Er zit meer en meer beweging in het Duitse politieke landschap. Sarah Wagenknecht heeft nu officieel Die Linke verlaten en start met een ‘links-conservatieve’ beweging, een van de omschrijvingen voor een nieuw fenomeen. Vooraan in de klassenstrijd, maar met gaten in de solidariteit, o.m. over immigratie. Maatschappelijk conservatief, zoals ze zelf zegt. Linkse critici zien in deze ‘Bündnis Sahra Wagenknecht’ (BSW), volgend jaar partij, hoe dan ook een flinke draai naar rechts. Azend op kiezers van wie er nu een pak op het uiterst-rechtse AfD stemmen
Links-rechts
Wagenknecht neemt alvast 10 – zijzelf incluis – van de 39 Bondsdagleden van Die Linke mee. Ze lag al jaren overhoop met de huidige leiding van Die Linke. In 2018 had ze een eigen tendens opgericht ‘Aufstehen’ die min of meer los van Die inke werkte. Met de Russische agressie tegen Oekraïne en nu de Israëlische oorlogsmisdaden tegen de Palestijnen, werd de breuk compleet.
Die Linke heeft zich in beide gevallen weinig kritisch opgesteld tegenover het regeringsbeleid. De partij zit inzake Palestina op dezelfde pro-Israëlische lijn als de regering, Wagenknecht roept Bondskanselier Olaf Scholz op druk uit te oefenen om de oorlog te doen stoppen.
Inzake Oekraïne organiseerde de tendens Wagenknecht meetings en marsen tegen de westerse sancties tegen Rusland omdat die vooral de eigen bevolking treffen en Rusland weinig raken. Die sancties beroven onze industrie rn onze burgers van goedkope energie en bedreigen onze economie, aldus Wagenknecht. Ze kreeg daarom het verwijt een Poetiniste te zijn en samen met uiterst-rechts op straat te komen.
In de lift
Dat ze zou aanschuren tegen het extreem-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) wordt haar ook in de media voor de voeten geworpen. Haar groep wordt soms afgeschilderd als een ‘vijfde kolonne’ van Poetin. De groep Wagenkecht komt onder meer op tegen militaire steun aan Oekraïne en pleit voor onderhandelingen, een standpunt dat naargelang de peilingen door 30 tot 60 % van de Duitsers wordt gedeeld.
Die weerstand is dus allesbehalve marginaal. De “wagenknechters” verwijten Die Linke en de linkerzijde in het algemeen, dat ze het terechte ongenoegen volledig in handen laten van uiterst-rechts. Kritiek op die,sancties wordt immers ook bij die linksen afgedaan als vermomd poetinisme en uiterst-rechts.
Bij uiterst-links krijgen Wagenknecht en vooral haar echtgenoot Oskar Lafointaine, gewezen voorman van Die Linke, het verwijt valse pacifisten” te zijn door onrechtstreeks Poetins oorlog te steunen. Lafontaine’s pleidooien voor een zelfstandiger Europa, los van de VS wordt afgedaan als “het ene, Duitse, imperialisme tegen het andere, het Amerikaanse” uitspelen. Europa voorstellen als vazal van de VS, is een uiterst-rechtse stelling, aldus stemmen bij uiterst-links.
Spijts deze kritiek zou Wagenknechts “Bündnis” bij verkiezingen nu rond 12 % van de stemmen halen en dus met een sterke fractie in de Bondsdag zitten. Wagenknecht komt overtuigend over op tv-interviews en debatten en is heel sterk aanwezig op de ‘sociale media’. Volgens critici een “sterke persoonlijkheid” maar die moeilijk in team kan werken. Wat direct doet denken aan de Franse Jean-Luc Mélenchon die La France insoumise rond zichzelf heeft opgebouwd.
Recessie
Haar succes zou zeker ten koste zijn van AfD, vooral omdat Wagenknecht ook pleit voor minder en beter gecontroleerde migratie, waarmee ze kiezers kan weghalen bij AfD dat sterk hamert op dat thema. Ze koppelt haar standpunt wel aan sociale problemen: Er is een grote schaarste aan woningen, leerkrachten, kinderdagverblijven…in dergelijke omstandigheden is een migratietoevloed onredelijk, aldus Wagenknecht.
De BSW richt zich ook op de groeiende onrust bij de arbeiders over de zichtbare economische recessie, over de dreigende delocalisaties en slinkende tewerkstelling. Vooral in energieverslindende sectoren als chemie en staal is de zorg groot. Wagenknecht wijst erop dat de Duitse industrie door de sancties tegen Rusland geen goedkope energie meer heeft, terwijl VS-president Biden met zijn Inflation Reduction Act en veel goedkopere energie, Europese ondernemers naar de VS lokt.
Ontgroenen
De “wagenknechters” oogsten ook bijval met hun kritiek op het beleid van Die Grünen. Vooral op dat van de groene ministers op Buitenlandse Zaken en Economie. Minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock voert een zeer Atlantische oorlogsgerichte koers, ze is felle voorstandster van wapenleveringen aan Oekraïne en van verdere sancties tegen Rusland. Israël kan op onbegrensde steun rekenen.
Minister van Economie Robert Habeck moet het ontgelden voor maatregelen – zoals verbod op gasketels – die zeer onpopulair zijn. Bij recente deelstaatverkiezingen leden de Groenen als gevolg daarvan opvallende verliezen. Wagenknecht noemt sommige maatregelen tegen klimaatopwarming asociaal, wat haar dan weer het verwijt oplevert “klimaatscpetisch” te zijn. Zoals uiterst-rechts, wordt er vaak aan toegevoegd.
In haar boek “Die Selbstgerechten” (De zelfingenomen) had Wagenknecht in 2021 scherpe kritiek geleverd op ‘lifestyle links’, die linkerzijde die zich vooral bezighoudt met thema’s rond identiteit en sociale problemen links laat liggen. Hetzelfde verwijt dat groene partijen ook elders krijgen, namelijk een partij te zijn van bevoorrechten die zich afschermen in de lage emissiezones.
Linke bedreigd
Succes voor Wagenknecht zou uiteraard ook ten koste gaan van Die Linke. Die komt nu al sterk in de problemen, de partij dreigt na het vertrek van de tien”wagenknechters” haar status van fractie in de Bondsdag te verliezen, en meteen de financiën die daaraan zijn verbonden.
Die Linke haalde bij de verkiezingen van september 2021 slechts heel nipt voldoende stemmen om gekozenen te hebben. Bij recente verkiezingen ging Die Linke fors achteruit. Zodat het onwaarschijnlijk lijkt dat de partij bij de volgende verkiezingen, normaal in de herfst van 2025, met de concurrentie van Wagenknecht’s partij, nog in de Bondsdag geraakt.
Ook haar relatief sterke posities in enkele oostelijke deelstaten, komen daarmee in gevaar. In enkele ervan hebben volgend jaar verkiezingen plaats. Deze en de Europarlementsverkiezingen in juni, worden een eerste electorale test voor de nieuwe, nog moeilijk te situeren, partij.
Zie ook:
