De Franse PS raakt maar niet uit haar coma. Ségolène Royal schrijft haar frustraties van zich af in een boek dat vooral haar en de contradicties van haar partij weerspiegelt. Ze wil dat de PS meer wordt dan wat ze nu is, dit moet een partij worden van uiterst-links tot rechts. Talrijke andere kopstukken van de PS publiceren er ook op los en maken daardoor de verwarring alleen maar groter.
De partij publiceert alvast geen gegevens meer van het aantal leden, want die haken bij bosjes af. Tot overmaat van ramp doen de presidentskandidaten voor 2012 (!), Royal en Delanoë, het in peilingen nauwelijks beter dan Olivier Besancenot van de trotskistische LCR, de rijzende ster van links.
Royal wil met iedereen scheep gaan gaande van de trotskisten tot en met de MoDem, de ‘Mouvement Démocratique’ van gewezen presidentskandidaat François Bayrou. Ook al tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen had ze avances naar Bayrou gemaakt, wat onmiddellijk fel verzet had uitgelokt binnen de PS. Nauwe samenwerking tussen sociaaldemocraten en het zogenaamde centrum roept onaangename herinneringen op aan de Vierde Republiek (1945-1958) en haar koloniale oorlogen. Dat centrum heeft altijd rechts gezeten en dat geldt ook voor Bayrou die tot vorig jaar deel uitmaakte van de rechtse meerderheid.
Concurrentie
Royal volhardt. Maar tegelijk zitten zij en de sociaaldemocratische leiders met het zware probleem dat er links van de PS toch nog altijd betekenisvolle krachten zijn. Die kregen het in de presidentsverkiezingen wel zwaar te verduren in vergelijking met het succes van 2002. Maar ze zijn niet verdwenen.
De PS denkt de communistische PCF in de tang te hebben. In de lente van volgend jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen. De PCF wil haar lokale bolwerken bewaren, ze geven nog een bestaansreden aan de partij. Om haar basissen te behouden ziet de PCF zich wel gedwongen akkoorden met de PS af te sluiten. De PS oefent chantage uit op de PCF door ermee te dreigen op enkele plaatsen met eigen lijsten op te komen in plaats van linkse eenheidslijsten.
Dat maakt de verwarring binnen die PCF alleen maar groter. Daar is een debat geopend over de toekomst van de partij. Partijleidster Marie-George Buffet heeft wel weten te beletten dat een tendens die het bestaan van de partij in vraag stelt, aan dat debat kan deelnemen. Het mag dus alleen gaan over de strategie, niet over de bestaansreden.
Besancenot
De PCF stelt op gemeentelijk vlak nog wel iets voor. Door haar lokale inplanting staat ze in dit soort verkiezingen sterker dan alle andere groepen links van de PS. In de presidentsverkiezingen kwam Buffet er daarentegen zeer slecht uit, net als alle andere kandidaten links van de PS, met uitzondering van Besancenot, de kandidaat van de Ligue Communiste Révolutionaire (LCR) die 4,2% haalde.
Arlette Laguiller, die toen voor de zesde keer op rij kandidate was voor de trotskistische Lutte Ouvrière (LO), deed het ook niet goed. Haar groep heeft daar blijkbaar conclusies uit getrokken. Totnogtoe wees LO elke samenwerking met de PS af, zelfs een oproep voor de tweede ronde kon er niet af. Dit jaar gebeurde dat wel en op een recent congres besloot LO op gemeentelijk vlak deel te nemen aan linkse lijsten mét de PS.
Intussen stijgt de populariteit van Besancenot, de postbode van 33, met de dag. Zijn tussenkomsten in tv-debatten en zijn interviews in kranten en tijdschriften slaan volgens peilingen én mensen op het terrein zeer goed aan. In tegenstelling tot de “grote” politici heeft Besancenot het over zeer concrete zaken, zoals bedrijfssluitingen, afdankingen, precaire arbeidsomstandigheden en zoveel andere vormen van sociaal onrecht. Teksten van zijn interviews worden opgehangen in vakbondslokalen, zijn tussenkomsten op tv worden druk becommentarieerd in bedrijven, kantoren, scholen. Volgens recente peilingen zou Besancenot bij arbeiders en bedienden én in de leeftijdscategorie 25 tot 30 jaar rond 12% van de stemmen halen.
“Il y a une telle confusion dans l’expression politique du PS que les gens se reconnaissent dans son langage clair » (er is zoveel verwarring in de politiek van de PS dat de mensen zich terugvinden in zijn duidelijke verklaringen”), aldus Annick Coupé, woordvoerster van ‘Solidaires’, een vakbondskoepel waartoe de militante vakbond SUD behoort. Hij vertolkt de woede van de arbeiders, de eisen van de mensen die er genoeg van hebben, aldus Le Monde. Die krant citeert Vincent Tiberj, politoloog die vaststelt dat de PS grote moeite heeft zich te onderscheiden van rechts. “De PS biedt geen alternatief en laat ruimte over voor Besancenot”.
Generatie
Dat succes staat niet los van de tussenkomsten van de LCR-militanten op alle strijdterreinen. Terwijl de PS op die terreinen nauwelijks te bespeuren valt – tenzij de media zijn opgetrommeld voor een bezoek van Royal – is uiterst-links permanent aanwezig. Zolang zich dit niet electoraal vertaalt, kan dat de PS-leidingen niet veel schelen. Maar als zich dit ook in stemmen omzet, is er wel een probleem, vooral voor de Europese verkiezingen van 2009. Vandaar de pogingen van Royal en andere PS-kopstukken om niet te vervreemden van de potentiële kiezers van Besancenot.
De aanpak van Besancenot slaat vooral aan bij een jongere generatie die pas de jongste jaren in de strijd stapt, onder meer tijdens de massamobilisaties tegen het zogenaamde “jongerenbanenplan” van twee jaar geleden. Die generatie is onder meer terug te vinden in de militante vakbond SUD die sterk staat bij de spoorwegarbeiders en een grote rol speelde in de recente stakingen.
Het gaat hier niet om echte massabewegingen. SUD heeft rond 70.000 aangeslotenen, maar men dient wel rekening te houden met het specifiek karakter van het Frans syndicalisme dat bijna een “voorhoede syndicalisme” is: hoogstens 9 % van de loon- en weddetrekkenden is bij een van de zeven (of acht of negen) vakbonden aangesloten.
Trouwens, ook een beweging als de LCR blijft numeriek zwak: ongeveer 3.000 militanten. Mara het zijn dan wel militanten, geen papieren leden zoals bij PS of zelfs bij de PCF. Die organisatie heeft wel de wind in de zeilen, de populariteit van Besancenot straalt ook op haar af. Maar anderzijds is dat ook een zwakte, sympathie voor de LCR is niet noodzakelijk gebaseerd op een bewuste politieke keuze en dreigt daardoor ook wisselvallig te zijn.
(Uitpers, nr. 93, 9de jg., januari 2008)
