Waar blijven links en de vakbonden?
In talrijke landen van de Europese Unie trachten uiterst-rechtse groepen de spreekbuis te zijn van de groeiende kritiek op de sancties tegen Rusland. “Die sancties treffen Rusland niet of nauwelijks, maar komen dus te harder aan voor de Europese burgers”, zo vat Jordan Bardella, kopstuk van het Franse Rassemblement National (RN) het samen. Politici van het Vlaams Belang spreken in dezelfde zin.
‘Snijden in eigen vel’
Marine Le Pen, de nummer één van het RN, had vorige maand al aangedrongen op het stopzetten van die sancties “die volkomen nutteloos zijn en alleen maar ellende betekenen voor de Fransen en de andere Europeanen”. Het RN noemt de torenhoge tarieven voor gas en elektriciteit een gevolg van die sancties.
“De hoge energieprijzen zijn het rechtstreeks gevolg van economische oorlogvoering van de EU tegen Rusland omwille van een oorlog waarin wij geen vitaal belang of verplichting hebben”, aldus Europarlementslid Tom Vandendriessche (VB) op twitter. “Nu snijden we te hard in ons eigen vel. Onze mensen komen niet meer rond op het einde van de maand, terwijl Poetin wel mooi verdient aan de torenhoge gasprijzen”, aldus het VB.
In Duitsland hielden vorige maandag zowel een uiterst-rechtse beweging als Die Linke in Leipzig een protestbijeenkomst waarin werd aangedrongen op het beëindigen van de sancties . Die treffen ons veel meer dan Poetin, aldus de betogers – enkele duizenden – die vinden dat Nord Stream 2 moet worden geopend. Deze gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland is afgewerkt, maar in november vorig jaar weigerde de Duitse vergunningsdienst de opening ervan.
Tsjechië eerst
Het grootste straatprotest tegen de sancties was op zaterdag 3 september in Praag Waar een grote massa – 70.000 volgens de politie – betoogde tegen de sancties, tegen Navo en EU. Dat protest was georganiseerd door een nieuwe beweging, “De Tsjechische Republiek eerst”. Naast allerlei bewegingen van anti-vaxers, nam ook de – poststalinistische – Communistische Partij aan het protest deel. De betogers eisten onder meer het afsluiten van rechtstreekse contracten met Moskou over gasleveringen, zoals het naburige Hongarije heeft gedaan.
In Tsjechië heeft de inflatie van 10 % en meer, zoals in andere landen in de regio , het levensniveau in korte tijd sterk aangetast. De koopkracht van de Tsjechische loontrekkenden lag in het tweede trimester van dit jaar 9,8 % lager dan een jaar eerder. Voor veel Tsjechen betekent dit gewoon armoede.
In andere landen, zoals in Slovakije en Bularije, springen Moskougezinde groepen ook op de kar van dat protest tegen de sancties. De boodschap is duidelijk: wij verarmen door de schuld van die sancties, terwijl de Russen ze nauwelijks gewaar worden.
Begin oktober hebben in Bulgarije alweer (de vierde keer in minder dan twee jaar) parlementsverkiezingen plaats. De talrijke Russofiele partijen bespelen het ongenoegen over de gevolgen van de sancties voor de Bulgaren zelf, volop uit. De interimregering wil intussen het Hongaarse voorbeeld volgen en rechtstreeks met Moskou over gasleveringen onderhandelen.
Ook in de campagne voor de Italiaanse parlementsverkiezingen van 25 sepember zijn die sancties een thema. Matteo Salvini, leider van de uitest-rechtse Lega, vindt dat de volgende regering – waarvan zijn Lega wellicht deel zal uitmaken – die sancties moet aanvechten. De belangrijkste partij van de zeer rechtse coalitie, de Fratelli d’Italia, horen dat niet graag. Partijleidster en kandidaat-premier Giorgia Meloni doet er alles aan om door ‘Brussel’ (de EU) aanvaard te worden.
En verder
Moskou wordt ervan beschuldigd de groeiende onvrede over de hoge inflatie, vooral de galopperende en energieprijzen, uit te baten om de westerse steun aan Oekraïne af te zwakken. Ja, het ligt wel voor de hand dat de Russische president Poetin die bal voor open doel niet zou laten liggen.
De publieke opinie in de EU lag aanvankelijk niet wakker van die sancties, het argument dat Moskou moest gestraft worden voor zijn oorlog tegen Oekraïne, werd zondermeer geslikt. Er werd niet stilgestaan bij de nochtans voorspelbare gevolgen: dat Rusland zou terugslaan met de middelen die voor de hand liggen: de gastoevoer terugdraaien. Voor de rest heeft de zogenaamde “vrije markt” en de EU-regels inzake energieprijzen ervoor gezorgd dat de prijzen de pan uitrijzen.
We staan pas aan het begin van de ellende. Nu al is er een stevige daling van de koopkracht van al wie van arbeid of uitkering leeft. Het stopt hier niet, we zijn aan het begin van een algemene verarming, van een economische recessie. De EU beklemtoont op alle mogelijke manieren dat we tenslotte niet erg afhankelijk zijn van Russisch gas, dat we met wat zuiniger omspringen met energie, er wel komen. Maar de heilige markt gelooft daar niet veel van.
Poetin
De uiterst-rechtse groepen, zeker de vrienden van Poetin onder hen, krijgen zo de weg vrij om op de groeiende onrust onder de bevolking in te spelen. Een klein deel van links begrijpt dat, maar maakt er geen punt van, men wordt al snel als vazal van Poetin bestempeld. Terwijl Poetin in alle opzichten een bondgenoot is van uiterst-rechts, voor figuren als Le Pen wordt in Moskou de rode loper uitgerold.
Poetin is voor links een te bevechten vijand, of zou dat moeten zijn. Maar daarom mogen links en de vakbonden kritiek op de sancties niet schuwen, intussen gaat uiterst-rechts, waar wel echte poetinofielen zitten met dat thema aan de haal.
Indien de oorlog in Oekraïne uitloopt op een verdere vernedering voor de Russische leider, is dat goed nieuws. Alleen moet men zich geen illusie maken over wat er in het Kremlin na Poetin zou komen, de haviken zitten klaar om zijn plaats in te nemen.
