In de zomer werden we opgeschrikt door de plotse opmars van de Islamitische Staat (IS) in Irak. Het IS-succes zou echter geen verrassing mogen zijn. Zo publiceren regeringen en instellingen in de VS en de EU al enkele jaren rapporten over de opkomst van radicaal salafistische groeperingen en netwerken, maar ook over hun steunverleners, zonder daar evenwel gevolg aan te geven.
Het Directoraat-Generaal voor Extern Beleid van het Europees Parlement publiceerde vorig jaar een rapport dat stelt dat Saudi-Arabië de belangrijkste bron was voor de financiering van rebellen en terreurorganisaties, en dat al sinds de jaren zeventig! Uit een gelekte ‘cable’ die Wikileaks in december 2009 publiceerde, vernemen we dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton Saudi-Arabië een financieel draagvlak noemt voor Al-Qaida, de Taliban en andere terreurgroepen. Groepen als Al-Qaida en IS zijn als het ware ideologische kopieën van het Saudische wahabisme. De afgelopen decennia spendeerde Saudi-Arabië miljarden dollars aan de ‘wahabisering’ van de soenni-islam. Het gaat om een uitermate conservatieve interpretatie van de islam met een middeleeuwse politieke en juridische praktijk (26 onthoofdingen in de afgelopen maand).
Het huidige geweld in Irak is het resultaat van een complexe geschiedenis: de destabiliserende Brits-Amerikaanse oorlog tegen Irak, de corrupte en sektarische regering in Bagdad, de discriminatie en marginalisering van soennieten en – last but not least – de grensoverschrijdende effecten van een verwoestende burgeroorlog in Syrië en de inmenging van buitenlandse actoren met elk hun belangen.
Zo geraakte de aanvankelijk seculiere opstand tegen het autoritaire regime in Damascus erg snel gemilitariseerd en gedomineerd door salafistische jihadi’s mede door de directe of indirecte financiële en militaire steun van Saudi-Arabië, maar ook van landen als Qatar, Turkije, Koeweit, de VS en sommige Europese landen. Een gedestabiliseerd Syrië zou de ideale uitvalsbasis vormen voor de gruwelijke militaire campagne van IS in Irak, waar we vandaag getuige van zijn.
Veel van de wapens die Saudi-Arabië en Qatar – via Turks grondgebied – leverden aan de Syrische oppositie zijn in handen gekomen van IS, omdat delen van de gewapende oppositie IS vervoegden, ze werden buitgemaakt of simpelweg omdat ze door IS werden overgekocht. Nu moet je weten dat Saudi-Arabië veruit de belangrijkste wapenbestemming is van de EU. De lidstaten van de EU leverden op vijf jaar tijd (laatste cijfers van het jaar 2012) voor 17,33 miljard euro aan licenties af aan dat land! Een duizelingwekkend bedrag, maar nog een peulschil bij wat de VS aan Saudi-Arabië leverden: 45,6 miljard dollar van 2008 tot 2011, met alleen al 33,5 miljard dollar in 2011, het jaar van de start van de meeste Arabische opstanden. België leverde in 2012 voor 268 miljoen euro aan wapenvergunningen voor Saudi-Arabië af en is daarmee de derde belangrijkste Europese wapenleverancier.
België is voor dat land de belangrijkste verstrekker van vergunningen voor munitie, de tweede belangrijkste voor de levering van lichte wapens, die gemakkelijk hun weg vinden naar de conflictgebieden in de regio. Het lijkt erg onwaarschijnlijk dat de Saudi’s al die wapens voor zichzelf houden.
Het is onbegrijpelijk dat de VS en Europa wapens blijven leveren, terwijl ze over alle informatie beschikken die aantoont dat Saudi-Arabië de belangrijkste broodheer is van gewelddadige jihadische netwerken. We blijven Saudi-Arabië bovendien beschouwen als een belangrijke bondgenoot. Wellicht moeten we de verklaring voornamelijk zoeken in het feit dat Saudi-Arabië wereldwijd de belangrijkste olieleverancier is, wiens oliedollars bovendien ook nog eens in onze economieën worden geïnvesteerd. Alleen al de miljarden aan wapenaankopen zorgen er blijkbaar voor dat we ons liever blind en doof houden. Met het gekende resultaat. We hebben een monster gecreëerd en weten nu niet meer hoe we het moeten intomen.
Cynisch genoeg houden de VS momenteel hun ’terrorismeoverleg’ met een aantal Arabische landen in… Saudi-Arabië.
