De twee winnaars van de Italiaanse verkiezingen van 4 maart, de MoVimento Cinque Stelle (M5S, Vijfsterrenbeweging) en de Lega, raken niet op de dansvloer. Ze zijn er het niet over eens wie de dans moet leiden, wie premier mag worden van een coalitieregering. Luigi Di Maio van M5S vindt dat hij daar recht op heeft omdat zijn partij de grootste is (32%), Matteo Salvini van de Lega (17%) vindt dat kletskoek, want de rechtse coalitie, waarbinnen hij de grootste is, haalde 37%. Dit moest het begin worden van de Derde Republiek, maar de start heeft veel weg van de zeden in de Eerste en Tweede Republiek.
Als de ander onze voorwaarden niet neemt, moeten we terug naar de kiezer, bluffen ze aan weerszijden. Terwijl de grote verslagene, de Democratische Partij (PD, 18%), verslagen en erg verdeeld, toekijkt. Maar dan willen de twee kemphanen wel een nieuwe kieswet, de zoveelste sinds 1994. Ze willen de premie voor de grootste herinvoeren zodat de topwinnaar automatisch de volstrekte meerderheid in het parlement heeft. Zoals bij de vorige verkiezingen, 2014, nog het geval was voor de Kamer.
Eén blok
Di Maio en de Vijfsterren willen wel met de uiterst-rechtse Lega regeren, maar ze willen niet weten van haar partner Forza Italia van Berlusconi, want die zit vol met veroordeelde figuren, aldus de uitleg. In feite maken ze een rekensommetje: zonder Forza Italia staat de Lega veel zwakker dan M5S. Legaleider Salvini rekent er op dat Forza Italia toch uit elkaar valt, dat de meesten ervan overlopen naar zijn Lega en dat hij de chef wordt van verenigd – uiterst- rechts. Met andere woorden, dat uiterst-rechts rechts gewoon opslorpt, waar het al een tijdje mee bezig is.
Berlusconi weert zich als een duivel in een wijwatervat, maar zal de leegloop van zijn Forza moeilijk kunnen tegenhouden. Salvini wil klaar staan om bij vervroegde verkiezingen onbetwiste leider te zijn van een groot rechts blok, een Lega Italia, waarin uiterst-rechts de toon aangeeft. Er worden al data naar voor geschoven. Juni, maar president Sergio Mattarella wil daar niet van horen en kan dat tegenhouden. Of oktober, zodat er tijd is voor een herziene kieswet.
Rousseau
De Vijfsterrenbeweging kan de gok van nieuwe verkiezingen wagen nu het binnen rechts rommelt. Maar ook bij de Vijfsterren rommelt het een klein beetje. “We zijn enkele weken revolutionairen geweest, maar nu onderwerpen we ons aan de regels, we vrezen kritiek, we doen ons best ons deftig te gedragen”, aldus Vittorio Di Battista, vader van een van de kopstukken van M5S, Alessandro Di Battista. Waar is de tijd dat medestichter Beppe Grillo luidkeels “vaffa” riep… , een vulgaire uitdrukking bedoeld voor de lieden van ‘het systeem’.
Op 1 maart had Grillo zelf iets minder luidkeels gezegd “de tijd van de vaffa is voorbij”. De tijd dat M5S in het systeem stapt is aangebroken. M5S gaat er prat op de directe democratie te laten spreken, maar dat gebeurt via het internetsysteem ‘Rousseau’. En dat is in handen van Davide Casaleggio van Casaleggio & Associati. Het valt op dat Di Maio niets doet zonder eerst Davide, zoon van medestichter Gianroberto Casaleggio, in Ivrea te gaan raadplegen.
Ook binnen de parlementaire fracties is er lichte onvrede over de interne gang van zaken. Van democratie is geen sprake, de regel is dat de chef beslist. Die chef is Di Maio, die zelf niets doet zonder Casaleggio. In deze beweging van de directe democratie lijkt de macht ontzettend gecentraliseerd zonder enige democratische controle. Casaleggio & Associati is een privébedrijf dat een partij in beheer neemt. Er is een precedent: Forza Italia (FI) werd beheerd door Fininvest (FI), beide van Berlusconi.
