INTERNATIONALE POLITIEK

Suriname in rep en roer

Image
Demonstranten hebben zware vernielingen aangebracht aan het gebouw van De Nationale Assemblee. (Foto's: Ranu Abhelakh)

Het was schrikken toen Suriname even wereldnieuws werd. Dat rustige landje krijgt vrijwel nooit die aandacht. En nu ineens: hevig straatgeweld, een parlement dat bestormd wordt, winkels die geplunderd worden, het centrum van de hoofdstad Paramaribo waar de rellen zijn uitgebroken afgesloten en de avondklok ingesteld.

De schaduw van de regeringen-Bouterse

Wat is er aan de hand? De huidige regering-Santokhi wordt zwaar geviseerd. De betogers zijn woedend over de regeringsplannen om drastisch te snijden in de hoge subsidies op brandstof en elektriciteit. President Santokhi en zijn ministers staan onder druk van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), dat bezuinigingen eist om de torenhoge staatsschuld van ruim drie miljard Amerikaanse dollar te beteugelen. De inflatie in Suriname ligt rond de 50 procent. Dat is geen recent fenomeen, maar gaat al terug naar de twee vorige regeringen-Bouterse tussen 2010 en 2020.  Zij hebben er een potje van gemaakt.  De economische crisis, de potverteerderij en de overduidelijk corruptie van een aantal vertrouwelingen uit de Bouterse-clan, maar zeker ook de waardeloos geworden Surinaamse dollar heeft een groot deel van de bevolking bijna aan de bedelstaf gebracht. Pinaren, armoe lijden, is een veel gebruikt Nederlands woord in Suriname. Bij de regeringswissel in 2020 kreeg de nieuwe president Santokhi een vergiftigd geschenk van president Bouterse. Op 25 mei viel volgens de democratische spelregels het verdict voor Bouterse en zijn NDP-partij: ze werden weggestemd. De winnaars van de verkiezingen waren de VHP, Abop, NPS en PL. Zij vormen de regeringscoalitie voor het kabinet onder leiding van de nieuwe president Chan Santokhi van de VHP en zijn vicepresident Ronnie Brunswijk van Abop.

Onder Bouterse werden maar liefst 123 voornamelijk buitenlandse leningen afgesloten, die goeddeels consumptief zijn besteed. Het land was niet meer in staat zijn schulden af te lossen. Niet alleen de staatskas was leeg, ook toekomstige olie- en goudinkomsten zijn al ‘verpand voor leningen’. Daar komt nog eens bovenop dat het overheidsapparaat van zo’n zestigduizend ambtenaren – op een bevolking van circa 600.000 inwoners en ongeveer goed voor zestig procent van de beroepsbevolking ! – grote bressen slaat in de staatskas. Bouterse moest de voorbije jaren zelfs internationaal flink gaan lenen om de lonen van zijn ambtenaren te kunnen betalen. Er vielen ook nog andere lijken uit de kast en zelfs een met  een duidelijk Belgische link. (1) De financiële situatie dwong Bouterse om de machtsoverdracht een maand eerder dan voorzien te laten plaatsvinden. De ambtenarensalarissen konden de laatste maand van zijn regering niet meer worden betaald zonder tussenkomst van Santokhi en zijn team. Voor de maand juli was er absoluut geen mogelijkheid om salarissen én vakantiegeld uit te betalen. Bij de Centrale Bank van Suriname kon niet worden aangeklopt, terwijl de handelsbanken ook niet over de brug wilden komen. Na zijn verkiezingsnederlaag is Bouterse wel van het politieke toneel verdwenen, maar hij blijft een machtsfactor van belang in Suriname ook al hangt hem een gevangenisstraf van twintig jaar boven het hoofd waartoe hij al op 29 november 2019 veroordeeld was.(2)

Santokhi bakt er ook niets van

 Ging het onder Santokhi die nu drie jaar aan de macht is dan zoveel beter? Dat kan zeker niet zo maar gezegd worden, alhoewel Santokhi in principe een veel betere kaart had. De regeringen-Bouterse werden internationaal geboycot. Een veroordeelde president die in eigen land veroordeeld is voor  zijn verantwoordelijkheid in de decembermoorden van 1982 én in Nederland als drugssmokkelaar wordt niet op handen gedragen. Santokhi kreeg internationaal veel meer krediet. Zeker ook door Nederland wat onder meer resulteerde in een bezoek van Minister-President Mark Rutte aan Suriname. Santokhi beloofde vanaf zijn aantreden de corruptie aan te pakken, maar ook onder zijn leiding zijn op belangrijke plekken vrienden en familieleden van politici benoemd. Het kabinet van Santokhi lijkt wel een familiebedrijf. Drie dagen voor zijn inhuldiging trouwde Santokhi met Mellisa Seenacherry. Deze dame maakte intussen pijlsnel carrière. Ze is nu niet alleen first lady van Suriname, maar ook advocaat bij het Hof van Justitie, lid van de raad van commissarissen van Staatsolie (waarvoor de statuten van die raad moesten worden aangepast) en directeur van het presidentieel kabinet. Daar zal ze dan wel vaak Shanylla Santokhi, dochter van, ontmoeten want die is vanaf 1 november 2020 ook werkzaam op dat kabinet. En dan is er natuurlijk ook de vicepresident Ronnie Brunswijk die goed weet wat nepotisme en dure auto’s zijn. Zo kreeg de jongere broer van de vicepresident een hoge positie bij het staatsbedrijf voor energie ‘Staatsolie’’ in Suriname toegewezen. En dan is er de voornamelijk belabberde economische situatie die de regering-Santokhi wel eens de das zou kunnen omdoen. Enkele sprekende cijfers. Voor één euro moest men in Suriname na één jaar Santokhi 25 Surinaamse dollar betalen. Enkele jaren geleden, tijdens mijn laatste bezoek aan Suriname, was die verhouding nog één op acht. Vandaag moeten de Surinamers voor één euro al 34,54 Surinaamse dollar ophoesten. En dat in een land dat vooral van import moet leven.

De wurggreep van het IMF

 Hoe moet het nu verder? Gooit Santokhi de handdoek in de ring of zingt hij zijn ambtstermijn verder uit tot de verkiezingen van 2025? Hoe zal hij het IMF aan het lijntje kunnen houden? Het land heeft een lening bij het IMF lopen, maar moet in ruil daarvoor wel de overheidsfinanciën op orde krijgen en onder meer snijden in het uitgedijde ambtenarenapparaat. Dat gaat uiterst moeizaam, waardoor al meerdere tranches van het IMF niet zijn uitbetaald. De regering moet nu onder die druk meerdere hervormingen tegelijk en gehaast doorvoeren die de vele pinarende Surinamers heel veel pijn doen. Zo is in januari voor het eerst btw ingevoerd, overigens niet op basisbehoeften. De regering bouwt ook tegelijk stapsgewijs de subsidie op brandstof af. Vooral die maatregel grijpt diep in de portemonnee. Doordat er geen uitgebreid openbaar vervoernetwerk is in Suriname, zijn mensen vaak afhankelijk van hun auto. Bovendien kunnen stijgende brandstofkosten andere prijzen verder opdrijven.

Kommer en kwel

De Nationale Partij Suriname (NPS) heeft zich net voor de onlusten al uit de coalitie en de regering teruggetrokken. Ze zegt aan de hand van recente ontwikkelingen en zaken die zich vanaf het aantreden van de regering in juli 2020 hebben voorgedaan tot de conclusie te zijn gekomen dat zij het regeerbeleid niet meer wil dragen.

Wie is de volgende partij? Ziet de NDP van Desi Bouterse in die chaos de kans om terug aan de macht te komen en kan de ex-legerleider daardoor als regeringsleider nog maar eens voor vijf jaar uit de handen van het gerecht blijven. Er zijn vele scenario’s mogelijk. Maar een ding is zeker: zolang kommer en kwel aanhouden, zal de straat nog vaak van zich laten horen.

—-

(1) In De Standaard en op Apache wordt ook een eerder duistere link vermeld van een Belgisch bedrijf met de CBvS.  Er zouden “wurgcontracten” zijn getekend tussen Clairfield Bel­gium (met o.a. de Vlaams-Brabantse investeringsbankier Hans Buysse) en de vorige leiding van de Centrale Bank van Suriname om adviezen te formuleren samen ter waarde van bijna 4 miljoen euro.

(2)Om verjaring van de feiten te stuiten diende de Organisatie voor Gerechtigheid en Vrede (OGV) net voor het jaar 2000, mede namens nabestaanden van de slachtoffers, een verzoekschrift in bij het Hof van Justitie om een strafrechtelijke vervolging te doen instellen tegen de betrokken militairen. Er werd een vooronderzoek opgestart, maar de gerechtelijke molen draaide traag, zeer traag. Pas zeven jaar later, op 30 november 2007 begon het proces dat zedig het 8 decemberproces werd genoemd tegen 25 verdachten met Desi Bouterse als hoofdverdachte. Na veel obstructie zowel van politieke als van juridische aard werd er pas twaalf jaar later – einde 2019 –  een vonnis geveld: Desi Bouterse, op dat ogenblik nog president, werd veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf.

Relevant

Gekibbel om een lijk

Desi Bouterse is  overleden. Dat bericht sijpelde rond de kerstdagen binnen. Hij was voortvluchtig nadat hij een jaar geleden was veroordeeld door het Hof van Justitie dat hij 20…

Bouterse is veroordeeld maar …verdwenen

Het proces tegen Bouterse gaat  42 jaar terug in de tijd. De nacht van 8 op 9 december 1982 werd de meest dramatische in de toen nog zeer jonge…

Bouterse in hoger beroep tegen veroordeling

30 september werd de zoveelste halte in het Surinaamse strafproces dat zich almaar blijft voortslepen tegen ex-legerleider maar ook (tweemaal) ex-president Desi Delano Bouterse. De zogenaamde 8 decemberstrafzaak veroorzaakt…

Laatste bijdrages

Gaza, rivièra of piratenkust? 

De vraag.  Het antwoord van Donald Trump, de Amerikaanse president, mag dan een provocatie zijn of gewoon onbeleefd en idioot, dat neemt niet weg dat de vraag reëel en…

“Trump is erg hypocriet”

Er gaat geen dag voorbij of er komt een of ander gruwelverhaal uit Washington. President Trump gaat door met dreigen en alweer dreigen. Van Palestina naar Panama en Mexico.…

Armenië lonkt naar VS na teleurstelling in Rusland

Met een lopend proces in Bakoe tegen de voormalige leiders van Nagorno-Karabach en een steeds brutalere president Ilham Alijev, is Jerevan op zoek naar nieuwe strategische partners. De desillusie…

Alles anders en beter?

You May Also Like

×