INTERNATIONALE POLITIEK

Weg met het wij-zij-denken!

Image

 
Onze conceptualisering van religie strookt helemaal niet met de werkelijkheid. Dat is de conclusie die we kunnen trekken uit Religie Herzien, het nieuwste boek van filosoof, theoloog en antropoloog Jonas Slaats. Door zeven diepgewortelde mythes te doorprikken, hoopt hij de lezer alvast tot nadenken te stemmen.
Dat er heel wat maatschappelijke spanningen zijn rond religie, hoeven we u waarschijnlijk niet te vertellen. Neem maar het (wellicht afgezaagde) voorbeeld Islamitische Staat en haar streven naar een wereldwijd salafistisch kalifaat. Dat (en vele andere gebeurtenissen in het verleden) wekt bij velen de overtuiging dat religies gevaarlijk zijn, omdat hun irrationele waarheidsclaims gemakkelijk tot extreme gewelddadigheid leiden. In werkelijkheid is dat echter niet meer dan een mythe. Het gevaar schuilt namelijk niet in het transcendente – of het geloof in god – zelf, maar in het zich toe-eigenen van het transcendente. Of gemakkelijker gezegd: zij die zichzelf een god wanen, zijn het gevaar, want zij plaatsen zich boven de anderen. En dat gebeurt niet enkel in religieuze kringen, maar zeker ook binnen seculiere samenlevingen. Dat is de kiem van het wij-zij-denken.
Dat wij-zij-denken moeten we dan ook overstijgen als we op een rationele manier over religie willen praten. Met zeven wijdverspreide mythes wil Slaats de lezer dan ook boeiende denkoefeningen aanreiken. Is een seculiere samenleving wel zo verschillend van een religieuze, zoals we onszelf graag voorhouden? Zijn religies, dankzij de vermeende regels en structuren, wel zo eenvoudig van elkaar te onderscheiden?  Is de kloof tussen het traditionele “geloof” en het moderne “wetenschappelijk en rationeel denken” wel gegrond?
Deze valse redeneringen worden steevast aangegrepen, zowel door religieuze fundamentalisten (“zij”) als door seculiere fundamentalisten (“wij”) om het wij-zij-denken aan te wakkeren en in stand te houden. Dat is problematisch, want dat zorgt voor heel wat wederzijds onbegrip en uiteindelijk ook conflicten. Hoog tijd dus om die tweedracht te doorbreken. Dit boek zet alvast de eerste stap in de juiste richting.
Hoewel er in Religie Herzien zeker geen nieuwe, baanbrekende ideeën staan, doet het werk een verdienstelijke poging om een genuanceerder beeld over religie te geven. Het boek is goed gestructureerd, helder en brengt alternatieve inzichten op een eenvoudige manier aan. Desalniettemin blijven we achter met de vraag: hoe kan het toepassen van de nieuwe perspectieven effectief voor verandering zorgen?

Relevant

Homo holocauston

Een ambitieus opzet is het zeer zeker. De auteur, filosoof Henk Vandaele, gaat op zoek naar de oorsprong van het sociaal ongenoegen dat onze samenleving kenmerkt en doet dat…

Gewapende hersenspoeling

Europa wordt bedreigd door een epidemie, een grootscheepse hersenspoeling die onze breinen op oorlogsmodus moet brengen. Te wapen, luidt het dagelijks. Want de Russen hebben hun militaire planning voor…

Een G-20 tegen honger en armoede

Het waren drukke internationale dagen in Latijns Amerika. Terwijl in Baku, Azerbeidjan, de onderhandelingen in COP-29 met horten en stoten naar het einde gaan en er niet al te…

Laatste bijdrages

Bagdad: hoop houdt ons op de been

Op uitnodiging van enkele kaderleden van de Communistische Partij van Irak (ICP) stap ik op een goedkope nachtvlucht naar Bagdad, waar ik om zeven uur in de ochtend aankom…

Mali: overleven met of zonder elektriciteit

Uit Mali bereiken ons de afgelopen jaren steeds onheilspellendere berichten: klimaatverandering, jihadistisch geweld, militaire coups, diplomatieke spanningen met het Westen, de komst van Russische Wagner-troepen -nu Africa Corps- ……

Schimmenspel rond Nord Stream

Komt er eerlang weer Russisch gas door Nord Stream1 en 2? En zo ja, wie draait de kraan open voor wie. Voorlopig zitten we nog in de gissingen over…

Arm in Rijk Vlaanderen

You May Also Like

×