Verdeel en heers

De gesprekken tussen Israël en Palestina in Caïro zijn tot nog toe zonder resultaat gebleken. Ze worden stopgezet, de bombardementen herbeginnen, de gesprekken worden opnieuw opgestart en weer gestaakt en zo gaat het maar door.

Israël staat min of meer onder druk van de VS, Europa en de publieke opinie buiten Israël, om toegevingen te doen. Netanyahu en de Israëlische (extreem-)rechtse partijen die de regering vormen willen echter niet meewerken en proberen tijd te winnen. Elke toegeving aan Hamas zou door de Israëlische publieke opinie als een nederlaag gezien kunnen worden. Hamas is niet ontwapend (het zit zelfs voor het eerst in de geschiedenis mee aan de onderhandelingstafel), het is ook verre van zeker dat alle ‘terreur’tunnels vernietigd zijn maar ze hadden toch de oorlog gewonnen, niet?

Anderzijds oefenen volgens andere bronnen Turkije en Qatar druk uit op de Palestijnen om niet (te vlug) in te gaan op de voorstellen die Egypte in Caïro op tafel legt. Qatar is zogenaamd de ‘laatste’ bondgenoot van Hamas nu de Hamas-leiding er onderdak heeft gevonden sinds het Syrië heeft verlaten wegens de oorlog die daar woedt.

Shin Bet, de Israëlische geheime dienst, liet maandag weten dat het een complot van Hamas op het spoor was gekomen. Het zou gestuurd zijn door Hamasleden in het buitenland, bedoeld om tweedracht te zaaien op de Westelijke Jordaanoever, de Palestijnse president Mahmoud Abbas omver te werpen en zodoende voor Hamas de weg vrij te maken om het ontstane politieke vacuüm op te vullen. Hamas heeft de beweringen ontkend maar de informatie is toch verspreid via regionale persbureaus en president Abbas heeft besloten een onderzoek naar de zaak op te starten.

Het is mogelijk dat ze in Tel Aviv gedacht hebben om een zoveelste “verdeel en heers” politiek spel op te zetten. Shin Bet heeft de informatie over de op handen zijnde ‘coup’ naar verluidt vernomen via de ondervraging van 93 Hamas-agenten die in mei en juni gearresteerd werden.

De veiligheidsdienst beweert dat Jordaanse koeriers tientallen kleine wapens en honderdduizenden dollars de Westelijke Jordaanoever  binnensmokkelden. Ze werden echter, voor de operatie van start kon gaan, onderschept door de Israëlische veiligheidstroepen. De smokkeloperatie werd, nog steeds volgens Shin Bet, opgezet vanuit Turkije door Saleh al-Arouri, een van de oprichters van de militaire vleugel van Hamas en de leider van de activiteiten van de organisatie op de Westelijke Jordaanoever. Het plan zou volgens de geheime dienst bestaan uit het aanvallen van Israëlische doelen, met een bijzondere nadruk op de Tempelberg in Jeruzalem, het uitlokken van een harde Israëlische reactie die  veel burgerslachtoffers moest maken en op die manier de vonk leveren voor een derde intifada. De chaos die daaruit zou ontstaan zou Abbas’ Fatah-partij overrompelen en Hamas de kans geven om de controle over het  politieke apparaat op de Westelijke Jordaanoever over te nemen.

Het bekendmaken van het plan, waar of onwaar, past perfect in Israël’s jarenlange strategie van het verdelen van de twee Palestijnse facties. In feite werd deze strategie al in 1993 gebruikt bij de ondertekening van de Oslo-akkoorden met Yasser Arafats Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, wiens invloed steeds meer uitgedaagd werd door Hamas en kleinere Palestijnse militante groepen. Israël gebruikte de tactiek weer in 2005, toen de voormalige Israëlische premier Sharon eenzijdig de terugtrekking uit de Gazastrook – een beslissing die uiteindelijk Hamas twee jaar later de kans gaf de controle over het grondgebied te grijpen. En nu enkele maanden geleden toen Israël operatie Protective Edge in de Gazastrook lanceerde om te voorkomen dat Fatah en Hamas een nieuwe regering van nationale eenheid zouden vormen.

Kortom, het zaaien van tweedracht tussen de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever lijkt opnieuw te worden gebruikt om te voorkomen dat de Palestijnen zich zouden verenigen. Zolang ze verdeeld zijn, kan Israël blijven beweren dat zij niet over een echte onderhandelingspartner beschikken, vooral wanneer men de een of andere factie als een terroristische organisatie blijft bestempelen. Of zelfs, zoals Netanyahu onlangs deed, gelijkschakelt aan de IS.

Maar deze keer, kan het plan mislukken. De Palestijnen zijn sinds het begin van de Protective Edge operatie dichter naar elkaar toe gegroeid. Voor het eerst onderhandelen de Palestijnse groeperingen in een front. Fatah-leiders hebben in het openbaar de weerstand van Hamas gesteund en duizenden Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever zijn hun solidariteit met de Palestijnen in Gaza blijven uiten. Beide facties lijken geïnteresseerd in verzoening van zodra het geweld eindigt. Zij hebben erop gewezen dat zij gezamenlijk, bij middel van de toekomstige regering van nationale eenheid, de Gazastrook zullen heropbouwen.

Vanuit Israëlisch perspectief was het opzetten van een politiek geschil tussen de twee partijen misschien een middel om te bereiken wat met militaire middelen niet kan. En door Turkijke (het plan zou vanuit dat land voorbereid zijn) nog maar te vermelden in de plot, probeert Israël ook om de toekomstige invloed van Ankara te beperken, met name de sterke Turkse steun voor de Palestijnen in de huidige vredesonderhandelingen.

De beschuldiging tegen Hamas kan wel of niet waar zijn. Hoe dan ook, het lijkt op het ogenblik het proces van verzoening tussen de Palestijnen niet te kunnen beïnvloeden. Een ding is echter duidelijk, een oplossing voor Palestina ligt nog steeds niet voor de hand.

© 2014, Francis Jorissen