Staat van Europa (2)
Herinner u de snelle westerse reactie na de Russische agressie in februari 2022 tegen Oekraïne, toen er nog geen sprake van was troepen te sturen. De sanctietreinen volgden elkaar op, voorlopig tot en met nummer dertien. Ze waren vooraleer de oorlog begon al voorafgegaan door de beslissing in november 2021 om NordStream 2 niet open te draaien, ook al was die leiding klaar voor gebruik. Een pre-sanctie.
Verliezers
Resultaat? Het IMF voorziet na een beperkte groei van de Russische economie vorig jaar, voor dit jaar een groei van 2,6 percent. Ja maar, zeggen de sanctienemers, op langere termijn zullen de sancties nog wel hun weerslag hebben. En ook: die groei komt doordat Rusland overschakelde op een oorlogsindustrie.
Als alles goed gaat, zal de Duitse economie dit jaar uit de recessie kruipen – de hoop is 0.2 percent groei. Maar de vooruitzichten op middellange en lange termijn zijn somber. De industrie worstelt onder meer met de gevolgen van te dure energie. Die is niet overal even duur: in de VS ligt ze op een derde van de Europese prijzen, en bovendien gooien ze daar met de subsidies. Daar bovenop is er nog de verscherpte concurrentie uit China in onder meer de autosector en alles wat met groene energie heeft te maken.
Die dure energie, dat komt grosso modo omdat het goedkope Russische gas weg viel. Door de sancties en de boycot van Nord Stream 2. De Duitse energieverslindende sectoren hebben er zeer zwaar onder te lijden, de plannen voor emigratie stapelen zich op. Maar het lijkt taboe dat te wijten aan die sanctietreinen.
Afbouwen?
“De sancties hebben intussen minder uitgehaald dan verhoopt. Ze kunnen contraproductief zijn en een excuus om kordate keuzes uit de weg te gaan. Meer dan 80 % van de wereld, gemeten naar bevolking, en 40 % naar nationaal product, past ze niet toe, wat Rusland toelaat vrijelijk handel te drijven en deze sancties te ondermijnen. Indien het Westen zou trachten met bijkomende sancties het toepassen van die eerste op te leggen, zou dat als een boomerang kunnen werken, het zou landen ertoe aansporen zich los te maken van het door de Amerikanen gedomineerde financieel stelsel. Op lange termijn moet men naar een gematigder aanpak: enkel sancties tegen individuen rond het Kremlin behouden en verzekeren dat geavanceerde technologie niet bij de Russen raakt”.
Dat pleidooi voor het afzwakken van de sancties, komt van het liberaal-kapitalistiscshe weekblad The Economist in een artikel ‘Inside Putin’s Russia’ (The Economist 16-22 maart 2024). De sancties radicaal terugdraaien kan niet meer, de sabotage van de twee Nord Stream leidingen staat symbool voor het definitief karakter dat men er wou aan geven. (Even terzijde: na Zweden heeft nu ook Denemarken elk onderzoek naar die sabotage stopgezet, alsof men de daders wel op het spoor is – of gevonden heeft, maar daarom niet verder zoekt).
En hoe dat te combineren met de druk om meer militaire steun aan Oekraïne te geven. Of moet die steun dan het afzwakken van de sancties compenseren? En wat vindt Washington, de grote winnaar bij de sancties, ervan? De sancties deels terugschroeven is nog niet voor morgen. Maar het geeft aan dat er onderzocht wordt hoe de economie van Europa (Atlantisch Europa – buiten Rusland en Wit-Rusland dan) te behoeden voor aan langdurige crisis.
Langdurig. Want de grote winnaars van de sancties, voorop de VS, hebben er belang bij dat de huidige toestand verder aansleept. De VS hebben immers intussen de kloof met Europa verder verbreed, ze hebben van de Europeanen geode klanten gemaakt van hun gas – schaliegas, zo nefast voor het milieu.. Los van alle klimaatbespiegelingen, bloeit de fossiele energie als nooit tevoren, de VS zijn nu al jaren de grote nummer één van de fossiele wereld. Biden of Trump, het zal niet zoveel verschil maken.
IRA
Biden heeft zonder enige gène de Atlantische solidariteit terzijde geschoven met enkele protectionistische wetten zoals de Chips Act en vooral de Reduction Inflation Act (IRA) dat weinig met inflatie maar alles met protectionisme te maken heeft (het gaat om 369 miljard dollar). America first. Enkele Europese leiders zijn gaan smeken om dat wat af te zwakken, maar zonder enig resultaat. En het is niet Ursula von der Leyen, voorzitster van de EU-Commissie, die tegen Bidens schenen zal schoppen. Volgzaamheid is en blijft de boodschap.
Over dat IRA zei Bruno Le Maire, de Franse superminister van Economie en Financiën (Le Monde 7.03.2024): In Europa zijn de energieprijzen ten gevolge van de crisis in Oekraïne gestegen met 256 %, tegenover 56 % in de VS en 5 % in China. .. Dat men maar berekent wat dat betekent voor groepen als Michelin, Safran, Airbus en hun toeleveringsbedrijven. Met de IRA zijn de prijzen van de Amerikaanse industriegoederen met 25 % gezakt. Terwijl China de grootste automobielproducent is geworden en tegen onklopbare prijzen massaal zonnepanelen en windmolens produceert”.
Die uitspraak vat de verbreding van de Trans-Atlantische kloof goed samen. Europa (buiten Rusland en Wit-Rusland) is de sigaar, de VS de sigarenroker.
Afbraak
Dat is nog maar het begin. In dat stuk van Europa lijken bij sommige ‘bewindvoerders’ de stoppen losgelagen. Er wordt ons angst aangejaagd met oncontroleerbare berichten dat Brussel in Moskou op de oorlogspannen is omcirkeld als doelwit voor een nucleaire aanval. De VS zijn aan het afhaken , Atlantisch Europa is een vogel voor de Russische kat als het niet snel gaat bewapenen, we moeten overschakelen op een oorlogseconomie, aldus de propaganda ingekleed als nieuws. Ook dat komt de Atlantische overzijde, de VS, goed uit, nog meer wapenaankopen bij hun wapenfabrikanten.
Het geld voor die verdere militarisering zullen de volgzame bestuurders wel gaan halen in de sociale uitgaven. Hogergenoemde minister Le Maire heeft het voor Frankrijk over een eerste schijf van 10 miljard euro besnoeiingen in die sociale sector. Gevolgd door andere besparingen, waarbij hij de al zo fors besnoeide werkloosheidsuitkeringen speciaal vermeldt. In zijn nieuw boek heeft hij et onomwonden over het einde van l’Etat-providence…Zoals president Emmanuel Macron het al samenvatte: Aux armes citoyens, en betaal zelf voor uw wapens.
Volgende: Volgzaamheid heeft een hoge prijs
