Natalia Narotchnitskaïa, Que reste-t-il de notre victoire? Russie-Occident : le malentendu, Ed. des Syrtes, 204 pag., 18 €.
Stalin was een grote patriot en een goed manager. Dat krijgen de jonge Russen alleszins te leren in het nieuwe handboek voor geschiedenis van het middelbaar onderwijs. Zonder veel poeha is Stalin onder Poetins bewind in eer hersteld. Twijfels over de bekwaamheden van “Vadertje Stalin” worden zowat als landverraad beschouwd.
Dit ligt natuurlijk volledig inde lijn van Poetins “patriottisme”. Het grote Rusland krijgt weer een plaats in de wereld, zoals Stalin indertijd van de Sovjet-Unie een grootmacht maakte. Waarbij vaak geen of nauwelijks onderscheid wordt gemaakt tussen Sovjet-Unie en Rusland. Want Stalin had Rusland zijn natuurlijke grenzen teruggegeven.
Zo staat het alleszins in een in vele opzichten interessant boek: in het Frans vertaald als “Que reste-t-il de notre victoire? Russie-Occident: le malentendu”. De auteur, Natalja Narotsjnitskaja, is niet de eerste de beste. Deze historica leidt immers het ‘Russisch Instituut voor Democratie en Samenwerking’, opgericht om de Russische visie op mensenrechten tot haar recht te laten komen.
Victoire
De ‘victoire’, overwinning, waarover Narotsjnitskaja het heeft, is die van de Tweede Wereldoorlog. Heel terecht merkt zij op dat in het Westen de rol van het Sovjetleger in de overwinning op nazi-Duitsland wordt geminimaliseerd. Het doet de Russen ook pijn dat in Polen en de Baltische staten de bevrijding van Auschwitz wordt gevierd en dat tegelijk de troepen die dat deden, door het slijk worden gehaald.
Maar de auteur gaat een stap verder. Zij verdedigt onder meer het pact dat nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie in 1939 sloten. Een niet-aanvalspact waarbij de twee regimes meteen ook Polen en de Baltische staten onder elkaar verdeelden. Die Balten waren veel beter af bij Rusland dan bij Duitsland, aldus haar redenering, alsof dat het enige alternatief was.
Stalin was verantwoordelijk voor deportaties en uitroeiingen? Maar hij was hoe dan ook een grote patriot zonder minderwaardigheidscomplex. Dankzij hem werd het land een grootmacht. Stalin bespeelde na de snelle zeges van de nazitroepen in 1941 het Russisch nationalisme in alle toonaarden om de bevolking tegen de nazi’s te mobiliseren. In die optiek is hij zeker een voorloper van Poetin.
Volgens Narotsjnitskaja is elke westerse kritiek op Stalin ingegeven door nijd omdat hij Rusland groot maakte – Rusland, niet de Sovjet-Unie. Kritiek op Stalin betekent afbreuk doen aan de grote zege van 1945.
Ideologische verpakking
Dit boek weerspiegelt in alle opzichten de koers van het Kremlin. Het regime van Poetin-Medvedev wil de realiteit verhullen en heeft daar een “ideologie” voor nodig. Een neoliberaal discours past niet in Poetins Rusland, het regime wil integendeel deindruk geven dat het de oligarchen aanpakt en stelt af en toe een voorbeeld. Het nationalisme, aangediend als patriottisme, dient als ideologische dekking voor dit kapitalistische regime.
Dat dit patriottisme tot racisme en xenofobie leidt, ontkent Jaques Sapir, de Franse onderzoeker die een nawoord bij de Franse editie van dit boek schrijft. In verhouding tot de omvang van de bevolking zijn er in Rusland niet meer racistische agressies dan in West-Europa, schrijft hij. In acht weken tijd waren er in Rusland anders wel 28 mensen doodgestoken omwille van hun iets te donkere huidskleur. 28 voorzover bekend, want sommige moorden duiken niet eens in de statistieken op, ze worden weggemoffeld.
(Uitpers, nr 97, 9de jg., april 2008)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=800719&refsource=uitpers
