Carlos Ghosn bracht kerstmis door in een Japanse cel, en dat wordt voor Nieuwjaar ook zo. De grote baas van de grootste automobielbouwer van de wereld –Renault-Nissan-Mitsubishi – leek nochtans ongenaakbaar en daar was hijzelf ook van overtuigd. Maar ondergronds broedde verraad, zijn wandaden kwamen ter ore van de Japanse justitie. Er werd een val opgezet om hem en zijn trouwste luitenant in de val, en de cel, te lokken. En ineens bleek er aan de top van de autogigant een Game of Thrones te spelen.
Na de verhalen over gele hesjes die niet rondkomen met hun loon of uitkering, een verhaal over hebzucht. Dit gaat over de top van een topbedrijf, het is een illustratie van een wereld die zeer ver af staat van de gele hesjes. Een wereld bevolkt door mensen die het einde van de maand noch dat van de wereld vrezen. Ghosn wordt er onder meer va beschuldigd over een periode van acht jaar 70 miljoen euro inkomen te hebben verborgen.
Renault Nissan
Wie is die Ghosn? Een Braziliaans-Frans-Libanese zakenman, opgeleid in Frankrijk waar hij tijdens zijn 18 jaar bij bandenfabrikant Michelin enkele drastische ontslagrondes doorvoert. Mede omwille van zijn harde reputatie neemt Renault in 1996 Ghosn in dienst. Daar krijgt hij snel reputatie met zijn plannen voor kostenvermindering, wat ook meestal neerkwam op ontslaggolven.
In 1999 sluiten Renault en Nissan een alliantie, waarna Ghosn de leiding krijgt van de Renault-participatie in Nissan. Zijn ingrepen bij Nissan hebben succes, de firma komt er weer bovenop en Ghosn wordt de held van de alliantie. Die later uitgebreid wordt met Mistibishi. Die Alliantie is geen fusie, het gaat om kruisende participaties – Renault heeft 44,3 % van Nissan, dat zelf 15 % van Renault heeft, net 0,1 % minder dan de Franse staat. De Alliantie produceerde vorig jaar 10,6 miljoen wagens en haalde daarmee de eerste plaats, voor VW. Ghosn komt achtereenvolgens aan het hoofd van zowel Nissan als Renault.
Gierig
Carlos Ghosn waande zich dan ook ongenaakbaar en graaide zoveel hij kon. Door ‘indiscreties’ weten we nu dat de man nooit een cent van zichzelf uitgeeft. Hij liet Nissan onder meer opdraaien voor de bouw van luxeverblijven, voor zijn trouwfeest in Versailles en voor giften aan Libanese instellingen.
Maar hij ging verder dan dat, en dat is ook de reden waarom de Japanse justitie hem op 19 november arresteerde en hem in beschuldiging stelde. Er lopen drie aanklachten tegen hem. De eerste gaat erover dat hij voor de periode 2010 tot 2014 zijn inkomsten zwaar verdoezelde; de tweede aanklacht gaat over hetzelfde voor de periode van 2014 tot 2018. In totaal 70 miljoen euro die hij niet aangaf. Nee, zegt Ghosn, dat is geld dat ik pas later zal ontvangen. Die 70 miljoen euro zijn een deeltje van zijn inkomsten. Vorig jaar ontving hij van Renault 7,4 miljoen euro “compensaties”, van Nissan 9,2 miljoen euro loon.
De derde aanklacht komt neer op diefstal. Ghosn heeft zijn privéfortuin toevertrouwd aan een investeringfirma die in de vorige periode van risicobeleggingen, 2007-2008, 14 miljoen euro van Ghosn verspeelde. Ze had die som belegd in deviezenderivaten die waardeloos waren. Ghosn vond er niet beter op dan dit door te schuiven naar eeen filiaal van Nissan, zodat hij zelf niets moest inboeten.
Nissan heeft Ghosn alvast aan de deur gezet, maar bij Renault wachten ze af wat de Japanse justitie verder van plan is. De luitenant van Ghosn, Greg Kelly die bij Nissan vooral de persoonlijke belangen van zijn baas ter harte nam, is nu vrij. Hij was naar Japan gelokt met een list, men verzekerde hem dat hij op tijd in de VS zou terug zijn voor een rugoperatie op 7 december, wat dus niet zo was. Hij wordt beschouwd als het brein achter het gesjoemel van Ghosn. Dat gesjoemel dat aan het licht kwam door ene “verrader”, Hari Nada, vice-president van Nissan belast met o.m. juridische kwesties. Hij kreeg steun van Hiroto Saikawa, directeur-generaal van Nissan die tot voor kort Ghosn blindelings leek te volgen. Hij wordt nu bestempeld als de Brutus van deze daga.
Macron
De Franse president Emmanuel Macron zit in zijn maag met het lot van Ghosn die hij kort voor diens arrestatie nog alle lof toezwaaide bij een bezoek aan Renault in Maubeuge. De mentaliteit van Ghosn – doortastend, efficiëntie voorop en dergelijke – liggen Macron natuurlijk. Hij wil zelf ook zo overkomen. De Alliantie stelt in Frankrijk rechtstreeks 48.000 personeelsleden tewerk, ook in vestigingen die Nissan produceren.
Parijs vreest dat er in Japan, zeker bij Nissan, sommigen aan de Alliantie willen sleutelen. Bij Nissan vinden sommigen het niet kunnen dat Renault 43,4 % heeft van het Japanse bedrijf, terwijl Nissan er slechts 15 heeft bij Renault. Maar Parijs droomt er luidoop van het aandeel van Renault in Nissan nog te vergroten. Na de arrestatie van Ghosn is ook overeengekomen dat de beslissingen nu op drieledige consensus worden genomen, ternwijl er totnogtoe vanuit gegaan werd dat het hoofd van Renault de beslissingen voor de Alliantie neemt.
Lippens
Wat is er nu uitzonderlijk aan het geval Ghosn? Zeker niet dat lieden als hij een ongebreidelde hebzucht tentoon spreiden. Dat is veeleer de regel. Uitzonderlijk is wel dat de justitie van een land optreedt. Om welke redenen dan ook – onderdeel van een machtstrijd binnen die Alliantie – Ghosn is gearresteerd en krijgt mogelijk een proces voor valse aangifte en misbruik van vertrouwen.
Het ongewone daarvan zagen we nog maar net in België waar de justitie besliste geen vervolging in de spannen tegen graaf Maurice Lippens, tot 2008 voorzitter van de Raad van Bestuur van Fortis. Noch tegen de andere medeverantwoordelijken voor wat ze hun klanten en de rest van het land aandeden. We moeten altijd genoeg naar het voorbeeld van IJsland verwijzen om te illustreren dat het anders kan.
