In Frankrijk alleen Frans, dat vindt de Franse minister van Onderwijs Jean-Michel Blanquer althans. Hij gaat daarmee in tegen een nieuwe wet die ruimte wil geven aan de vele regionale talen die Frankrijk
naast het Frans van de Académie Française rijk is. Blanquer kreeg steun vanuit de Conseil Constitutionel die tegen twee artikels van die wet bezwaar heeft. Tienduizenden Fransen betoogden zaterdag (29 mei) voor de wet, tegen de ‘jacobijnen’ die in Frankrijk alleen Frans willen.
Geen tilde
De wet kwam er op voorstel van de Bretoen Paul Molac, gekozen voor La République en Marche (LRM) van president Emmanuel Macron die hij verliet om samen met andere dissidenten ‘Libertés et Territoires’ op te richten. Die wet voorziet in meer ruimte om volwaardig onderwijs in een van de regionale talen te geven (zoals enkele vakken in de regionale taal) en om regionale talen in officiële documenten te gebruiken. In diverse gewesten wordt al meer dan 50 jaar een vorm van taalgemengd onderwijs gegeven.
De wet werd op 8 april in tweede lezing door het parlement goedgekeurd, maar daarop dienden 60 gekozenen van LRM op aanstoken van minister Blanquer bezwaar in bij het Grondwettelijk Hof.
Dat Hof oordeelt dat twee zaken niet kunnen. Het deel dat voorziet in ‘enseigement immersif’ (door onderdompeling ) vindt geen genade in de ogen van de opperrechters. Evenmin als het artikel dat het gebruik voorziet van diakritische tekens in documenten van de burgerlijke staat, bij voorbeeld de tilde ( ñ) die in het Bretoens wordt gebruikt.
“Provocatie”
Dit is een jacobijnse provocatie, aldus verscheidene promotoren van de wet die onmiddellijk opriepen tot betogingen in de regio’s waar enkele van die talen worden gebruikt. Er waren manifestaties in het
Franse Baskenland, Occitanië, Corsica, Elzas, Bretagne. In het Bretoense Guingamp trokken 10.000 mensen de straat op om hun woede te uiten over “de jacobijnse Parijse uitdaging”. In Bayonne
betoogden rond 10.000 Baskische betogers tegen diezelfde “uitdaging”. In Rijsel betoogden enkele tientallen personen voor het aanwerven van leraars ‘Vlaams’. Nederlands wordt als taal nooit
vermeld. Het collectief voor de verdediging van de regionale talen heeft het trouwens over ‘flamand occidental’, Westvlaams.
Jacobijns verwijst naar de tegenstelling na de Franse Revolutie van
1789 tussen de centralisten, de Jacobijnen, en de regionalisten, de Girondijnen. Uit een talentelling in 1806 zou zijn gebleken dat meer dan 40 % van de ‘Fransen’ geen langue d’oil sprak – een kwart
Occitaans, 7.4 % Francoprovençal, 0.5 % Vlaams (zijnde 166.000 personen).
Verfransing
In de loop van de 19 e eeuw heeft Parijs een groot deel van de bevolking verfranst via het leger (de legerdienst) en vooral naar het einde van de eeuw via het onderwijs. In de grondwet van Charles de
Gaulle, 1958, werd in artikel 2 uitdrukkelijk vastgelegd dat het Frans de enige officiële taal van de Franse Republiek is. In 2008 kwam er wel een toevoeging, art. 75-1 herkent dat “de regionale talen deel
uitmaken van het patrimonium van Frankrijk”.
Eerder, in 1951, was een lijst opgesteld van talen die in het onderwijs ook kunnen gebruikt worden: Baskisch, Bretoens, Catalaans en Occitaans. In 1974 kwam daar het Corsicaans bij, later verscheidene talen uit de overzeese gebieden zoals het Tahitiaans, vier Kanaakse talen enz. Bij het Europees Bureau voor minder verspreide talen staat o.m. ook het Elzas-Duits en het Vlaams.
Separatisme
Minister Blanquer en zijn geestesgenoten in de Macronie zien tegenwoordig overal het separatistisch gevaar opdoemen. Er staat een wet op stapel tegen het separatisme van de islamisten zoals gepromoot
door de Moslim Broeders. Maar ook de promotie van de regionale talen zien ze als een gevaar van separatisme. We willen hier geen tweede Catalonië, zei Blanquer voor een groep parlementsleden van
LRM. Boze Bretoenen verbrandden zaterdag als reactie symbolisch artikel 2 van de grondwet.
Alsof de Bretoenen met hun pleidooien voor het Bretoens ineens slechte Fransen zijn, merken Bretoense leiders op. Bretagne is zowat het meest Frankrijk getrouwe gewest van de Republiek, bovendien een
van de meest Europagezinde regio’s en bovenop dan ook nog Macron gezind. Maar rond de verdediging van het Bretoens heerst bijna eensgezindheid. De parlementsleden van Bretagne staan als één
persoon achter de wet Molac.
Macron is het blijkbaar niet eens met minister Blanquer. Via
Facebook zei hij een beschermer te zijn van de Franse taal en een bewaker van de rijkdom van onze regionale talen.
