Elk jaar grijpt begin februari een internationale veiligheidsconferentie plaats in München waar de groten der aarde komen debatteren. Dit jaar werd de conferentie overschaduwd door de situatie in Syrië. Maar toch gingen veel bijdragen over de militaire toekomst van Europa en de VS.
De algemene toonaard van de debatten wees op het belang de militaire slagkracht te behouden of te verbeteren in tijden van budgettaire krapte. De uitdagingen op het vlak van internationale veiligheid blijven groot, heet het alom: dynamische en asymmetrische dreigingen, ontwikkelingen in de Arabische wereld, geen vooruitgang in het Midden-Oosten conflict, het Iraanse atoomprogramma, terrorisme, Afghanistan en zijn buren, Korea, failed states, nieuwe problemen in West-Afrika, enz.
De tussenkomst van NAVO secretaris-generaal Rasmussen ging net als vorig jaar voor een groot deel over het ontwikkelen van de smart defense. “Smart defense gaat niet om meer geld, maar om geld dat beter wordt besteed, het gaat om gedeelde veiligheid, om efficiënte veiligheid.” Voorheen al had Rasmussen reeds opgeroepen om de defensiemarkten aan weerszijden van de Atlantisch Oceaan te liberaliseren: meer open en minder ingeperkte concurrentie maakt ondernemingen efficiënter. “Dit zal leiden tot lagere kosten, schaalvergroting, lagere prijzen en meer winst. Dit is goed voor de industrie, dit is goed voor de belastingbetaler, dit is goed voor de NAVO”. Ook in het kader van de komende NAVO top in Chicago eind mei 2012, heeft hij de industrie opgeroepen om een actieve rol te spelen in smart defense en om te helpen de ‘innovatie-race’ te winnen. Rasmussen zei ook in München dat er drie grote uitdagingen voor de NAVO zijn: de inkrimping van de militaire budgetten in Europa, de evolutie van de veiligheidsanalyse in de VS, en het einde van de gevechtsoperaties in Afghanistan. Het antwoord op deze uitdagingen moet ons sterker maken, niet zwakker. Centraal in zijn antwoord staat het voornoemde concept van smart defense, “een nieuwe manier om de NAVO-leden met elkaar om te laten gaan en concentreert op samenwerking en interoperabiliteit”.
Intussen komt er schot in het dossier van de Alliance Ground Surveillance (AGS). Het betreft een systeem dat een high-tech visualisering produceert van wat er op de grond beweegt en gebeurt. De NAVO operatie in Libië heeft aangetoond hoe belangrijk dergelijke capaciteit is, heet het in militaire kringen. Een aantal landen (13 met name Bulgarije, Duitsland, Estland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Noorwegen, Roemenië, Slovakije, Slovenië, Tsjechië, en de VS) staan in voor de aankoop van vijf onbemande vliegtuigen (UAV – unmanned aerial vehicle), hun uitrusting met radars, sensoren en beeldapparatuur, en het bijbehorende controle station. De NAVO zal deze zaak bedienen en onderhouden in naam van de 28 lidstaten. Het controle station zal op de Sigonella Air Base op het Italiaanse eiland Sicilië worden geïnstalleerd.
In zijn toespraak op deze veiligheidsconferentie van München liet de Duitse minister van defensie, Thomas de Maizière, zich in dit verband behoorlijk kritisch uit: “Smart defense doet ons nu geen geld besparen, maar doet ons wel op toekomstige kosten besparen; dat is op zich al veel, maar minder dan sommigen hadden gedacht of gehoopt”. Smart defense is niet de wonderoplossing voor onze problemen, is zowat zijn stelling. De perceptie en de mentaliteit moeten ook worden aangepakt, meende hij. Je kan geen smart defense nastreven en tegelijkertijd elke afhankelijkheid afslaan. Militaire vermogens delen, betekent net afhankelijkheid delen, ook tussen Europa en de VS. Er wordt in dit smart-defense-verhaal verwezen naar AGS. “Maar AGS is er niet gekomen dank zij of omwille van een smart defense beleid. We moeten opletten om geen oude wijn in nieuwe zakken te verkopen, smart defense mag ook geen containerbegrip worden; laat ons vooral concreet en stapsgewijs de zaken aanpakken waarin eenieder zijn verantwoordelijkheid neemt. Vergeten we vooral de afscheidswoorden van voormalig VS-minister van defensie Robert Gates niet: “er dreigt een collectieve militaire onbeduidendheid”. De nieuwe koers van de VS om meer in te zetten op militaire aanwezigheid in Azië moet ons ook duidelijk maken dat Europa in staat moet zijn om zijn militaire verantwoordelijkheid zelf op te nemen, en zijn eigen veiligheid te garanderen.” Aldus nog de Maizière. Dat kan volgens hem alleen maar binnen de NAVO en de Europese landen moeten er zich voor hoeden dat de EU de taken zou dupliceren.
Met andere woorden, een stevig Duits pleidooi voor een versterking van de Europese poot binnen de NAVO en om in deze tijden van crisis de militaire vermogens van de lidstaten niet in te krimpen.
(Uitpers nr. 140, 13de jg., maart 2012)
