Wat is er nodig om de muur van onverschilligheid tegenover uiterst-rechts in Europa te doorbreken? Het is verre van denkbeeldig dat over twee jaar uiterst-rechtse bewegingen regeren over twee van de grootste EU-lidstaten, Frankrijk en Italië. Maar wie ligt er wakker van ? Het is alsof uiterst-rechts geen gevaar meer vormt nu Marine Le Pen, leidster van het Franse Front National (FN) beschaafd overkomt en aan prestigieuze universiteiten gaat spreken. Le Pen presidente van Frankrijk met haar geestesgenoot Matteo Salvini als premier van Italië? De democraten van links en rechts liggen er blijkbaar niet wakker van.
Let op, roept de Franse premier Manuel Valls op een kiesmeeting, Marine Le Pen kan in 2017 president worden. De Franse president François Hollande en zijn premier slaan ineens alarm, maar alleen omdat er op 22 maart lokale verkiezingen zijn die een bloedbad voor hun PS dreigen te worden. Ze hopen zo hun zwaar ontgoochelde achterban toch naar de stembus te lokken om een dam tegen het FN op te werpen. Alleen in verkiezingscampagnes lijken de Franse politici even wakker te schieten om hun kiezers te waarschuwen tegen het gevaar van uiterst-rechts. (zie ook Marine Le Pen op weg naar het Elysée, Uitpers 9 februari 2015).
Diep wantrouwen
Het probleem is dat het veel kiezers niet meer kan schelen. Waarom zouden rechtse kiezers zich afkeren van het FN als hun voorman, ex-president Nicolas Sarkozy, de sleutelthema’s van het FN – migratie en veiligheid – tot de zijne maakt. Het enig verschil lijkt te zijn dat Sarkozy toch nog trouw is aan de EU en de euro.
Maar vooral het wantrouwen tegenover “Europa” zit zeer diep. Niet alle Fransen zijn vergeten dat ze in 2005 tegen het zogenaamde EU-verdrag stemden en dat grotendeels dan toch geserveerd kregen. Het FN speelt daar zeer bedreven op in en boekt de grootste successen bij de mensen die zich bedreigd voelen door “Europa”, of die vinden dat zij er rechtstreeks het slachtoffer van zijn. Bedrijfssluitingen, afdankingen, de schuld van de doro “Europa” gedragen mondialisering, vertelt Le Pen op markten en aan bedrijven.
Zo is het FN nu de grootste partij geworden onder de arbeiders uit de privésector, onder de vele Fransen die het steeds moeilijker hebben de maand rond te komen met hun schamel inkomen. De boodschap van het FN is klaar en duidelijk, het veroverde op korte tijd nieuwe gebieden. Ook gebieden die lang bekend stonden als rood, zoals het Pas-de-Calais in het noorden. Maar ook in landelijke gebieden waar de mensen vinden dat Parijs en “Brussel” hen compleet verwaarlozen,gebieden waar openbaar vervoer, onderwijs, gezondheidszorg er lamentabel aan toe zijn, luisteren naar het FN – en ervoor stemmen. De drempel die daar lang bestond om FN te stemmen, is weg.
Stilte
Hollande en Valls zoeken de schuld niet bij zichzelf, ook al is het hun neoliberale beleid dat het diepe wantrouwen van zoveel Fransen tegenover al wat gezagsdragers is, zowel in Parijs als Brussel, versterkt. Valls wijt de opmars van het FN o.m. aan “de stilte van de intellectuelen” . Enkele intellectuelen reageerden onmiddellijk met te verwijzen naar hun oproepen, studies, boeken… waarin ze waarschuwen voor het gevaar van uiterst-rechts. Maar van de politieke wereld kwam alleen maar oorverdovende stilte als antwoord. Alleen als er verkiezingen aankomen, klagen ze over de stilte.
Niet in eigen boezem kijken, dat is de boodschap. Vooral geen zelfkritiek over het feit dat deze regering geen enkele van haar sociale beloften hield, maar integendeel begin vorig jaar zelfs urbi et orbi besliste haar politiek volledig af te stemmen op de belangen van de ondernemers.
Het resultaat is nu dat Marine Le Pen onbeschaamd kan verwijzent naar Georges Marchais, in de jaren 1970-1980 de leider van de Franse communistische PCF. Marchais die zich opwierp als de stem van het proletariaat dat door niemand anders werd gehoord. Le Pen die zich nu opwerpt als degene die durft in te gaan tegen de gevestigde machten.
Poetins vrienden
In Italië is de Lega van Salvini aan een supersnelle opmars bezig. Ze is nu al de leidende partij van rechts en daagt in die hoedanigheid premier Renzi uit. Marine Le Pen slaagde in haar tactiek van dediabolisering van het FN. Salvini acht dat niet eens nodig, hij gaat scheep met de uitgesproken fascisten van CasaPound. En toch blijft Forza Italia hem steunen en komt er geen tegenoffensief van de regerende Democratische Partij. (Zie ook Berlusconi gaat, Salvini komt, Uitpers 5 maart 2015).
Le Pen en Salvini zouden als regeerders alvast op de sympathie kunnen rekenen van Ruslands president Vladimir Poetin. Hij heeft beide alvast als bondgenoten verwelkomd. Zijn partij Rusland Eén heeft broederbanden met de Lega…
(Over uiterst-rechts in Europa zie ook: Europees rechts, van extreem tot ultra, 5 februari 2014. In de doolhof van eurofoob rechts, 31 mei 2014. Uiterst-rechts in bont Euraziatisch ornaat, 2 juli 2014. Hoe uiterst-rechts Europees rechts inpalmt, 4 december 2014).
Een ander beleid
Misschien liggen er enkelen bij de EU-Commissie wel van wakker dat twee grote lidstaten riskeren bestuurd te worden door partijen die de EU en de euro liefst willenopblazen? Ze kunnen er iets aan doen: in plaats van de Griekse regering de ganse tijd voor het blok te zetten, de inspanningen van die regering steunen om uit de spiraal van verarming te geraken.
Want er verschijnen wel allerlei rapporten die aantonen hoe het neoliberale beleid al decennia de sociale ongelijkheid aanwakkert, hoe het EU-beleid van de jongste jaren die ongelijkheid nog veel erger maakt. Maar wat doet men met die rapporten? Een beleid voeren om de aandeelhouders het nog meer naar de zin te maken.
Het belangrijkste wapen om uiterst-rechts van de macht te houden is een ander beleid. Jammerklachten over de stilte van de intellectuelen doen hier niet terzake. Er moet gewoon een ander beleid worden gevoerd gebaseerd op sociale rechtvaardigheid, gebaseerd op de massale verontwaardiging over sociaal onrecht. Zoals Syriza doet en het Spaanse Podemos wil doen.
Het is van het grootste belang dat Syriza slaagt en dat het roer in de EU snel wordt omgegooid. Het zou een enorme hulp zijn om Le Pen en Salvini van de macht weg te houden. Maar de tijd dringt, het is 5 voor 12, het is de hoogste tijd dat alle linksen, alle syndicalisten en gewoon alle democraten het gevaar inzien en er iets aan doen.
