Veel beloven, weinig geven…

Het is geweten en geschreven: de toenemende prijzen voor huisvesting doen de armoede in België toenemen. Het gedeelte van het loon dat mensen aan wonen besteden verdubbelde tussen 1976 en 1997. De grootste prijsstijgingen deden zich voor in het goedkoperen segment van de huizenmarkt. Een beleid dat geen invloed tracht te krijgen op de prijzen van huurwoningen zal het aantal armen en daklozen zien toenemen.

Het (quasi onbestaande) huisvestingsbeleid in België richt zijn grootste inspanningen op het stimuleren van het verwerven van een eigen woonst door de fiscale aftrek. Dit kostte in 1999 voor Vlaanderen 1,97 miljard euro. Terwijl de Vlaamse huisvestingsbegroting toen 322 miljoen euro bedroeg waarmee dus het sociaal wonen, huursubsidie etc. betaald moet worden.

Het verwerven van een eigen huis is, ondanks de steun van de overheid, financieel onmogelijk voor bijna de helft van de Vlaamse huishoudens.

Als een beleid, gericht op verwerving van eigendom, niet voorziet in het bouwen van nieuwe woningen, leidt het tot een nog grotere krapte op de huurmarkt en dus tot nog duurdere huurwoningen. Tussen 1981 en 2001 daalde het aandeel privé-huurwoningen van 29,3 procent tot 20,6 procent.

Er moeten dringend maatregelen genomen worden die de prijsstijgingen van de huurwoningen stoppen. Het is schokkend vast te stellen dat de PS moederziel alleen stond toen ze in de federale regering opkwam voor een blokkering of regulering van de huurprijzen.

Maar daarnaast moeten er dringend meer geld en middelen vrijgemaakt worden voor meer sociale woningen.

Vandaag staan er 70.000 mensen in Vlaanderen op een wachtlijst voor een sociale woning.

Als we echter de doelgroep bekijken die de overheid zelf definieerde voor het sociale wonen, hebben 320.000 menen recht op een sociale woning. Aan het huidige ritme van 1225 woningen per jaar die erbij komen moeten die mensen dus nog 155 jaar wachten…

Vandaag zijn slechts 6 procent van de woningen sociaal verhuurd.

Nochtans zijn het enkel de sociale woningen die de meest behoeftigen op een betaalbare manier van een degelijke woning kunnen voorzien.

Een alleenstaande die van een leefloon moet leven moet op de privé-markt 61 % van zijn inkomen aan huur besteden. Die persoon houdt dan 241 euro in de maand over voor alle andere kosten. Om een lening af te betalen op 30 jaar heeft hij 214 euro tekort. Voor een sociale huurwoning zou hij 33 % van zijn inkomen moeten besteden.

Sinds de jaren ’90 zijn er pogingen genomen om een woonbeleid te ontwikkelen en werden er ook meer financiële inspanningen geleverd. Het extra geld werd echter in de eerste plaats gebruikt voor het renoveren van bestaande sociale woningen. Dat is natuurlijk ook erg belangrijk maar lost het gebrek aan sociale woningen niet op. Zo komt het wel dat de bevoegde minister kan stellen dat er meer geld werd vrijgemaakt voor sociale woningen maar dat iedereen op het terrein kan vaststellen dat er amper woningen bijkwamen.

En ondanks de stijgingen in het budget blijft het bedrag besteed aan sociale woningen historisch laag, en lager dan het niveau van voor de jaren ’80. Het wordt dus hoogtijd voor een grote inhaalbeweging. Een beleid waarbij ook mensen met een hoger inkomen sociale woningen kunnen huren of zelfs kopen, waar mensen uitgesloten worden op basis van talenkennis zal de armoede en het aantal daklozen enkel doen toenemen.

Elk deftig sociaal beleid begint met een goed budget. Er moet dringend werk gemaakt worden van meer financiële middelen voor sociale woningen.

In aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen zagen we dat alle democratische partijen het betaalbaar wonen hoog in het vaandel voerden. Allen pleitten ze voor meer sociale woningen.

In Gent beloofde het vorige gemeentecollege werk te maken van 2000 nieuwe sociale woningen. Na 6 jaar waren er netto 200 bijgekomen! Een dosis goede wil in het gemeentebestuur was dus blijkbaar niet voldoende.

Om sociale woningen bij te krijgen moeten er delen van kavels kunnen voorbehouden worden ten voordele van sociale woningen. Ondanks een engagement in het Vlaamse regeerakkoord, verzet van provincies, gemeentebesturen en sociale organisaties, verhindert minister van Ruimtelijke Ordening Van Mechelen gemeentes om dit af te dwingen. Zo blijven enkel mastodontprojecten mogelijk op te duur betaalde gronden.

Verder moeten de sociale huisvestingsmaatschappijen ook echt woningen gaan bouwen. Zij die dat de laatste jaren deden zitten in slechte financiële papieren. Enkel die Sociale Huisvestingsmaatschappijen die de laatste jaren niet meer investeerden in nieuwe woningen, kunnen makkelijk het hoofd boven water houden. Hier geldt: hoe socialer de huisvestingmaatschappij, hoe faillieter.

Door ingewikkelde onefficiënte vergunningstelsels duurt een bouwproject voor sociale woningen gemiddeld 7 jaar. Voor een privé-bouwproject is dit 3 jaar…..

Een gemeente kan inspanningen leveren voor een sociaal woonbeleid. Het vergroten van het eigen patrimonium, een actief beleid tegen huisjesmelkers,…

Lokale politici maken ook deel uit van partijen die deel uitmaken van de Vlaamse en de federale regering. Kaarten zij het probleem bij hun partijgenoten aan? Waarom steunde er geen enkele sociaal bevlogen politicus Onkelinx in haar strijd tegen De Gucht over de blokkering van de huurprijzen?

Het is duidelijk dat de druk op het beleid van onderuit moet opgevoerd worden om tot een echt sociaal woonbeleid te komen.

Daarom werd er een verzoekschrift gelanceerd voor een gedurfd plan voor betaalbare woningen. Hopelijk kan het verzoekschrift mensen, sociale bewegingen, de sociale sector, vakbonden, bijeenbrengen om de politici onder druk te zetten om hun beloftes uit te voeren.

Als er 15.000 handtekeningen verzameld worden is het Vlaams Parlement verplicht hierover een hoorzitting te organiseren.

Het verzoekschrift is gelanceerd en werd ondertussen al ondersteund door het Vlaams Overleg Bewonersbelangen, de Huurdersbonden, lokale bewonersgroepen, artiesten, politici, syndicalisten, ….

(Uitpers, nr. 83, 8ste jg., februari 2007)

Met veel dank aan Pascal De Decker, docent Huisvesting aan Hogeschool Gent en Hogeschool Wenk Sint-Lucas Gent/Brussel.

Het verzoekschrift en de lijst van de bekende ondertekenaars is te vinden op

www.ankehintjens.be (en weldra op www.actiebetaalbaarwonen.be)