Rechts wint verkiezingen in Griekenland, maar ook linkerzijde scoort

Op zondag 16 september trokken de Grieken naar de stembus. We bespraken de resultaten met Anastasia Theodorakopoulou van de dagelijkse leiding van Synaspismos, één van de componenten van de Griekse linkerzijde.

We kennen Anastasia Theodorakopoulou als een spilfiguur van het Europees Sociaal Forum, al sinds de eerste editie in Firenze. Zij begon een actieve rol te spelen in het altermondialisme in Europa in de mobilisaties rond de G8 in Genua, in juli 2001. Zij is ook lid van de dagelijkse leiding (het ‘politiek secretariaat’) van Synaspismos[1]. Daarom vonden we haar een geschikte gesprekspartner over het resultaat van de nationale verkiezingen in Griekenland van zondag 16 september.

De rechterzijde, de partij van de Nieuwe Democratie, heeft de verkiezingen duidelijk gewonnen, al gaat zij 3% achteruit. Zij zakt van 45,36% naar 41,85%, en van 165 naar 152 zetels. Hoewel zij achteruit gaat behoudt zij de absolute meerderheid in het parlement, met een overschot van twee volksvertegenwoordigers.

Dat is opmerkelijk, want het is de eerste keer sinds 1980 dat rechts twee opeenvolgende verkiezingen wint. In de regel werd rechts na een regeringdeelname in de daarop volgende verkiezingen steeds afgestraft. Ditmaal dus niet.

Rechts triomfeert, want na de grote bosbranden in de zomer vreesden zij een electorale opdoffer, wat niet is gebeurd. Bovendien komt uiterst rechts voor het eerst weer in het parlement, met tien volksvertegenwoordigers.

Uiterst rechts heeft sinds twee jaar al een vertegenwoordiger in het Europees Parlement.

De leiding van deze partij, LAOS[2], is afkomstig uit de Nieuwe Democratie. Zij hebben een nieuwe partij opgebouwd. Zij voerden een erg nationalistische campagne, tegen de migranten, tegen buurlanden als Macedonië, Albanië en Turkije, tegen de toetreding van Turkije tot de Europese Unie, tegen het recht van Macedonië zich Macedonië te noemen[3], enz.

Uiterst rechts haalde 3,79% en tien zetels. Voor het eerst sinds 1974, toen de militaire junta van het toneel verdween, zit uiterst rechts in het Griekse parlement. Toch is het totaal aantal zetels van rechts en uiterst rechts drie zetels minder dan het zetelaantal van Nieuwe Democratie in het uittredend parlement.

Niet omdat ze tevreden zijn over het afgelopen beleid. De verkiezingen zijn vooral uitgedraaid op een totale mislukking van de socialistische partij. Pasok zakt van 40,55% naar 38,11%, en van 117 naar 102 zetels. Dit verlies is in deze verkiezingen de meest opmerkelijke gebeurtenis. Zij betalen electoraal de prijs voor hun rechtse koers.

Zij hebben geen afstand genomen van het neoliberaal beleid van de regering. De mensen zijn de balans niet vergeten van de vorige socialistische regeringen, en zagen daarom geen heil in een stem voor de socialisten. Daarom ook hebben de bosbranden geen belangrijke rol gespeeld ten voordele van Pasok. De mensen zijn kwaad over het falen van de overheid, maar dit falen wordt aangerekend aan alle partijen die elkaar de afgelopen decennia aan de macht hebben afgewisseld. De uittredende regering heeft veel geld beloofd om de slachtoffers van de bosbranden te vergoeden. Daarom hebben veel mensen gedacht: beter één vogel in de hand dan tien in de lucht. Als er een andere regering komt gaat het alleen maar langer duren voor de gevolgen van de bosbranden worden aangepakt, zo redeneerden vele kiezers.

Een andere vaststelling: nooit eerder sinds 1974 haalden de Nieuwe Democratie en PASOK, die elkaar al die jaren aan de macht hebben afgelost, samen minder stemmen.

Inderdaad, ondanks een enorme campagne om “nuttig te stemmen”. De massamedia hebben actief campagne gevoerd dat het er om ging een regering te kiezen, en dat stemmen voor de kleine partijen daarom verloren waren. Maar de mensen hebben anders beslist. Waartoe dient het regeringspartijen sterker te maken, wanneer men weet dat die kracht gebruikt gaat worden voor een antisociaal beleid?

Onze lijst haalde 5,03% en 14 zetels, een duidelijke vooruitgang tegenover 3,26% en 6 zetels[4].

Wij hebben sinds de vorige verkiezingen sterk de nadruk gelegd op de noodzaak krachten aan de linkerzijde te bundelen, en dit op basis van een erkenning van het pluralisme binnen links. Men kan niet meer doen zoals twintig jaar geleden. Men moet erkennen dat er aan de linkerzijde een verscheidenheid bestaat aan politieke organisaties. We hebben niet meer de situatie met één grote partij links van de sociaaldemocratie, dus we moeten leren samenwerken.

In 2004 hebben we voor het eerst een lijst ingediend samen met vijf andere linkse politieke formaties. Ditmaal hergroepeerden we tien linkse politieke groepen, grote en kleine, het doet er niet toe[5]. Onze campagne was opgebouwd rond ecologische en sociale thema’s.

We hebben ook veel aandacht gegeven aan de jeugd, de kiezers die voor het eerst stemden. Bij deze kiezersgroep hebben we bijna 15% gehaald, we waren de derde partij in deze groep.

Naast onze lijst was er de lijst van de KKE, die ook twee procent stemmen heeft gewonnen[6]. De KKE heeft voor het eerst een aanhoudende en intensieve campagne gevoerd tegen ons, waarbij ook zij het argument van de “nuttige stem” tegen ons hebben proberen uit te spelen. Maar dat heeft dus niet geholpen.

Tot slot zou ik willen onderlijnen dat we tot zo een goede samenwerking zijn gekomen met andere linkse partijen en groepen dank zij onze investering in de sociale bewegingen. Sinds 10 jaar is Synaspismos sterk aanwezig in de sociale bewegingen en de sociale fora. Het is daar dat we geleerd hebben samen te werken met krachten met wie we het niet altijd eens zijn. Daar hebben we de complexiteit van de periode beter begrepen, en het belang op een andere manier politieke strijd te voeren dan in het verleden.

(Uitpers, nr 90, 9^de jg., oktober 2007)