Jean-Pierre Rondas. Rondas’ Wereldbeeldenboek, Gesprekken op Klara. Pelckmans-Klement, Kapellen, 2006, 255 blz., ISBN 90 289 3755 2
De illustratie op de kaft is ‘het zegel van de eeuwigheid’ zoals het werd ontworpen door de Brabantse filosoof Heimeric van de Velde. Hij noemt zijn zegel waarop ingewikkelde penetrerende cirkels en driehoeken te zien zijn, een mundi architypi paradigma, letterlijk vertaald een wereld-beeld. Die cirkels en driehoeken zijn slechts zichtbare symbolen van het onzichtbare, dat de zintuigen en het voorstellingsvermogen te boven gaat.
Dat is het kernthema en het uitgangspunt van de filosofische radiogesprekken die Jean-Rondas maakte voor Klara. Via diepgravende gesprekken in ‘Rondas’ probeert deze savante en polyglotte radioman een stukje van de wereldbeelden van zeer uiteenlopende filosofen – dit is slechts een keuze uit honderden gesprekken – bloot te leggen.
Volgens Rondas is een filosoof niet zomaar iemand die zich im Bilde (in het wereldbeeld) bevindt, maar integendeel iemand die zichzelf en de filosofisch niet creatieve mens in Bilds plaatst, die dus heel bewust met deze constructies bezig is. “Voor dit boek heb ik uit een zeer grote voorraad gesprekken op band tien ‘constructeurs’ gekozen wier wereldbeeldvoorstellingen me rijk en complex genoeg leken om ook in het wereldbeeld van een lezer cultureel te kunnen ingrijpen.” (p. 8)
De idee van zo’n opzettelijke wereldbeeldenconstructie haalt hij bij zijn leermeester, de Vlaamse filosoof Leo Apostel. In 1992 – drie jaar voor de dood van de Gentse filosoof – had Rondas een gesprek met Apostel naar aanleiding van zijn eerst wereldbeeldenboek. Het zet de toon voor de hele reeks die eerst – nog op radio 3 – ‘Wereldbeeld’ heette en nadien, op Klara ‘Rondas’ is geworden.
Door de zeer uiteenlopende benadering van de opgenomen filosofen is dit een inspirerende en confronterende bundeling geworden. Naast de al genoemde Apostel treden in volgorde op: Martha Nussbaum, Louis Dupré, Rüdiger Safranski, W.G. Sebald, George Steiner, Roger Scruton, Alain Finkielkraut, Michel Onfray, Terry Eagleton, Antonio Negri, Alain Badiou en Peter Sloterdijk. Uiteenlopender kan haast niet. Naast marxistisch georiënteerde denkers als Terry Eaglton, Toni Negri, Alain Badiou en Terry Eagleton zijn er ook enkele eerder ‘conservatieve’ denkers ( George Steiner, Roger Scruton, Alain Finkielkraut en W.G. Sebald) vertegenwoordigd. Voor elk wat wils dus.
Wat betekende de confrontatie met die wereldbeeldenconstructeurs voor mij? Het meest onder de indruk ben ik van de Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum die een bijzonder ambitieuze poging onderneemt om tot een theorie van het compassieus of stoïcijns kosmopolitisme te komen waarin emoties rationeel zijn. Ook de oxymoronische mens, – de mens die bol staat van de tegenstellingen, paradoxen en contradities -waarover de Engelse literaire criticus Terry Eagleton het heeft, lijkt me zeer boeiend omdat hij als marxist op die manier afrekent met een infantiel ultralinks denken dat ook mij mateloos de keel uithangt. Het zou me te ver voeren om alle figuren hier ten tonele te voeren. Het is aan de lezer om de confrontatie aan te gaan of een eindje op weg te gaan – zoals ik met mijn leeservaring heb gedaan – met enkele van de boeiende figuren die in dit werk gepresenteerd worden.
Wie geïnteresseerd is in de filosofische zoektocht van boeiende geesten naar de zeer uiteenlopende voorstellingen van wereldbeelden en wie niet afgeschrikt wordt door een taalgebruik dat uitnodigt tot herkauwen, zal in dit boek zeker aan zijn trekken komen. In afwachting van een volgend wereldbeeldenboek houd ik dit eerste deel alvast binnen handbereik in mijn bibliotheek.
(Uitpers, nr. 82, 8ste jg., januari 2007)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=425976&refsource=uitp
