In het Britse Lagerhuis speelde zich op woensdag 20 februari 2008 een vreemd tafereel af. Londen is eeuwenlang het trotse vlaggenschip geweest van een immens koloniaal imperium. Dat rijk behoort inmiddels tot de verleden tijd. Wat allemaal niet wegneemt dat Groot-Brittannië af en toe door een onweerstaanbare drang bevangen wordt om de imperiale hoogdagen nog eens te beleven.
In 1982 stuurde Margaret Thatcher haar vloot naar de Argentijnse Falklands (Malvinas). Tony Blair zond in 2003 een 7000 man sterk bezettingsleger naar het zuiden van Irak, terwijl 138.000 Amerikaanse soldaten de rest van het land onder hun controle trachtten te krijgen. Voor de Irakezen was het niet de eerste keer dat ze kennis maakten met de Britse militaire aanwezigheid. In 1917 stuurde Londen een invasieleger van 600.000 manschappen.
Wat was er dan zo vreemd die 20ste februari in het House of Commons? Minister van Commonwealth en Buitenlandse Zaken, Kim Howell (New Labour), kondigde aan dat zijn regering de publicatie van een rapport van de Verenigde Naties uit 2006 over de mensenrechten in de Westelijke Sahara heeft tegenhouden. Het bewuste VN-verslag was opgesteld door de Raad voor de Mensenrechten (het voormalige Hoog Commissariaat voor de Rechten van de Mens).
Howell antwoordde hiermee op een vraag van zijn partijgenoot Jeremy Corbyn tijdens het wekelijkse vragenuurtje in de Britse Kamer.
De bemoeienis van buitenlandminister Kim Howell in dit dossier is op zijn minst merkwaardig. De Westelijke Sahara is een voormalige Spaanse kolonie aan de westkust van Afrika en de Britten hebben er nooit voet aan land gezet, laat staan er hun koloniaal bestuur opgelegd.
In mei en juni 2006 had een delegatie van de VN-Raad voor de Mensenrechten een onderzoek ingesteld in Marokko, het sinds 1975 door Marokko bezette deel van de Westelijke Sahara en de vluchtelingenkampen van de Saharanen in de buurt van de Algerijnse woestijnstad Tindoef. De VN weigeren dit – naar verluidt – voor het Marokkaanse regime erg belastende mensenrechtenrapport vrij te geven en ze worden hierbij nu gedekt door het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Labourminister Kim Howell toonde zich niet bereid tekst en uitleg te geven, zelfs niet aan zijn eigen partijgenoten. In diplomatieke kringen wordt echter gefluisterd dat het bewuste VN-rapport op vraag van het Marokkaanse koningshuis en zijn belangrijkste Europese bondgenoot, Frankrijk, voor eens en altijd in de lade is weggemoffeld. In Parijs bestaat er al decennialang een onfeilbare solidariteit tussen het Elysée en de Marokkaanse monarchie, ongeacht of de Franse socialisten (met François Mitterrand) of de neogaulisten en neoliberalen (met Jacques Chirac of Nicolas Sarkozy) de presidentiële honneurs waarnemen.
Tientallen verkozen in het Britse Lagerhuis – van Labour, via de Liberalen tot de Conservatieven – hebben inmiddels aangekondigd dat ze niet van plan zijn deze doofpotoperatie ten gunste van het regime van Mohammed VI te slikken. Afwachten of de Britse parlementariërs bij macht zijn echt een vuist te maken.
Een dag voor het incident in het Britse Lagerhuis toonde de Marokkaanse monarchie zich nog maar eens van zijn gespierde kant. Op 19 februari werden in de buurt van de fosfaatmijnen van Boucrâa, in de door Marokko bezette Sahara, drie Europese vakbondsmilitanten en twee van hun Saharaanse collega’s gearresteerd: Victoria Montero, de verantwoordelijke voor internationale betrekkingen van de Spaanse vakbond CCOO, en haar collega Juan Ortega, Jean-Jacques Guigon van de Franse vakbond CGT, Leopoldo Tartagolia van de Italiaanse bond CGIL en de twee Saharaanse syndicalisten Sidi Ahmed Moussa Eddia en Sallam Lakhlifi.
Deze vakbondslui stelden in Boucrâa het zoveelste onderzoek in naar de wanpraktijken die in de Saharaanse fosfaatmijnen heersen. Al jaren weigeren de voormalige Spaanse mijneigenaren en hun Marokkaanse opvolgers de pensioenen van de Saharaanse mijnwerkers correct uit te betalen.
Wim de Neuter
(Uitpers, nr 95, 9de jg., maart 2008)
