INTERNATIONALE POLITIEK

Polisario Front verklaart oorlog aan Marokko na incident in de bufferzone van Westelijke Sahara

Image

Groeiende spanningen tussen de Sahrawi Republiek en Marokko stellen een einde aan een staakt-het-vuren dat sinds 1991 tussen beide landen van kracht was. Na een militaire operatie van Marokko op vrijdag 13 november in de bufferzone, verklaarde Brahim Ghali, de president van de Sahrawi Republiek en secretaris-generaal van het Polisario Front[i] dat het akkoord met Marokko daarmee verbroken is en de Sahrawi Republiek zich nu verplicht ziet om de staat van oorlog af te kondigen. De Verenigde Naties die in de bufferzone moeten toezien op de eerbiediging van het akkoord zijn niet in staat om beide partijen te scheiden. Er is weinig interesse voor dit oude conflict en in tegenstelling tot Marokko wil het Polisario Front snel een oplossing voor een probleem dat ondertussen reeds 45 jaar aansleept.

Geweld in de bufferzone

De autoriteiten in Rabat verklaarden vorige week vrijdag dat zij troepen naar de bufferzone stuurden als antwoord op herhaaldelijke “provocaties” door leden van het Polisario Front in de Guerguerat zone, de zuidelijke bufferzone tussen de Westelijke Sahara en Mauritanië (zie kaartje).

Volgens het Marokkaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken blokkeerde het Polisario Front sinds 21 oktober het transport van personen en goederen over de belangrijke verbindingsweg tussen Marokko en Mauritanië. Marokko beschuldigde de actievoerders van “banditisme” en het “lastigvallen” van de VN-troepen die in de regio patrouilleren.

De weg, die dwars door de bufferzone loopt, wordt door het Polisario Front als illegaal beschouwd en in strijd met het akkoord van 1991. Met de actie protesteerden de Sahrawis op vreedzame manier tegen het plunderen door Marokko van de natuurlijke rijkdommen in de Westelijke Sahara en het stilzwijgen van de Verenigde Naties over schendingen van mensenrechten door Marokko in het bezette gebied.

De natuurlijke rijkdommen bestaan uit gigantische fosfaatmijnen en uitgestrekte visgebieden die beide onder Marokkaanse controle staan. Volgens het Europees recht is de handel in grondstoffen van een bezet gebied illegaal. Marokko waarschuwde voorbije week dat het een “veiligheidscordon” zou opzetten om het vrije verkeer over de weg te herstellen. Vrijdag maakte het land bekend dat haar strijdkrachten de doorgang hersteld hadden, zonder details over de militaire operatie vrij te geven.

Verantwoordelijken van het Polisario Front beschuldigden vrijdag de Marokkaanse veiligheidsdiensten ervan het vuur op “geweldloze burgers” geopend te hebben. Het Polisario Front reageerde “op de daad van agressie en flagrante schending het staakt-het-vuren” door Marokkaanse doelwitten aan te vallen.

De listige zet van de Marokkaanse koning

Van 1884 tot 1975 was het gebied, bestaand uit de regio’s Saguia el Hamra en Río de Oro, een kolonie van Spanje onder de naam ‘Spaanse Sahara’. Sindsdien is de status van het gebied omstreden. In 1975, op een moment dat de Spaanse dictator generaal Franco stervende was, maakte de Marokkaanse koning Hassan II van de gelegenheid gebruik om de Westelijke Sahara – met de stilzwijgende goedkeuring van Washington – in te lijven.

soldaten Polisario Front in de buurt van Dahla kamp

Twee jaar eerder, in 1973 was het ‘Frente Popular para la Liberación de Saguia el Hamra y Río de Oro’ – kortweg Polisario – opgericht, dat een gewapende strijd voerde tegen de Spaanse kolonisator voor onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara. De beweging wilde een eigen staat creëren voor de oorspronkelijke bevolking van het gebied, de Sahrawi. De Verenigde Staten vreesden voor een pro-Sovjet regime, dus was annexatie door Marokko helemaal geen slecht idee.

Buurland Mauritanië maakte ook aanspraak op de woestijnregio, maar koning Hassan II trok aan het kortste eind. Op 27 februari 1976 werd met steun van Algerije de ‘Sahrawi Arabische Democratische Republiek’ (SADR) uitgeroepen als een onafhankelijke staat. Het gedeelte van de Westelijke Sahara dat in handen van het Polisario Front is, betreft ongeveer één vijfde van het hele gebied en in amper bewoonbaar. Het grootste gedeelte wordt bestuurd door Marokko als de ‘Zuidelijke Provincies’. Met de annexatie van de Westelijke Sahara startte een oorlog tussen Marokko en het Polisario Front die tot 1991 duurde.

Uitzichtloze situatie voor jeugd

Wanneer de wapenstilstand in 1991 ondertekend werd, zou een speciale missie van de Verenigde Naties (MINURSO) toezien op de naleving van het akkoord en een plan uitwerken voor het houden van een referendum waarbij de Sahrawis de keuze zouden krijgen tussen onafhankelijkheid of integratie in Marokko.

soldaat Polisario Front in de buurt van Dahla kamp

Omdat Marokko bang is voor de uitslag van het referendum, steekt het land al jaren stokken in de wielen en zijn er steeds minder mensen die geloven dat er ooit nog een volksraadpleging komt. De beslissing om het incident in Guerguerat aan te grijpen om Marokko de oorlog te verklaren wijst erop dat het Polisario Front wanhopig tracht om de patstelling te deblokkeren.

Want de militaire operatie van voorbije week, was eigenlijk niet meer dan een zoveelste incident sinds de wapenstand van 1991. Aan de 2.500 km lange zandwal, waarachter het Marokkaanse leger zich verschanst, zijn er al tal van spanningen geweest.

Volgens de Algerijnse regering leven nabij de Algerijnse stad Tinduf ongeveer 165.000 Sahrawi vluchtelingen. Het is mogelijk dat het Polisario Front vreest voor een opstand in de kampen want steeds meer jonge Sahrawis, die nooit iets anders gekend hebben dan het uitzichtloze leven in de afgelegen vluchtelingenkampen, geloven niet langer dat er ooit een referendum komt. Ze twijfelen eraan of de oudere leiders van het Polisario Front wel de juiste politiek voeren.

De kampbevolking, afhankelijk van de buitenlandse hulp om te overleven, merkt dat die steun jaarlijks aan het verminderen is. Door de coronapandemie hebben de vluchtelingen nog minder contact met de buitenwereld en velen vinden dat ze door de Algerijnse regering in de steek gelaten worden.

De leiders van het Polisario Front zijn ook ongerust omdat in de voorbije maanden steeds meer Afrikaanse landen de soevereiniteit van Marokko over de Westelijke Sahara erkenden en zelfs consulaten in de Westelijke Sahara openden. Door nu te dreigen met oorlog hoopt het Polisario Front misschien de aandacht van de nieuwe Amerikaanse administratie te winnen, want alleen de Verenigde Staten kunnen Marokko aansporen om terug naar de onderhandelingstafel te keren.

Zinloos militair avontuur

De oude guerrilla-strijders van het Polisario Front vertellen nog steeds hoe ze in de jaren ’70 met hun Landrover-jeeps dwars door de woestijn, tot aan de Atlantische Oceaan reden om journalisten uit de hele wereld te tonen hoe sterk hun guerrilla-eenheden wel waren.

De huidige effectieven van de onafhankelijkheidsbeweging schommelen tussen de 3.000 en 5.000 manschappen die slecht voorbereid zijn en over hopeloos verouderd wapentuig beschikken. Daar tegenover staan 235.000 leden van de Marokkaanse strijdkrachten, uitgerust met modern en gesofistikeerd materiaal.

De militaire operatie door Marokko van eind vorige week zou geen slachtoffers gemaakt hebben. Volgens het Polisario Front werden vergeldingsacties uitgevoerd door “het bombarderen van vier Marokkaanse basissen en twee controleposten” aan de veiligheidsmuur. Ook daarbij vielen geen slachtoffers.

Vandaag zijn de veteranen bang dat jonge Sahrawis niet langer de lijn van het Polisario Front volgen, zich radicaler willen opstellen en toenadering zoeken tot moslimfundamentalistische paramilitaire bewegingen zoals Al Qaida.

Een nutteloze VN missie

De kerntaak van de MINURSO bestaat uit het houden van toezicht op de organisatie van een referendum over de toekomst van Westelijke Sahara. Maar de onderhandelingen tussen beide partijen zitten al jaren in een straatje zonder einde. Dus veel meer dan rapporten opstellen en zich steendood vervelen kunnen de royaal betaalde waarnemers niet doen.

Kapsalon in Dahla vluchtelingenkamp, Algerije

Zich toeleggen op het handhaven van het staakt-het-vuren is onbegonnen werk met een contingent van enkele honderden militairen die de langste veiligheidsmuur ter wereld in het oog moeten houden. Het is dus logisch dat tijdens de jaarlijkse vergadering van de VN over de Westelijke Sahara telkens stemmen opgaan om de MINURSO op te doeken, aangezien er toch geen resultaten worden geboekt en de missie handenvol geld kost.

G4

De Europese Unie voert geen druk uit op Marokko omdat het land een strategische rol speelt in de stabiliteit van een regio die van de grens met Mauritanië tot aan Middellandse Zee loopt. De Europese Unie heeft er alles voor over om het land tevreden te houden want het remt – tegen betaling – de vluchtelingenstromen uit Afrika af. Net zoals Turkije zit Marokko in een bijzonder comfortabele positie om de EU naar hartenlust te chanteren.

Bovendien is Marokko een doeltreffende buffer tegen de invloed van Al Qaida in de Westelijke Sahel. Een G4 bestaande uit Frankrijk, Spanje, Portugal en Marokko is een samenwerking die gericht is op drie cruciale assen: terrorismebestrijding, de controle van vluchtelingenstromen en internationale drughandel en de nauwe samenwerking van politiediensten.

Wat de Westelijke Sahara betreft, is Marokko bijzonder gevoelig en stelt al jaren zeer duidelijk dat de oude Spaanse kolonie integraal deel uitmaakt van haar soevereiniteit. De Sahrawis hebben de Europese Unie niets te bieden en kunnen niet rekenen op machtige bondgenoten. Bijgevolg hebben ze aan de onderhandelingstafel geen enkele kracht ten aanzien van Marokko.

Van de oorlogsverklaring van het Polisario Front zal men in Rabat niet wakker liggen. Militair kan het Polisario Front weinig schade berokkenen. Aanvallen tegen eigen doelwitten zijn zelfs welkom want wat is er beter dan een vijand om het nationalisme in eigen land aan te wakkeren, het leger bezig te houden en interne problemen te doen vergeten?

[i]Polisario: ‘Frente Popular para la Liberación de Saguia el Hamra y Río de Oro’ is een onafhankelijkheidsbeweging voor de Westelijke Sahara die opgericht werd in 1973.

Relevant

Parijs keert kar in Westelijke Sahara. EU voor dilemma

Koning Mohammed VI van Marokko kreeg van de Franse president Emmanuel Macron een mooi cadeau bij zijn zilveren jubileum als koning: Parijs erkent de soevereiniteit van Marokko over de…

Marokko: achterbakse diplomatie

Als het Qatarschandaal in het Europees Parlement één ding heeft blootgelegd, dan is het wel de hoogst bedenkelijke rol van Marokko. De Makhzen – de geprivilegieerde kaste rond koning…

Gas, niet over mijn grens

Frankrijk houdt pijpleiding uit Spanje tegen Als naïeve Europeaan zou je denken dat de EU-lidstaten nu alle krachten bundelen om aan gas te geraken. Edoch, zo simpel is dat…

Laatste bijdrages

SYRIË: EEN MIDDELEEUWS OPBOD

De weg naar Damascus is lang. De apostel Paulus werd er van zijn paard gegooid. De kruisvaarders moesten eerst de oninneembaar  geachte stad Antiochië (vandaag Turks Antakya) belegeren –…

Komt er stabiliteit in Syrië na het verdwijnen van Assad?

Het regime van Bashar al-Assad is gevallen, maar daarmee is er nog geen eind gekomen aan de gevechten. Het land is nu opgedeeld in twee stukken. Met het vertrek…

Assad is geschiedenis

Het ene weekend Aleppo binnengewandeld, het weekend daarop Damascus ingenomen. Het regime van de familie Assad is na een halve eeuw in één week tijd opgedoekt. Bijna zonder slag…

De herschepping van de democratie

You May Also Like

×