogsrecht

[4]

VERKLARING KAUKASUS EMIRAAT BIJ DE AANSLAG DD 27-11-2009 OP DE NEVSKY EXPRESS

dd 2-12-2009

Bron:

NOS NIEUWS

”TREINONGELUK RUSLAND WAS AANSLAG”

27-11-2009

[5]

Vernietiging van Moskeen en het doden van spirituele leiders tijdens de Sovjet-Unie

” In de tijden van de Sovjet-Unie, waar religie tegen de grondbeginselen van het socialisme inging, werd de islamitische cultuur met grof geweld bestreden. Moskeeën werden vernietigd en de spirituele leiders werden vermoord. ”

[6]

Etnische zuiveringen in 1944 onder Stalin

De bevolking werd in 1957 gerepatrieerd onder president Chroetsjov

[ http://nl.wikipedia.org/wiki/Nikita_Chroesjtsjov]

Hun huizen en bezittingen waren echter grotendeels ingenomen door naar Tsjetsjenië verhuisde Russen en de gerepatrieerden werden slachtoffer van grove discriminatie, hetgeen leidde tot grote spanningen tussen de Russen en de autochtone Tsjetsjenen

Zie ook:

WIKIPEDIA

TSJETJSENIE, DE JAREN NEGENTIG

[7]

Zie

[9]

WEBSITE TSJETSJEENS VERZET

VOLKSKRANT

25-1-1995

”TSJETSJENIË DREIGT NOORD-IERLAND VAN RUSSISCHE FEDERATIE TE WORDEN.

VAL GROZNY MAAKT GEEN EINDE AAN STRIJD”

VOLKSKRANT

8-2-1995

”LEGERLEIDING LIJKT VERLIES GROZNY TE AANVAARDEN”

”Als Rusland in de zomer al zijn aandacht stort op de verkiezingen, zien de rebellen hun kans. Op de avond van de inauguratie van Jeltsin, na zijn verkiezingsoverwinning, voor zijn tweede ambtstermijn, verslaan de rebellen de federale troepen bij Grozny. Met het verlies van Grozny, stuurt Jeltsin de populaire generaal Aleksandr Lebed voor onderhandeling naar Chasavjoert, hier wordt een staakt-het-vuren getekend, waarmee de eerste Tsjetsjeense oorlog ten einde komt. Wat echter niet wil zeggen dat Rusland de onafhankelijkheid van Tsjetsjenië accepteert. Toch werd Tsjetsjenië de facto onafhankelijk.”

[10]

VOLKSKRANT

17-2-2002

”OORLOG IN TSJETSJENIË LAAT ZICH NIET VERHULLEN”

Zie

”Aangezien Basajev de rechtstreekse confrontatie met Maschadov niet aandurft, besluit hij eerst de islamitische revolutie te ontketenen in de aangrenzende republiek Dagestan, waarna hij hoopt in Tsjetsjenië te worden ontvangen als ware volksheld. Alles loopt echter anders; Basajev en zijn aanhangers worden bij hun invasie van Dagestan in augustus 1999 genadeloos verslagen door de Russen. Niet alleen de islamitische revolutie is hiermee mislukt, maar de gevolgen blijken van grotere aard als voor de tweede keer de Russische troepen naar Tsjetsjenië worden gestuurd.”

[11]

Aanslagen Tsjetjseens verzet:

Dubrovka Theatergijzeling in Moskou:

”Op 23 october 2002 viel een groep van zwaar bewapende Tsjetsjeense mannen en vrouwen net na de pauze van de Russische musical Nord Ost de zaal van het theater binnen. De aanwezigen dachten aanvankelijk nog dat het in de lucht schieten bij de show hoorde, maar ze werden daarop gedwongen op de grond te gaan liggen. De gijzelnemers van die Theatergijzeling in Moskou eisten de terugtrekking van de Russische troepen.”

Zie

Zie ook:

[12]

De zogenaamde Kadyrovstsy, die officieel zijn opgeheven in 2006, maar de facto nog het land controleren en verantwoordelijk zijn voor het leeuwedeel aan mensenrechtenschendingen

Zie

[14]

Zie voor Veiligheidstroepen, noot 12

[15]

Zie voor Veiligheidstroepen, noot 12

[16]

AMNESTY INTERNATIONAL

TSJETSJENIË:

MENSENRECHTEN GROOTSCHALIG GESCHONDEN

[17]

AMNESTY INTERNATIONAL

TSJETSJENIË:

MENSENRECHTEN GROOTSCHALIG GESCHONDEN

[18]

MENSENRECHTENENCYCLOPEDIE AMNESTY INTERNATIONAL

”VERDWIJNINGEN”

[19]

Artikel 33, 4e Conventie van Geneve

”Art. 33. No protected person may be punished for an offence he or she has not personally committed. Collective penalties and likewise all measures of intimidation or of terrorism are prohibited.

http://www.icrc.org/ihl.nsf/7c4d08d9b287a42141256739003e636b/6756482d86146898c125641e004aa3c5

[20]

Human Rights Watch

“Welcome to Hell”
Arbitrary Detention, Torture, and Extortion in Chechnya

october 2000

http://www.hrw.org/legacy/reports/2000/russia_chechnya4/

[21]

”In almost all of the 115 rulings, the court concluded that Russia was responsible for extrajudicial executions, torture, and enforced disappearances, and that it had failed to investigate these crimes.”

Human Rights Watch

27-9-2009

”Who will tell me what happened to my son ? ”

http://www.hrw.org/en/reports/2009/09/28/who-will-tell-me-what-happened-my-son-0

[22]

HUMAN RIGHTS WATCH RAPPORT

2-7-2009

”WHAT YOUR CHILDREN DO WILL TOUCH UPON YOU”

PUNITIVE HOUSE BURNING IN CHENCHYA

http://www.hrw.org/en/node/84188/section/1

[23]

HUMAN RIGHTS WATCH RAPPORT

”AS IF THEY FELL FROM THE SKY”

29-6-2008

http://www.hrw.org/en/node/62157/section/1

[24]

ABUSES BY CHENCHEN FORCES

http://www.hrw.org/legacy/backgrounder/eca/chechnya/unchr-chechnya-03.htm#P124_21535

BRON:

HUMAN RIGHTS SITUATION IN CHECHNYA

Human Rights Watch Briefing Paper to the 59th Session of the UN Commission on Human Rights
April 7, 2003

http://www.hrw.org/legacy/backgrounder/eca/chechnya/index.htm