INTERNATIONALE POLITIEK

Roetkwaad

Image

De vuren laaien hoog op in Zuid-Piauí. De overheid verwelkomt er de sojaboeren uit Zuid-Brazilië. Eigenlijk is ongeveer elke regering in Brazilië laaiend enthousiast over de komst van soja en eucalyptus. Dan mag er al wat volk verdreven en natuurgebied in brand gestoken worden. Wegen worden aangelegd of beter geasfalteerd, richting haven. Opdat de dieselmotoren van de vrachtwagens de sojaschat efficiënter naar de haven zouden kunnen versassen. Ondertussen maken de luxueuze 4×4’s duidelijk wie in sojaland het voor het zeggen heeft.

7,5 miljoen ton roet/jaar

Twee keer roet: bos afbranden en (bio?)diesel. Nochtans blijkt uit recent onderzoek dat dieselmotor en houtverbranding weren een efficiënte klimaatmaatregel is. Zwarte koolstof is de tweede grootste opwarmende factor in de atmosfeer, na het beruchte broeikasgas CO2. Dat schrijven 31 van ’s werelds meest prominente atmosfeerwetenschappers (1).

Gemiddeld krijgt de atmosfeer jaarlijks 7,5 miljoen ton roet te slikken. De mens slikt mee. De grootste bron is de verbranding van bossen/savannes, de uitstoot van primitieve kookstellen en kerosinelampen. Ook steenkoolverbranding en de uitstoot van schepen (2) zorgen voor massa’s zwarte koolstof. In Europa, de VS en Latijns-Amerika komt 70 % van de roetdeeltjes echter rechtstreeks uit dieselmotoren. Ons eigenste, kleine België is waarschijnlijk wereldkampioen in ‘personenwagens met dieselmotor’. Al decennia lang geeft de overheid deze auto’s fiscaal voordeel. Soms wordt deze praktijk verkocht als een antwoord op de opwarming, want minder vervuilend dan de benzinemotor!

Alweer indirecte effecten

Het fijne zwarte koolstof is de belangrijkste component van roet. Deeltjes met een diameter van ongeveer honderd nanometer warmen de  aarde op, omdat ze het licht en de hitte van de zon absorberen en vasthouden. Roet stimuleert ook de vorming van wolken en vermindert de weerkaatsing van zonlicht op ijsvlaktes. Al die indirecte effecten zorgen eveneens voor meer opwarming.

Dat alles was op zich al bekend, maar de nieuwe studie legt alle mogelijke data over het fenomeen samen en toont hoe het opwarmend effect van zwarte koolstof twee keer zo hoog ligt als eerder door het VN-klimaatpanel werd geschat. Rekenen ze de indirecte opwarmingseffecten van de roetdeeltjes mee, dan blijkt het drie keer schadelijker voor het klimaat dan eerst gedacht. Het voegt per vierkante meter 1,1 watt energie toe aan de atmosfeer. Voor CO2 is dat 1,66 watt.

Diesel en sulfaten

De interactie met bepaalde chemische stoffen kan de opwarmende effecten van roet beïnvloeden. Zo zorgen roetdeeltjes uit dieselmotoren voor extra opwarming, omdat ze met sulfaten gemengd worden. De onderzoekers benadrukken dan ook dat nu voor het eerst duidelijk is dat het aantal dieselwagens beperken een erg doeltreffende manier zou zijn om de opwarming van de aarde te bestrijden.

Het heeft vooral te maken met een belangrijk verschil in ‘levensduur’ tussen CO2 en zwarte koolstof. CO2 stapelt zich op en blijft nog tientallen jaren hangen. Koolstof blijft een week tot tien dagen in de atmosfeer. De uitstoot van een ton zwarte koolstof vermijden heeft dan ook meteen effect.
“Mochten we alles doen wat we kunnen om de uitstoot door verbranding van hout en diesel te verminderen, dan zouden we de opwarming met een halve graad kunnen verminderen of het proces enkele tientallen jaren vertragen.”, zegt onderzoeker Piers Forster van de School of Earth and Environment aan de universiteit van Leeds.

Kankerverwekkend

Niet alleen het klimaat ondergaat meer schade dan gedacht. De zwaarste impact ondergaat onze gezondheid. Onderzoek van het VN-Milieuprogramma  concludeert dat 2,4 miljoen doden per jaar kunnen vermeden worden, als we de roetuitstoot beperken. De Wereldgezondheidsorganisatie deed recent nog een duit in het zakje. Ze verhoogde de classificatie van dieseluitlaatgassen  van ‘mogelijk kankerverwekkend’ naar ‘kankerverwekkend’.

Soja, roet, houtverbranding, diesel, opwarming, kanker: heeft dat onuitputtelijke sojaverhaal nu letterlijk met àlles te maken?!
Of: ‘De banaliteit van het kwaad’. We wisten het niet.

Luc Vankrunkelsven, Teresina, 11 april 2013.

(1)  The Journal of Geophysical Research-Atmospheres: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jgrd.50171/abstract en http://www.igbp.net/news/pressreleases/pressreleases/blackcarbonlargercauseofclimatechangethanpreviouslyassessed.5.4910f0f013c20ff8a5f8000152.html
(2)  Zie: ‘Kruisende schepen in de nacht. Soja over de oceaan.’ Dabar-Wervel, 2006.

Relevant

De wereld brandt en verzuipt

Het brandende Midden-Oosten, de oorlog in Oekraïne, de Amerikaanse presidentsverkiezingen … Ze houden de media in de ban. Maar er gebeurt wereldwijd nog wel wat anders. Zo bracht het…

Het volle leven. Een ecosocialistisch manifest

Dit boek van Paul Magnette, voorzitter van de franstalige sociaal-democratische partij PS, kwam uit in 2022. Dit jaar verscheen een tweede editie én een vertaling in het Nederlands. Ik…

‘Ecologie is de nieuwe klassenstrijd’

Net voor zijn overlijden op 9 oktober 2022 ontving Bruno Latour in zijn Parijse woning een filmploeg voor de opname van een lang interview met de Franse journalist en…

Laatste bijdrages

Wapenproducenten vergroten hun omzet door oorlog en regionale spanningen

In 2023 stegen de inkomsten van de wereldwijde top 100 wapenbedrijven naar 623 miljard dollar in reële cijfers. Volgens het Zweeds Vredesonderzoeksinstituut SIPRI, dat een jaarlijks rapport maakt over…

Aleppo. Het einde voor Assad?

Hayat Tahrir Al-Sham (HTS) is Aleppo binnengewandeld, het Syrische regeringsleger leek nergens te bekennen. Het was al eerder het gebied tussen zijn bolwerk Idlib en Aleppo doorgetrokken als door…

BLEEK OM DE NEUS

De nieuwe Europese Commissie Von der Leyen II mag toch starten Nog nooit in de voorbije twintig jaar was er zoveel contestatie over de samenstelling van de Europese Commissie…

Wat zegt hij nu?  

You May Also Like

×