INTERNATIONALE POLITIEK

VS: Kapitaal neemt risico’s

Image
OenAI, SoftBank, Oracle samen in het AI-schuitje? Musk gelooft er niet in

Hopelijk gaan we niet wennen aan het autoritaire en onmenselijke beleid onder Donald Trump. Hij kan zich alles veroorloven, want het Hooggerechtshof heeft beslist dat een president niet kan vervolgd worden voor presidentiële daden. Trump gaat dus helemaal los. Hij legt een grondwettelijke bepaling naast zich neer dat al wie geboren wordt in de VS automatisch staatsburger is. Het leger mag in de VS niet ingezet worden voor wetshandhaving tegen de eigen burgers, dus haalt Trump een oude wet uit de mottenballen om de migratie aan de zuidgrens uit te roepen tot gewapende invasie. Presidentiële decreten worden uitgevaardigd in de vorm van een live Tv-show.

Nog schokkender is het onmenselijk karakter van dit beleid. Honderdduizenden mensen zijn er reeds het slachtoffer van: vluchtelingen die in het kader van internationale afspraken klaar stonden voor vertrek wiens vlucht werd afgezegd, migranten aan de grens waarvan de voltooide procedure voor een asielafspraak werd geannuleerd, mensen zonder papieren in de VS die zich overgeleverd weten aan hun bazen en de migratiedienst. Of transgenders in overheidsdienst, waarvan het bestaan van vandaag op morgen ontkend werd.

De verharding van het publieke debat is niet voor te stellen. Tijdens de inauguratie van Trump pleitte een bisschop voor empathie. “Deporteer haar” twitterde een Republikeinse afgevaardigde.

Risico’s

De rijken vieren feest. Het is opmerkelijk hoe het in deze kringen aan elke vorm van scrupules ontbreekt om voor het eigen profijt te gaan. Maar te veel feesten kan ook leiden tot een kater. Dat is nog even afwachten.

Onder Joe Biden leken de VS weer te koersen op een vorm van industriebeleid, onder druk van de competitie met China. Dat industriebeleid kon je met een korrel zout nemen: het bestond uit gerichte fiscale voordelen, waarbij het initiatief aan private spelers werd gelaten.

Maar Donald Trump lijkt dit beleid los te laten. Het economisch speelveld wordt volledig vrijgemaakt voor het kapitaal: geen subsidies voor elektrische auto’s of groene energie meer, vrij baan voor de markt. Trump glundert op een persconferentie waar private techreuzen 500 miljard dollar investeringen voorspiegelen in kunstmatige intelligentie. In een eerste stap zou het gaan om 100 miljard dollar, en ook dat bedrag werd door Elon Musk in twijfel getrokken. Musk was niet betrokken bij het initiatief, en is boos. Hij lag in de wedren naar steeds grotere datacentra tot nog toe op kop. Feit blijft: de wedren gaat door, alle teugels los.

De techreuzen mogen hun gang gaan. Toezicht hoeft niet meer. Maar deze wedren naar steeds meer datacentra is niet zonder risico’s. Het gaat om enorme investeringen: enorme computerparken, gekoppeld aan enorme investeringen voor de toelevering van energie. Ook de teugels op de energiemarkten worden losgelaten. De VS hebben niet het probleem van de Europese Unie die voor haar energiesoevereiniteit afhankelijk is van groene initiatieven: fossiele brandstoffen zat, groene stroom waar nodig, en anders mini kernreactoren.

Maar dat kunstmatige intelligentie leidt tot winstgevende investeringen moet nog blijken. Vooralsnog is het vooral hype, behalve misschien wat betreft militaire toepassingen. De lopende investeringen in dataparken zijn gericht op controle: wie de grootste is zal profiteren van nieuwe toepassingen, mochten die er komen. Afwachten dus. De techreuzen kunnen niet anders dan meedoen. Misschien blijken al die investeringen echter niet eens nodig om nieuwe toepassingen te ontwikkelen, en kan het ook goedkoper. China zaait onrust nu DeepSeek het zonder al die dure spitstechnologie blijkt te kunnen.

De kans is reëel dat de VS bouwen aan een enorme zeepbel. Inmiddels wordt het financiële bouwwerk dat deze zeepbel financiert ondermijnd door crypto, dat door steeds meer gevestigde spelers omarmd wordt: Wall Street, pensioenfondsen,… En als het van Trump afhangt ook de overheidsfinanciën. Als het misgaat zullen niet alleen de durfkapitalisten hun broek scheuren.

Mercantilisme?

Een van de laatste daden van Joe Biden was het opleggen van beperkingen aan de export van hoogwaardige computerchips. Dat was zijn laatste bijdrage aan de Amerikaanse push naar dominantie in kunstmatige intelligentie.

Hoe gaat het handelsbeleid van Donald Trump er uitzien? Vooralsnog is dit nog steeds het voorwerp van speculatie. De Tv-show met presidentiële decreten bracht hier geen opheldering. Dat is vast geen toeval, want de VS zijn kwetsbaarder dan het lijkt.

Het overheidstekort neemt schrikbarend toe. De fiscale geschenken aan het kapitaal die Trump in gedachten heeft, helpen niet. Bovendien  plant hij grote uitgaven, zoals miljarden dollars om zijn migratiebeleid uit te voeren. Het valt af te wachten of hij dit kan koppelen aan voldoende bezuinigingen op het overheidsapparaat: dat moet immers blijven draaien, en Trump moet ook denken aan zijn kiezers.

Het kan dus echt wel misgaan met de financiële stabiliteit van de Amerikaanse overheid, en van de weeromstuit met de heerschappij van de dollar op internationale financiële markten. Of de tarieven op import waar Trump naar hint, dit probleem gaan oplossen is verre van zeker: het kan leiden tot hogere inflatie, dus hogere rentetarieven, dus hoger overheidstekort,… Het beleid ligt nog niet vast. Het is koffiedikkijken. Maar de risico’s zijn reëel, en een autoritaire wispelturige president, die onlangs zijn eigen crypto lanceerde, is niet direct een waarborg voor financiële stabiliteit. De overheidsfinanciën vormen nu al een politieke splijtzwam onder de Republikeinen, waar hard-rechtse conservatieven de messen slijpen.

Links?

Het kan echt misgaan, en de risico’s zijn niet alleen economisch, ook politiek. Als het economisch en financieel misgaat zullen de mensen zich  de beelden herinneren van de techmoguls op de eerste rij bij de inauguratie.

Dit betekent niet dat het bedje gespreid is voor links. De kans lijkt groter dat Donald Trump in geval van problemen kiest voor de autoritaire vlucht vooruit. Dat heeft hij reeds gans zijn loopbaan gedaan, met succes. Vluchtelingen, migranten, vrouwen, zwarten, seksuele minderheden, vakbondsmilitanten,… ze mogen hun hart vasthouden.

Er is geen automatisme dat een economischer crisis in de kaart speelt van links. Dat zal afhangen van de mate waarin links erin slaagt van onderuit de solidariteit vorm te geven, in de bedrijven, de wijken en de gemeenschappen.

Relevant

Eén week Trump II

Het begon met grote en dreigende verklaringen na de verkiezingen, het ging verder met een lange lijst decreten vanaf 20 januari. Vandaag, één week later, lijkt het al bij…

Feestje in Washington wordt uiterst-rechtse hoogmis

Ze zullen er zelf zijn of een hoge gezant sturen, de grote en minder grote sterren van de uiterst-rechtse melkweg. De inauguratie maandag van Donald Trump voor een tweede…

Trump dreigt. Wie zou hem tegenhouden?

Chantage met gas en geweld Donald Trump is nog niet terug in het Witte Huis, maar de dreigementen volgen elkaar op. Groenland hebben de VS nodig voor hun veiligheid,…

Laatste bijdrages

Gaza, rivièra of piratenkust? 

De vraag.  Het antwoord van Donald Trump, de Amerikaanse president, mag dan een provocatie zijn of gewoon onbeleefd en idioot, dat neemt niet weg dat de vraag reëel en…

“Trump is erg hypocriet”

Er gaat geen dag voorbij of er komt een of ander gruwelverhaal uit Washington. President Trump gaat door met dreigen en alweer dreigen. Van Palestina naar Panama en Mexico.…

Armenië lonkt naar VS na teleurstelling in Rusland

Met een lopend proces in Bakoe tegen de voormalige leiders van Nagorno-Karabach en een steeds brutalere president Ilham Alijev, is Jerevan op zoek naar nieuwe strategische partners. De desillusie…

Joden en moslims aan zet

You May Also Like

×