Joost Zwagerman (samenstelling), De ontdekking van de literatuur, The Paris Review Interviews, De Bezige Bij, 2007, 540 blz. ISBN 9789023425618
Het Amerikaanse literaire tijdschrift The Paris Review bestaat in 2008 vijftig jaar. In al die jaren werden er in dat gezaghebbend blad meer dan driehonderd interviews gepubliceerd met Amerikaanse auteurs, ook de allergrootste. Niet één, zelfs niet de notoire nay-sayer Don DeLillo, heeft dat ooit geweigerd. Publicatie in The Paris Review was en is een eer en een voorrecht.
Op vraag van De Bezige Bij selecteerde de Nederlandse auteur en publicist Joost Zwagerman twintig interviews uit die lange reeks. De gesprekken met William Faulkner, William S. Burroughs, Truman Capote, Ernest Hemingway, Mary McCarthy, Norman Mailer, Saul Bellow, Jack Kerouac, John Updike, Gorde Vidal, Bernard Malamud, Kurt Vonnegut jr., Raymond Carver, Philip Roth, John Irving, Don DeLillo, Susan Sontag, Paul Auster en Joan Didion leveren een prima staalkaart van de Amerikaanse literatuur op topniveau uit de twintigste eeuw.
Het eerste gesprek met niemand minder dan William Faulkner vond plaats in 1956 en het laatste met Joan Didion in 2005. Zoals Zwagerman in zijn inleiding aangeeft, was de keuze bijzonder moeilijk, ook al beperkte hij zich tot Amerikaanse prozaïsten en kwamen er geen dichters en auteurs van buiten de VS aan bod. Dat betekent dus dat bijvoorbeeld figuren als J.D.Salinger en Stephen King niet aanwezig zijn.
Alle interviews spitsen zich toe op het werk van de auteur en op de autobiografische eigenaardigheden bij het schrijfproces. Dat leert ons niet alleen iets over het schrijfritme en de dagelijkse discipline van elke auteur – het metier van schrijver blijkt in alle gevallen een zeer zwaar ambacht – maar ook naar zijn drink- en eetgewoonten en naar het gebruik van schrijfmachine, vulpen, potlood of computer voor de jongste auteurs. Het is ook opvallend dat elk interview een flink aantal bladzijden beslaat en daardoor een flinke leesinspanning vergt. Vijftig jaar geleden mocht dat blijkbaar nog. In de huidige tijdgeest van snel-snel aan informatie geraken zouden vele boeiende bladzijden weggesnoeid worden.
Door de eenvoudige vraag-antwoordformule verdwijnt de interviewer volledig naar de achtergrond en krijgt elke auteur alle ruimte om zijn verhaal te vertellen. Niet alle auteurs hebben er evenveel zin in. Ernest Hemingway geeft kale en korte antwoorden alsof hij er zich snel wilde vanaf maken. Ook Jack Kerouac ziet het interview niet erg zitten tenzij hij zelf vragen mag stellen die hij graag wil beantwoorden, zoals over de herkomst van de naam Ker(n)ouac die volgens hem ‘de taal van Cornwall’ betekent. Het gesprek uit 1962 met een gelouterde Henry Miller, maar ook dat met Philip Roth uit 1984, John Irving uit 1986, Don DeLillo uit 1993, Susan Sontag uit 1995 en Paul Auster uit 2003 hebben mij in hoge mate kunnen boeien. Allicht zullen andere lezers meer blijven hangen bij uitspraken van andere auteurs.
“De ontdekking van de literatuur” is een boeiende grabbelton waarin iedereen die in literatuur geïnteresseerd is wel wat naar zijn gading vindt. Het boek kan ook gelezen worden om de kwaliteit van de interviewstijl of als een stukje geschiedenis van literatuurbeschouwing uit een grotendeels voorbije periode. Daardoor krijg je niet alleen toelichting over de ontstaansgeschiedenis en de betekenis van een bekende roman door de maker zelf, maar krijg je ook meer voeling met tijdgeest waarin een literair werk is geschreven.
In “Ik was al beroemd voordat iemand me kende” biecht Gabriel García Márquez aan Playboy op dat hij zich met alle soorten van journalistiek heeft beziggehouden, behalve met interviews, want…bij interviews moet de interviewer veel te hard werken. Misschien is het goed om tijdens het lezen van dit boek even aan deze uitspraak te denken.
(Uitpers, nr 98, 9de jg., mei 2008)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=652838&refsource=uitpers
