Om een staatsbankroet te vermijden moet Oekraïne op korte termijn uitgebreide steun krijgen. De nieuwe, anti-Russische machtshebbers in Kiev zullen dus overvloedig Westerse kredieten nodig hebben. De Europese Unie en de VS verkeren echter in de onmogelijkheid om het land fundamenteel te helpen en ze de nodige leningen te verstrekken. Bovendien moeten we ons de vraag te stellen waarom de EU aan Kiev zou geven wat ze Griekenland weigert. Daarom verschuiven de Europese leiders het probleem naar het IMF.
Schuldprobleem
Na de drie maanden van zware onlusten is het Oekraïens economisch en vooral financiëel desaster nog in een koersversnelling gekomen. De financiële noodhulp die Moskou met Kiev voor de putsch – er was immers een overeenkomst tussen de oppositie en de zittende president, die door de harde kern van de rebellen werd ‘overruled’ – had afgesproken werd intussen door het Kremlin teruggeschroefd. Het ging hier om het opkopen van Oekraiënse staatsobligaties voor een bedrag van 15 miljard euro. Zolang de putschisten met de hulp van fascistische en anti-Russische neonazi groepen aan de macht zijn, zal Moskou niet van plan zijn om deze beslissing te herroepen. De nieuwe machthebbers blijft alleen de hoop dat het Westen met geld over de brug komt. Maar dat was precies een van de fundamentele klachten van de voormalige Oekraïense regering, met name dat de EU in het kader van het associatie-akkoord Oekraïne nog niet 1 miljard euro steun wou verlenen.
Volgens de nieuwe overgangsregering in Kiev heeft Oekraïne dringend 35 miljard dollar of 25 miljard euro nodig wil ze het staatsbankroet vermijden. Voor de komende twaalf maanden moet het land voor 15 miljard terugbetalen, voor het grote deel aan westerse schuldeisers en ongeveer drie miljard aan Rusland; geld dat het land niet heeft.
De Eu en de VS zijn zich bewust van dit enorm schuldenprobleem en denken na over een schuldherschikking. Daar wil Moskou niet aan mee doen. Als Oekraïne daadwerkelijk vers geld van het Westen krijgt, zoals de door Kerry beloofde 1 miljard dollar, dan moet de eerste schijf dienen voor de schuldafbetaling aan Rusland wil men het bankroet en het dichtdraaien van de gas- en oliekraan vermijden.
Westerse hulp
Ook de nieuwe regering die met een putsch aan de macht kwam, is zich terdege bewust van de uitzichtloze financiële situatie. Zo wil Juri Kolobov, de nieuwe minister van financiën, dat men een donorconferentie organiseert met deelname van de EU, de VS en het IMF. Of deze conferentie in staat zal zijn om het enorme deficit van deze staat in verval te stoppen is zeer twijfelachtig. De ervaring heeft geleerd dat op dergelijke bijeenkomsten veel wordt beloofd maar weinig wordt gegeven. De EU commissie beloofde bij monde van Barosso een financiële hulp van 11 miljard euro, maar hij vertelde hierbij niet uit welke kas hij dat wil financieren. Waarom weigert men een grote bijkomende financiële hulp voor Griekenland, Spanje, Portugal en de andere noodlijdende EU staten, en zou men een niet-lidstaat royaal bedienen? Om het gezicht van de EU als goede steunders van de Maidam revolte in stand te houden wordt Kiev wel druk bezocht door westerse, EU en Amerikaanse politici waar ze zich gedragen als pyromanen door olie op het vuur te gieten en zich te laten fotograferen met neofascistische leiders.
Terloops moet gezegd dat het een publiek geheim is dat de opposanten behoorlijk wat steun krijgen via onduidelijke kanalen. Zo hoort men dat bepaalde journalisten naast hun taak van westers gezinde berichtgeving ook gebruikt worden als geldkoerier om de oppositie van de nodige financiën te voorzien. Wat ook vastgesteld kan worden is dat bepaalde reporters een lofzang uiten over de oppositie zo lang vanuit het land zelf wordt bericht, en krijgen we enige nuancering en informatie – zij het summier – over de aanwezigheid van extreem-rechts eenmaal die journalisten terug thuis zijn. Zoals in elk conflict is de waarheid het eerste slachtoffer.
Handel met Rusland
Ook zal de verslechtering van de handelsrelatie met Rusland de economische situatie van Oekraïne niet verbeteren. In 2012 importeerde Oekraïne voor ongeveer 18 miljard dollar aan gas en olie. Hierbij kreeg het land van Moskou het geleverde gas aan een gunstprijs, zelfs als deze in bepaalde periodes hoger werd gezet bleef ie nog onder de wereldmarktprijs. Dat was duidelijk ook zo met de nieuwste afspraken tussen Poetin en Janoekovitsj van eind vorig jaar. Rusland verstrekte het land verder nog gunstige kredieten. Door de recente meningsverschillen met Kiev werd de olielevering voor de energiecentrales gestopt. Er is een grote acherstand qua betalingen van de Russische gasfacturen. Waar Oekraïne olie en gas zal aankopen en hoe ze de wereldmarktprijs gaat betalen blijft een onbeantwoorde vraag.
Volgens een recent bericht van Interfax wil Moskou de levensmiddelimport uit Oekraïne, omwille van gezondheidsrisico, drastisch verminderen. Dat zou voor het Rusland vijandig gezinde westen van Oekraïne een zwaar economisch verlies met zich meebrengen. Het grote buurland importeerde in 2012 voor 1,9 miljard dollar aan landbouwproducten uit Oekraïne. Het wegvallen, zellfs gedeeltelijk, van deze exportmarkt zal het eventuele IMF reddingsplan nog moeilijker maken.
IMF
Bilaterale hulp uit EU en de VS als alternatief voor mogelijke IMF-leningen behoort tot het rijk van de fabels, dat is eigenlijk met zoveel woorden door de EU-leiders zelf gezegd. De EU houdt inderdaad een slag om de arm door te stellen dat het hulppakket (11 miljard) verbonden is met een IMF-akkoord over Oekraïne. Om een bankroet land met een bevolking van 47 miljoen burgers aan de westerse structuren te binden zijn dus vele miljarden nodig. Dat geld hebben de EU, Berlijn, London en Brussel niet. Ze zijn immmers zelf zwaar getroffen door de globale economische budgettaire crisis, met een enorm aantal werklozen en andere betalingsproblemen waardoor in de EU lidstaten de sociale spanningen alsmaar groter worden. Voor Berlijn is het absolute behoud van de Eurozone de prioriteit, want daarvan hangt de toekomst de Duitse export af, en zeker niet van een nieuwe, niet erg koopkrachtige klant als Oekraïne.
Dat is dan ook de reden waarom de EU het probleem naar het IMF wil doorsluizen. We weten waaruit de financiële hulpverlening van het IMF bestaat: economische hervormingen inclusief een sociale kaalslag voor de burgers. Een concrete IMF-eis van vorig jaar betreft onder meer het stopzetten van de subsidiepolitiek voor het binnenlands gasverbruik en ook de wisselkoers moest worden vrijgegeven.
Veel beloven en …
