Laat me meteen met de deur in huis vallen: genderdoelstellingen zijn zeer zeer duurzaam, ze gaan al meer dan honderd jaar mee! En ze zullen ook morgen niet gehaald worden, zoveel staat vast.
Vandaag, 2020, zien we over de hele wereld hoe vrouwen weer opstaan. In Europa met jonge vrouwen als Greta Thunberg en Anuna De Wever, in Mexico met tienduizenden vrouwen die mobiliseren en de grootste universiteit van het land al maanden bestoken. Zelfs in het vrouwvijandige Midden-Oosten zijn het vaak vrouwen die het vuur van het verzet laten branden.
Dat is zeer goed nieuws. Maar tegelijk moet je huilen bij zoveel onrecht. De moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn, moeders wiens kinderen aan de grens worden weggerukt, vluchtelingen met kinderen voor wie ze een beter leven willen, de verkrachtingen en het vele sexuele geweld, de hardnekkige discriminaties op de arbeidsmarkt en in het dagelijks leven, de kleine bijna ongemerkte pesterijen waar we al lang hebben leren mee leven. En de schijnheiligheid! Al die linkse kameraden die nu roepen en schreeuwen dat ze de rechten van vrouwen altijd al hebben verdedigd, maar in hun dagelijkse praktijk bewijzen dat de realiteit net iets anders is. Ach.
Vrouwen in de frontlijn
Hoe hoopgevend die vele door vrouwen geleide acties vandaag ook zijn, het is nooit anders geweest. In elke maatschappelijke sector spelen of speelden vrouwen en vooraanstaande rol, alleen werd die rol altijd vakkundig weggemoffeld. De vrouwen die meevochten in de guerrillas in Latijns Amerika of op de Filippijnen weten er alles van. Eens ze dood zijn kunnen ze tot held worden verheven, zolang ze leven moeten ze zich liefst in de keuken verbergen.
Het feminisme is vandaag even strijdvaardig als ooit, maar helaas net als andere progressieve groepen verdeeld over zaken die er niet altijd toe doen.
Wat te denken over zij die zeggen dat je enkel naar de arbeidersvrouwen mag kijken, en vooral niet moet meewerken met zij die streven naar een plaats aan de top? Alsof het gebrek aan vrouwen aan de top – van politiek en bedrijfsleven – niet sprekend is voor het gebrek aan macht van vrouwen. En alsof het niet die macht is die kan helpen om dingen daadwerkelijk te veranderen? Wie heeft er voor de abortuswetgeving gezorgd? Had het gekund zonder bij ons een Herman-Michiels (een liberale!) of in Frankrijk een Simone Weil? Ik denk het niet. Uiteraard is die strijd om macht aan de top niet voldoende, de problemen van wie moet vechten voor een leefloon, voor kindergeld of alimentatie, voor onderdak zijn immens veel groter. Maar de strijd van feministen is voor alle vrouwen en ook vrouwen aan de top krijgen het hard te verduren, kijk naar Dominique Leroy bij ons of Isabelle Kocher in Frankrijk. Zij worden niet met dezelfde maatstaf benaderd als mannen.
Je hebt moord en je hebt moord op vrouwen
Feminicide is een heel specifieke moord op vrouwen precies omdat ze vrouw zijn. Omdat mannen niet kunnen verdragen dat ze ‘hun’ vrouw verliezen, dat ze met een ander naar bed gaat, dat ze te ‘ongehoorzaam’ is. In diverse landen worden deze moorden als dusdanig erkend, in vele andere niet.
Er is nog een reden waarom vrouwen worden vermoord: wie een vrouw verkracht, wil niet worden herkend, beschuldigd en bestraft. Doden en doen verdwijnen is dan de meest voor de hand liggende oplossing.
In Mexico werden in 2019 elke dag gemiddeld tien vrouwen vermoord. Geen wonder dat vrouwen op straat komen! Geen wonder dat ze het Nationaal Paleis komen bekladden. Geen wonder dat ze een paar faculteiten doen sluiten. Geen enkele vrouw is veilig in Mexico, je kan geen taxi nemen zonder je af te vragen of alles ok is, je kan niet op de metro stappen zonder om je heen te kijken, je kan niet om middernacht te voet naar huis wandelen.
Kan iemand zich voorstellen dat mochten mannen even sterk worden bedreigd, ze anders zouden reageren? Kan iemand zich voorstellen dat mocht de politieke wereld niet reageren, er niet gauw een revolutie zou uitbreken?
Arbeid? Reproductie!
Idem met de hardnekkige discriminaties op de arbeidsmarkt. Iedereen is het er over eens dat dit niet langer kan. Oh ja? Waarom komt er dan geen eind aan? Wat houdt werkgevers en politici tegen om er meteen een punt achter te zetten? Lonen, uitkeringen, pensioenen, telkens opnieuw worden vrouwen gediscrimineerd, door het simpele feit dat ze kinderen krijgen en voor die kinderen willen zorgen.
Maar vrouwen doen toch geen productieve arbeid? Zijn niet al hun activiteiten enkel en uitsluitend bedoeld voor het laten voortbestaan van ons politiek, economisch en maatschappelijk systeem? Zijn het niet vrouwen die in exportzones en andere maquila’s ervoor zorgen dat het kapitalisme zich kan reproduceren? Zijn het niet de Filippijnse verpleegsters en kinderverzorgsters die onze vrouwen toelaten extra veel geld te verdienen? Waarom zou zorg trouwens moeten betaald worden? Dat is toch gewoon een kwestie van liefde, van solidariteit? Ach, we weten het allemaal, het wordt al jaren herhaald en herhaald, en het blijft duren.
Vrouwen worden telkens opnieuw ondergebracht in categorieën waar ze ‘slachtoffer’ zijn en als dusdanig op veel multidimensionele manieren moeten ‘geholpen’ worden. Wel, vrouwen hebben een inkomen nodig, vrouwen moeten betaald worden voor het werk dat ze doen, thuis, in de samenleving en in de fabriek. Vrouwen kunnen inderdaad best voor zichzelf en hun kinderen zorgen, maar geef ze aub ook de middelen om dat te doen, om zelfstandig te zijn, in plaats van te jammeren over de zogenaamde ‘feminisering’ van armoede, waar niets, maar dan ook niets over geweten is.
Waar het om gaat: vrouwen worden nooit als autonome individuen gezien, als mensen met zelfbeschikkingsrecht. Telkens opnieuw worden ze behandeld als slachtoffers, als vrouwen die zorgen voor hun gezinnen, hun gemeenschap, kortom, voor het algemeen belang. Dat was al zo in 1948 bij de stichting van de V.N. Commissie voor de Status van de Vrouw. Vrouwen kregen rechten omdat ze hadden meegeholpen in de oorlog, omdat de samenleving hen nodig had, niet omdat ze als autonome wezens, net zoals mannen, ook mensenrechten hadden.
Dat discours blijft geldig, tot vandaag. En vandaag doen daar helaas ook veel pomo-groenen aan mee. De gemeenschap, weet je wel, de lokale zorg, weet je wel, de decommodificering, weet je wel, het goede, het positieve van het huiswerk. De verbondenheid! Of dacht U dat mannen daar konden voor zorgen? Mogen vrouwen zich misschien ook emanciperen? Mogen ze mensenrechten hebben, zoals iedereen? Ja, ook inheemse vrouwen die vaak nog meer betutteld worden. Ja, ook vluchtelingenvrouwen die maar al te vaak door hun mannen binnenshuis worden gehouden. Neen, dit is geen emancipatie.
En hoed U voor de valse profeten! Voor die rechtse politici en academici die moslimvrouwen zo graag uit hun eenzaamheid halen, niet om die vrouwen te helpen, wat dacht U, wel om hun islamhaat te voeden. Blanke mannen die bruine vrouwen verdedigen tegen bruine mannen. Zo oud als de straat.
Dagelijkse kwelling
En tenslotte, die dagelijkse, kleine en vaak onbewuste pesterijen, die verborgen discriminatie onder de ‘grote madammen’, alsof niet elke vrouw een ‘grote madam’ is en elke dag moet vechten om overeind te blijven. En alsof die ‘dames’ niet bezwijken onder het gewicht van de parels om hun nek.
Alsof niet elke vrouw gevoelig is voor het tafeltje in de hoek achterin het restaurant, de hotelkamer aan het eind van de gang, de behandeling in het vliegtuig door hostessen die zijn opgeleid om mannen te dienen, de terechtwijzingen voor elke kleine fout in je werk, voor dingen waar mannen applaus voor krijgen, hoe stom of ondoordacht ze soms ook kunnen zijn. De kameraden die schreeuwen dat natuurlijk vrouwen gelijk zijn, en dan debatpanels organiseren met enkel mannen, of je in een panel al bij je tweede zin onderbreken, of voor een boekvoorstelling panels samenstellen met enkel tegenstanders. Uiteraard vangen wij dit allemaal op met de glimlach. Want boos worden, nee, dat mag niet, dan wordt je gepsychologiseerd, dan ben je zuur of verbitterd. Blijven lachen meisjes! Je toekomst hangt ervan af. Pech natuurlijk als je niet ook een belangrijke positie bekleedt, of een machtige vent achter je hebt. Dan ben je de pineut.
Meespelen op de koer van de groten, we willen het wel, maar de regels zijn zo pinnig!
Daarom vond ik die oproep van Sihame El Kaouakibi zo mooi en belangrijk. Neen, we zwijgen niet langer. We protesteren, we laten ons horen. We zeggen waar het op aankomt. Ook tegen onze linkse kameraden. Want we kunnen zoveel meer dan taarten bakken en de vaat doen. We kunnen lezen en schrijven en rekenen, we kunnen koken en op de kinderen passen, we kunnen vrijen en genieten, we kunnen zelfs omgaan met macht.
Pech natuurlijk dat dat zoveel meer is dan wat jullie kunnen. Vandaar al dat grote en kleine geweld tegen vrouwen. En vandaar dat wij ons niet meer laten doen. Nooit meer.
Vrouwen kunnen en willen zich emanciperen. Veel mannen zijn daar blijkbaar nog niet aan toe gekomen. En dat is wel wat nu erg nodig is, in de hele wereld. Mannen, doe er iets aan! Het is jullie beurt!
P.S. Uitpers had geen categorie ‘gender’ om dit artikel in oder te brengen. Het werd dus ‘algemeen’.
