Hoofdkwartier van ByteDance (foto China Daily)
De populaire app voor korte video Tiktok die door Trump vermaledijd wordt, zit in de VS geklemd tussen de VS die er de controle wil van verwerven en China die deze wil behouden. Hoe liggen de kaarten?
De korte video app Tiktok van het Chinese bedrijf Bytedance telt zowel in Europa als in de VS 100 miljoen gebruikers. In China zijn heeft Douyin (de Chinese naam) dagelijks 400 miljoen gebruikers. President Trump wilde in augustus Tiktok in de VS verbieden tenzij het door een VS-bedrijf werd opgekocht. Hij was ontstemd dat de Tiktok gebruikers zijn eerste verkiezingsmeeting saboteerden. Marc Zuckerberg is eveneens niet gerust in het succes van de korte video en de mogelijke concurrentie met zijn imperium. Ondertussen heeft Bytedance de koop door Microsoft afgewezen ten voordele van een participatie van Oracle en Walmart.
Vorige week postte hoofdredacteur Hu Xinjin van het blad Global Times op Weibo dat ‘deze Tiktok overeenkomst met Oracle onrechtvaardig was en eenzijdig inging op de VS-vereisten’. In een commentaar deed China Daily er een schepje boven op. Het blad schrijft dat ‘wat de VS deed met Tiktok ongeveer gelijk is met ‘een gangster die een onredelijke en onrechtvaardige zakendeal afdwingt van een legitiem bedrijf’.
Het partijblad Peoples Daily sloot woensdag de rangen met een commentaar artikel getiteld: ‘De TikTok-deal, een brutale overval’. Het blad noemt het ‘een schoolvoorbeeld van moderne piraterij en tech-pesten’ omdat onder het voorwendsel van de nationale veiligheid te beschermen Tiktok met sluiting bedreigt als het de gedwongen verkoop aan VS-bedrijven niet aanvaardt. Het blad merkt op dat er nooit enig bewijs geleverd werd over gevaar voor de nationale zekerheid die maar dient als vijgenblad. Het verzamelen van gebruikersgegevens verschilt nauwelijks van andere platformen als YouTube of Facebook, merkt het blad nog op. Peoples Daily vindt dat van Huawei en ZTE tot Tiktok en WeChat de VS jaagt op Chinese leidende technologische bedrijven. De VS willen niet dat Tiktok succesvol is op de vrije markt en China zal de noodzakelijke maatregelen treffen voor de legitieme rechten en belangen van Chinese bedrijven, zo verzekert het blad.
Een paar weken terug vaardigde Beijing al nieuwe exportregels uit voor bedrijven waardoor AI-algoritmen ook onder de uitvoerbeperkingen vallen waarvoor een vergunning moet worden aangevraagd. Die aanvraag heeft ByteDance in Beijing ingediend en reglementair kan het tot 45 dagen duren vooraleer het Ministerie van Handel zijn advies verstrekt. Dan zijn de VS-verkiezingen al achter de rug.
Dat de Chinese pers zich unaniem hard opstelt, komt misschien ook omdat China zich na het Huawei-verbod in de VS zich nu ook onverbiddelijk wil tonen in een zaak waar China weinig nadeel van ondervindt. Tiktok staat op het punt in de VS winst te maken. President Trump riskeert echter met een Tiktokverbod wel de jeugd tegen zich in het harnas te jagen. Zeker een gedeelte van hen mag stemmen in de presidentsverkiezingen.
Interpretaties
Na een eerste triomfkreet van president Trump over de Tiktok-Oracle deal zwakte hij nadien zijn optimisme wat af en verklaarde dat indien de VS geen controle krijgt over Tiktok hij de deal met de VS-bedrijven niet zal goedkeuren en dus het verbod volgt. China wil echter daarentegen dat het Chinese bedrijf de volledige controle over zijn activiteiten behoudt.
Ook de interpretaties van het akkoord zijn verschillend. De deal die door minister van Financiën Mnuchin werd uitgewerkt, voorziet dat Oracle en Wal-Mart 20% aandelen verwerven in het nieuwe Tiktok Global. Het Chinese ByteDance telt echter voor 40% aandelen die in handen zijn van VS-durfkapitaal. Zo komt Mnuchin tot zijn som dat het Amerikaans eigenaarschap van de nieuwe entiteit 52% bedraagt. Van Amerikaanse zijde wordt ook beweerd dat eenmaal Tiktok Global opgezet wordt, het helemaal van Bytedance zou losgekoppeld worden.
Delicaat is de kwestie van de zetels in de Raad van Bestuur. In een gezamenlijke mededeling van Wal-Mart en Oracle zeggen beide bedrijven dat naast stichter Zhang Yiming 4 van de 5 bestuursleden Amerikanen zullen zijn. ByteDance beweert van zijn kant dat de bestuursraad van Tiktok Global zowel Zhang Yiming, de bestaande ByteDance bestuursleden en de CEO van Wal-Mart zal omvatten. Momenteel telt ByteDance 5 bestuurders waarvan 3 Amerikanen en twee Chinezen. De Raad zou volgens Reuters ook een speciale VS expert in Veiligheid omvatten. Oracle CEO Larry Ellison zei op Foxnews dat het waarschijnlijk is dat Softbank topman Masayoshi Son ook deel gaat uitmaken van de bestuursraad.
Tenslotte is er nog onduidelijkheid over de toegang tot de algoritmen, ook wel de ‘geheime saus’ geheten van het Tiktok succes. Zelfs erfgenaam van het Hilton-imperium Paris Hilton loopt over van enthousiasme voor Tiktok en roemt de app om zijn creativiteit en lol. Experts zeggen dat indien AI (artificiële intelligentie) de motor is van de vierde industriële revolutie, gegevens de brandstof vormen. De Chinese controle over gegevens geeft het land bijgevolg een groot voordeel. ByteDance beklemtoont dat Oracle de bevoegdheid zal hebben om de broncode van Tiktok na te gaan voor veiligheidsoverwegingen, maar dat er geen overdracht komt van de algoritmen. Overigens verwijst ByteDance er naar dat Microsoft in zijn onderzoekscentrum te Beijing ook toegang verleent tot zijn broncode. De gegevens van de 100 miljoen Amerikaanse Tiktok gebruikers zullen door Oracle worden beheerd. In China vraagt de overheid immers ook dat de opslag van de Apple gegevens in het datacentrum van Guiyang in samenwerking gebeurt met een lokaal Chinees bedrijf. Oracle wordt in Amsterdam wel gedaagd door ngo The Privacy Collective wegens inbreuk op de Europese GDPR-richtlijn.
Het komt dus nu het ministerie van Handel in Beijing toe te beslissen of de overeenkomst al of niet te ver gaat of een slecht voorbeeld stelt voor latere succesvolle Chinese ondernemingen zoals de Chinese pers schrijft. De Amerikaanse minister van Financiën Mnuchin blijft er van overtuigd dat president Trump de deal zal ondertekenen, zij het dat langs Amerikaanse kant de vrees bestaat dat de artificiële intelligentie in Tiktok zou misbruikt worden om de presidentsverkiezingen te beïnvloeden.
ByteDance is van zijn kant in de VS naar het gerecht gestapt om van de rechter gedaan te krijgen dat die het download-verbod dat zondag ingaat, nietig verklaart. De argumentatie luidt dat het verbod helemaal geen kwestie is van nationale veiligheid, maar dat het kadert in de campagne voor de verkiezingen. De rechter heeft de Trump-administratie gevraagd het verbod voorlopig niet door te voeren. Een andere rechter heeft ook al in kortgeding beslist dat het gelijkaardig verbod voor WeChat ook ongeldig was omdat het geldt als een inperking van de vrijheid voor de Chinese gemeenschap in de VS voor wie de app essentieel is.
Bronnen: SCMP, FT , Bloomberg, techcrunch, Peoples Daily, Global Times
