In november kon Attac Duitsland het heuglijke nieuws rondmailen: de altermondialisten hadden een zege geboekt, de privatisering van de Duitse spoorwegen werd verhinderd.
De privatisering van de Duitse spoorwegen werd verhinderd dank zij een brede campagne, gevoerd door een coalitie van ngo’s, sociale bewegingen, experten en vakbonden. Het initiatief voor de campagne was genomen door Attac, dat er na de geslaagde mobilisatie in juni tegen de G8 haar belangrijkste campagne van had gemaakt. Grote sociale bewegingen deden mee, zoals Friends of the Earth. Ook vakbonden zoals de dienstenvakbond Verdi en de metaalvakbond IG-Metall deden mee, maar aanvankelijk niet de spoorvakbond Transnet, en ook niet de kleine vakbond van de treinbestuurders die met stakingen sinds kort het wereldnieuws haalt. Deze laatste vakbonden dachten dat de privatisering onvermijdelijk was, en verkozen zich op de loon- en arbeidsvoorwaarden te concentreren. Pas na verloop van tijd sloten ook zij zich bij de campagne aan.
Intensieve campagne
De campagne bestond uit een breed palet aan activiteiten: tienduizenden emails naar parlementsleden, prikacties in 80 stations, lobbywerk, acties aan partijcongressen, drie petities naar drie verschillende doelgroepen (leden van de sociaal-democratische SPD, vakbondsleden en gewone burgers), 400.000 pamfletten uitgedeeld in stations en aan pendelaars, grote spandoeken in de stations, een film, bewerking van de media,…
Het initiatief voor de privatisering ging uit van de “grote coalitie” van CDU-CSU en SPD, onder leiding van kanselier Angela Merkel. Deze coalitie beschikt in het parlement over een twee derde meerderheid, zodat de privatisering enkel kon gestopt worden door één van de regeringspartijen te doen kantelen. Vandaar dat de campagne zich sterk richtte op de SPD, waar ze kon inspelen op de crisis van die partij.
De sociaal-democratische SPD zit inderdaad in een zeer diepe crisis: leegloop van de afdelingen, stuurloosheid aan de top. Zij betaalt het antisociale beleid dat zij vorm gaf aan het hoofd van de vorige roodgroene coalitie onder Gerhard Schröder. Aan haar linkerzijde wordt zij opgejaagd door Die Linke. Onder druk van haar crisis probeert de SPD nu een linkse draai te maken, maar dat is niet gemakkelijk, want zij is de gevangene van de coalitie met de christen-democraten. Verkiezingen kan zij zich momenteel niet veroorloven. Op het jongste SPD-congres uitte dit zich dat in een machtsstrijd tussen de voorzitter Kurt Beck, een “man uit de provincie”, en de sociaal-democratische vice-kanselier Müntefering, een “staatsman”, die onder Schröder als SPD-voorzitter de partij in het gareel had gehouden. De strijd spitste zich toe op enkel symbolische dossiers, zoals de invoering van een minimumloon voor de postsector en de privatisering van de spoorwegen. Dit laatste dossier stond ondertussen dank zij de campagne volop in de media-aandacht.
Volksaandelen
Uiteindelijk besliste het SPD-congres dat de spoorwegen gedeeltelijk mochten geprivatiseerd worden, maar enkel als dat gebeurde in de vorm van “volksaandelen”, dat zijn aandelen die wel recht geven op dividend, maar die niet gepaard gaan met stemrecht. Via de volksaandelen zouden de spoorwegen het kapitaal kunnen mobiliseren dat zij nodig hebben voor investeringen, wat één van de belangrijke argumenten was voor de voorgestelde privatisering (volgens deskundigen hebben de spoorwegen in Duitsland geen probleem om kapitaal te mobiliseren, maar dat is een andere discussie). Indien de CDU-CSU dit voorstel niet zou aanvaarden zou de zaak terug voor het congres moeten komen.
Nu wil de CDU-CSU dit voorstel natuurlijk niet aanvaarden, want de bedoeling van de privatisering is niet enkel kapitaal te mobiliseren, maar private investeerders ook hun zegje te laten doen om, zoals iemand het uitdrukte, de spoorwegen te onderwerpen aan de efficiëntiecontrole van de kapitaalmarkten.
Uiteindelijk zag de regerende coalitie in dat de privatisering in de gegeven omstandigheden niet door de strot van de SPD-achterban te duwen was, en werden de privatiseringsplannen voorlopig opgeborgen. De overwinning voor de altermondialisten was een feit, al zullen de neoliberalen het daarbij natuurlijk niet laten.
(Uitpers, nr. 92, 9de jg., december 2007)
Meer weten? Ga naar www.deinebahn.de , de site van de campagnevoerders waarvan het logo gekopieerd is op het officiële logo van de Duitse spoorwegen (Die Bahn).
