En ‘t een heeft niets te maken met het ander, althans, dat wordt gezegd. Toch zijn er heel wat redenen om te denken dat er wel degelijk een verband bestaat tussen een paar dingen die de afgelopen weken in en rond Venezuela zijn gebeurd. De oorlog in Oekraïne heeft de kaarten door elkaar geschud, zoveel is zeker.
Corruptie
Het begon op 15 maart. Toen werd bekend gemaakt dat na een onderzoek dat al liep sinds augustus 2022, een aantal hoge ambtenaren, parlementsleden, rechters en zakenmensen waren opgepakt wegens een vergaand systeem van corruptie met oliegeld.
Dat bleef een paar dagen duren. De Minister voor oliezaken, de machtige Tareck el Assaimi nam ontslag, verdween uit het publieke leven en tot nog toe zijn in totaal zo’n 80 mensen opgepakt en zijn er 172 huiszoekingen verricht. Aan Italië, Spanje en de V.S. werd om de uitlevering van andere schuldigen gevraagd.
Linkse media berichten hier niet over. Het is echter bekend dat Venezuela een door en door corrupt land is, en dat heeft vooral niets met het ‘chavisme’ te maken. Olie heeft er altijd voor erg veel geld voor een klein groepje rijken gezorgd, en als er nu over de boli-burgerij (burguesía bolivariana) wordt gesproken, is daar ook een goede reden voor. Corruptie is overal in Venezuela, zelfs, bij manier van spreken, om een busticket te kopen.
In deze zaak gaat het om geld van het fonds dat de olie-opbrengsten beheert en belegt in cryptomunten, vooral met de Corporación Venezolana de Guyana en Sunacrip. De cryptomunten die Venezuela invoerde hebben nooit iemand echt overtuigd. De bedragen van de corruptie zijn niet min. Oude cijfers spreken over 9 miljard US$, nu komen daar nog eens 5 miljard US$ bij. Chavez, zo zegt de oppositie, kreeg zelf 2,5 miljard US$. De cijfers zijn wellicht overdreven, maar het is niet vanzelfsprekend om aan te nemen dat er vandaag beduidend minder corruptie zou zijn dan in de vorige eeuw.
De mensen die zijn opgepakt behoren deels tot het kamp van Maduro, dus een heel gewone zaak is dit zeker niet en met moet zich afvragen waarom dit nu gebeurt en op zo’n grote schaal.
Zeer wellicht moet het antwoord gezocht worden in de inspanningen die zowel de Venezolaanse regering als de Colombiaanse President Gustavo Petro ondernemen om de sancties tegen het land te laten opheffen en de ‘democratie te herstellen’. Maduro weigert een akkoord te sluiten met de oppositie zolang er nog sancties zijn tegen zijn land. En de V.S. dreigt.
Petro was eind april op bezoek bij President Biden, in Washington, om er ook de zaak van Maduro te bespreken en te verdedigen.
Onderhandelingen
Met de onderhandelingen gaat het niet goed. In november vond een tweede ronde plaats in Mexico, met de steun van Noorwegen. Daar werd o.m. een akkoord gesloten om Venezuela de 3,2 miljard US$ terug te geven die de V.S. op buitenlandse rekeningen geblokkeerd heeft. Dat geld zou dan niet naar de Venezolaanse regering gaan, maar op een trust fonds worden gezet om te gebruiken voor sociale investeringen in Venezuela. Daar is tot nu toe niets van terecht gekomen en het spreekt voor zich dat Maduro blijft weigeren iets aan die ‘democratie’ te doen zolang de sancties blijven gelden.
Naast het geld op buitenlandse rekeningen, eist Maduro ook het goud op dat bij de Britse nationale bank berust en eist hij de vrijlating van zijn kompaan Alex Saab. Ook wil hij dat het onderzoek stopt bij het Internationale Strafhof wegens vermeende ‘misdaden tegen de mensheid’.
Het zou niemand verbazen mochten de V.S. en andere westerse landen er bij Maduro op aangedrongen hebben ook iets te doen aan de corruptie. Want er is perfecte controle op de geldtransfers van en naar Panama of Miami. Men weet het.
Op 25 oktober organiseerde President Petro een conferentie over Venezuela in Bogotá, met in totaal zo’n twintig diplomatieke vertegenwoordigingen uit Latijns Amerika en Europa, inclusief de V.S. en de E.U. De bedoeling was om meer goodwill te creëren en meer druk te zetten op de V.S. om inderdaad iets aan die sancties te doen, want Venezuela zit echt heel krap bij kas. Er kan niet verwacht worden dat een regering de democratische deuren open zet als het zelf geen middelen heeft en de oppositie gul gesteund wordt door rechtse krachten elders.
Maduro moet hoe dan ook in 2024 verkiezingen organiseren en wil dat wel doen, maar wil geen voorwaarden aanvaarden als niet eerst de sancties worden opgeheven. Terecht, zo mag men denken, het is al té vaak gebeurd dat de beloften achteraf niet werden ingelost.
Pittige anekdote in verband met de conferentie in Bogotá: er waren vooraf gesprekken met de Venezolaanse oppositie, maar ex-interimpresident Juan Guaidó werd niet uitgenodigd en ging op eigen houtje – en te voet – naar Colombia, illegaal dus. Hij werd er vriendelijk onthaald door overheidsambtenaren die hem prompt op een vliegtuig richting Miami zetten. Hij kwam enkel om de conferentie te saboteren, zo werd gezegd. Zelfs zijn partij, Voluntad Popular, erkent hem niet langer als Presidentskandidaat.
Petro dringt er op aan om zo snel als mogelijk een datum voor de verkiezingen vast te leggen. Eventueel kan Maduro daar op ingaan, door de oppositie niet veel tijd te geven nog een gemeenschappelijk programma of kandidaat aan te duiden. Het blijft nog even afwachten.
Ander merkwaardig feit is dat ook de Colombiaan Alvaro Pulido werd opgepakt in Caracas. Hij is een goede vriend van Alex Saab en werd gezocht door het VS-drugsagentschap DEA. Hij wordt beschuldigd van witwassen en Venezuela te hebben geholpen om goud en olie te verkopen. De kans is reëel dat dit veeleer een beschermende maatregel van Maduro is geweest, om te vermijden dat nog een essentiële zakenpartner in VS-handel valt.
Tel daarbij dat het Internationaal Gerechtshof zich ook negatief uitsprak over de zaak ‘Esequiba’, een erg olierijk gebied van 160.000 km2 dat nu aan Guyana wordt toegewezen. En een nieuw rapport van een rechtse mensenrechtenorganisatie over moorden en schendingen van de fysieke integriteit in Venezuela. De cijfers zijn zo schrikwekkend hoog dat men mag aannemen dat er wel wat overdreven werd.
Altijd feest
Op de positieve balans staan enkele symbooldossiers: Hugo Chavez is tien jaar geleden overleden, in april was Maduro tien jaar aan de macht en was het 21 jaar geleden dat het volk Hugo Chavez weer naar het presidentieel paleis bracht na een mislukte staatsgreep.
Tijdens de corruptiezaak werd in Caracas een grote betoging gehouden met steun voor Maduro: ‘Los honestos somos más’ – wij die eerlijk zijn, zijn met meer. Het blijft spannend en het is niet uit te sluiten dat Maduro de verkiezingen wint.
