Theresa May had de peilingen teveel vertrouwd en deed een slechte gok. Ondanks het feit dat de Conservatieve Partij flink kan teren op de instorting van de rechts-nationalistische Ukip en op de felle verzwakking van de Schotse nationalisten, haalt ze maar twee percent meer dan Labour, te weinig voor een volstrekte meerderheid van zetels. May zit daardoor bij de verliezers, samen met Ukip, samen met de Schotse SNP van Nicola Sturgeon. En samen met ex-premier Tony Blair (“New Labour”) die Labourleider Jeremy Corbyn liever had zien onderuit gaan.
De Conservatieven verliezen 12 zetels. Toch winnen ze er 12 in Schotland ten koste van de Scottish National Party (SNP) van de Schotse premier Nicola Sturgeon. Het resultaat van de verkiezingen is rampzalig voor Theresa May, zei Sturgeon. Maar dat is het ook voor haar.
Schots
De SNP haalde in 2015 nog 56 van de 59 Schotse zetels en 50 % van de stemmen. Nu valt de SNP terug op 35 zetels met 37 % van de stemmen. De grote overwinnaars in Schotland zijn de Conservatieven, 29 % en 13 zetels, en in mindere mate Labour, 27 % en 7 zetels. Tot enkele jaren geleden was Schotland een reservoir aan zetels voor Labour. Het slechte nationale resultaat van Labour vorige keer was vooral te wijten aan de zware teruggang in Schotland.
De uitslag van nu is rampzalig voor de Schotse regering (SNP) die speelde met het idee om een nieuw referendum over onafhankelijkheid te organiseren. Bij het Brexit referendum van vorig jaar stemden de Schotten met bijna twee tegen één om bij de EU te blijven.
De SNP pakte daarop uit met het argument dat Schotland als onafhankelijke staat aan de Brexit kan ontsnappen. Maar het zijn de partijen die de onafhankelijkheid bestrijden, de Conservatieven voorop, die sterk scoren. Een tweede referendum dreigt dus negatief uit te vallen. Bij het eerste stemde 45 % voor afscheiding van het Verenigd Koninkrijk. Sturgeon liet alvast weten de onafhankelijkheid niet meteen op de agenda te plaatsen en samenwerking te zoeken met Labour.
Verzwonden
Ukip, United Kingdom Independence Party, is bijna van de kaart verdwenen. Geen verkozene, maar ook geen kiezers meer. In alle districten waar Ukip sterk stond, zien we dat zowel Labour als de Conservatieven daar bij winnen.
Vooral in industriële gebieden waar Ukip het vorige keer goed deed bij een deel van de achterban van Labour, zien we Ukip-kiezers terugkeren. Nigel Farage, boegbeeld van Ukip, vindt dat niet normaal, de Conservatieven staan veel dichter bij Ukip. Maar voor die kiezers is May hét establishment dat ze afwijzen, aldus Farage.
Op andere plaatsen zijn het dan weer de Conservatieven die er garen bij spinnen dat Ukip verdwijnt. De Conservatieven redden heel wat zetels door de toeloop van vroegere Ukip-kiezers. Het verlies zou anders gevoelig groter zijn geweest.
Minder opgemerkte verliezers zijn twee partijen uit Noord-Ierland. De protestantse UUP verliest haar laatste zetels aan de DUP, de radicale (overwegend protestantse) Unionistische partij die heel wat geloofspunten deelt met VS-president Trump. Bij de Republikeinen haalt Sinn Fein nu 7 zetels, een winst van 3 ten nadele van de Social Democratic and Labour Party (SDLP) die daarmee uit het Britse parlement verdwijnt. Sinn Fein maakt er echter zaak van haar zetels in Westminster nooit in te nemen.
Blairites
Er zitten ook verliezers bij Labour, namelijk de rechtervleugel waarvan een deel nog zweert bij “New Labour” van ex-premier Tony Blair. Deze laatste had de kiezers opgeroepen om te stemmen tegen alle kandidaten die voor Brexit waren, van welke partij dan ook. Hij weigerde Corbyn te steunen en voorspeelde de zege van May tegen zo een zwakke concurrent.
Blair en co zijn eraan voor de moeite. Ze kunnen vanaf nu het leiderschap van Corbyn nog moeilijk betwisten, zoals sommige kandidaten zelfs tijdens de campagne nog deden. Met meer dan 40 % overtreft Corbyn het resultaat van Tony Blair in 2005 met vijf percent. Door het kiesstelsel haalde Blair toen wel een meerderheid (355 zetels), Corbyn 261. Maar toen was bij voorbeeld Schotland nog bijna onverdeeld Labour.
Jong volk
De 7 zetels in Schotland kan Labour hoop geven dat het daar voor de partij de goede kant op gaat. Dat doet het zeker in Londen waar Labour overtuigend wint, grotendeels te danken aan jonge kiezers die deze keer wel in grote getale naar de stembus trokken. De opkomst van bijna 69 % is de hoogste sinds 1997 en dat ligt vooral aan de grotere deelname van jonge kiezers. Deels diezelfde kiezers die vorig jaar thuis bleven toen er over Brexit werd gestemd.
