auteur: Antoine Uytterhaeghe
De EU onderhandelt met China over een investeringsakkoord. Maar het is lang niet zeker dat iedereen op dezelfde lijn zit. Nu met China een akkoord sluiten of wachten om samen met de VS een en ander samen te regelen? Relaties tussen de VS en de Europese Unie waren onder president Trump behoorlijk gespannen geraakt. Met een zucht van opluchting onthaalde Europa de overwinning van Joe Biden. Brussel hoopt op een nieuwe alliantie met Washington zeker ook om de groeiende ‘Chinese uitdaging ‘aan te kunnen. Ook de grote mediaspelers tonen niet alleen opluchting over de regeringswissel in Washington, maar zijn vooral eensgezind in de bezorgdheid over de toenemende mondiale invloed van China.
top in 2021
De EU en de Verenigde Staten zijn het eens over de strategische uitdaging van China’s groeiende internationale assertiviteit, al zijn ze het niet altijd over eens hoe ze dat kunnen aanpakken.
Een topbijeenkomst tussen de VS en de EU wordt in het vooruitzicht gesteld in de eerste helft van volgend jaar in navolging van Joe Biden’s idee van “Summet of Democracies”. Het doel moet zijn om gemeenschappelijke belangen te herenigen tegen “autoritaire krachten en gesloten economieën die de openheid van onze samenlevingen uitbuiten.” Er wordt onder meer voorgesteld om gemeenschappelijke standpunten te ontwikkelen voor wereldwijde digitale regelgeving, antitrustwetgeving en gegevensbescherming.
De Europese Unie bevordert en gemeenschappelijk trans-Atlantische benadering om buitenlandse investeringen in gevoelige zakelijke gebieden te beheersen. Een trans-Atlantische Raad voor handel en technologie moet een centrale rol spelen bij het coördineren van de digitale sector en het ontwikkelen van gemeenschappelijke normen.
balans
De EU en de VS waren samen goed voor 42,5 procent van de wereldwijde economische output in 2019, Azië 40 procent waarvan RCEP ( een recente handelsovereenkomst tussen 15 landen waaronder 4 van de 5 grootste economieën van Azië: China, Indonesië, Zuid-Korea, Japan) 30 procent. 2020 ziet een beperkte groei van China en een krimpend bruto binnenlands product in alle kapitalistische geïndustrialiseerde landen. Hiermee zou de kloof nog kleiner moeten worden. Toch zegt Weber, fractievoorzitter van de Europese Volkspartij (EVP) : “De Westerse landen hebben nog steeds de kracht om samen te blijven ontwikkelen en de normen voor de wereldhandel te bepalen. Maar daarvoor moeten de Verenigde Staten en de EU hun krachten bundelen.” Een vernieuwde trans-Atlantische alliantie is dan ook bedoeld om de commerciële hegemonie van het Westen veilig te stellen.
Naast handelsbeleid wordt ook de strijd tegen de coronapandemie, klimaatbescherming, multilateralisme en vredeshandhaving als focus genoemd voor de nauwere samenwerking met de VS. Wat het laatste punt betreft stelt de voorzitter van de EU-raad, Charles Michel, een gemeenschappelijke lijn voor met de VS, niet alleen richting China, maar ook richting Rusland, Turkije, Iran en andere delen van de wereld. De Europese commissie belooft op haar beurt “meer verantwoordelijkheid te nemen in het defensiebeleid in coördinatie met de NAVO. De toekomstige permanente aanwezigheid van NAVO en Amerikaanse marineschepen in de Zuid-Chinese, voor de deur van China, wordt voorbereid. Zo’n parade van Europese en Amerikaanse machtsvertoon voor de havens van China, vond voor het laatst 120 jaar geleden plaats voor de slachting van de Chinese “Boxerrebellie” (1899-1901), een Chinese opstand tegen het toenmalige Europees, Amerikaans en Japans imperialisme.
deutsche Bank
Vertegenwoordigers van het trans-Atlantische kapitalisme lijken zich ook voor te bereiden op nieuwe confrontaties met China. Ze zijn zich erg bewust van dergelijke geopolitieke rivaliteit. Christian Sewing, hoofd van de Deutsche Bank, verklaarde over het geopolitieke machtsconflict tussen de VS en China het volgende: “Wij Europeanen zijn niet volledig neutraal in dit conflict en dat zouden we ook niet moeten zijn. Als we een liberale samenleving willen blijven, moet er in geval van twijfel moet de Atlantische bug voor de zijderoute gaan.”
Een positie die niet verwonderlijk is gezien de structuur van de Deutsche Bank. Hooguit de naam van de bank is nog Duits, voor de rest is de bank stevig in handen van Angelsaksische vermogensbeheerders en kapitaalgroepen. 53 procent van de aandelen zijn in buitenlandse handen. In totaal 72 procent in de handen van institutionele beleggers. Vier van de zes belangrijkste aandeelhouders zijn Amerikaanse beleggingsfondsen, met o.m. BlackRock. De overige twee grote aandeelhouders komen uit Groot-Brittannië.
De huidige Duitse voorzitter van de bank, en ex-minister van Buitenlandse en Economische Zaken van Duitsland, Sigmar Gabriels, had al in juni 2020 zijn trans-Atlantische gedachten over de relatie tussen het Westen en China geformuleerd. Er zou een gecoördineerd beleid van de “democratische geïndustrialiseerde landen ten opzichte van China moeten zijn “. De EU samen met de Verenigde staten, Japan, Australië, New Zeeland en Zuid-Korea, moeten zich groeperen om een nieuwe gemeenschappelijke strategie te ontwikkelen ten opzichte van China.
