Erfgenaam Grootrussisch chauvinisme
Poetin lijkt de pedalen kwijt, stond in april vorig jaar op Uitpers te lezen. Dat ging toen over Poetins beleid in Rusland, zijn tanende populariteit en de neergang van zijn partij. Toen had hij ook al troepen in de buurt van Oekraïne samengetrokken. Zodra hij een afspraak kreeg met de nieuwe VS-president Joe Biden, zakte de spanning. Nu is hij echt de pedalen kwijt, Poetin toont zich een “waardig” opvolger van historische figuren die hij bewierookt, Stalin en de tsaren die imperiums uitbouwden. Idolen van het Grootrussisch chauvinisme.
Grote speler
Met het machtsvertoon van een jaar geleden wou de Russische president zijn Amerikaanse collega diets maken dat Rusland een grote speler blijft. Met zijn dreigende houding stuurde hij Bidens internationale agenda in de war. Die vond zoals zijn voorgangers Brack Obama en Donald Trump alleen China een ernstige bedreiging. Het stoorde Poetin al langer dat die collega’s in Washington alleen oog hadden voor Xi Jinping als grote vijand.
Het machtsvertoon werd de voorbije maanden opgedreven nadat Berlijn op 16 november Nord Stream2 op een wachtlijst plaatste. Poetins ‘diplomatie’ – gesprekken met onder andere de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse kanselier Olaf Scholz – lijkt achteraf bekeken Poetins manier om hen te vernederen.
Met al dat machtsvertoon had men het wel min of meer begrepen: schrijf Rusland als grote speler niet af. Maar waarom dan die grootscheepse militaire agressie tegen Oekraïne? Daar is geen voor de hand liggende redelijke verklaring voor. Wat denkt het Kremlin daar bij te winnen? Status? De status van gevaarlijke onbetrouwbare oorlogstoker.
Stalin
Die agressie komt niet erg gelegen voor de oligarchen en Poetins siloviki die graag hun fortuinen in de City beleggen en hun kroost naar dure Zwitserse scholen sturen. Noch op korte noch op langere termijn hebben de Russische rijken iets te winnen bij die agressie. Wordt Poetin dan echt gedreven door dat Grootrussisch patriottisme?
Hij loopt hoog op met het genie van Stalin die in juni 1941 met de aanval van de nazitroepen in een zware noodsituatie terechtkwam. Stalin schakelde toen onder meer de Russisch-Orthodoxe kerk in om in naam van het grote Russische volk de aanvallers tegen te houden. Dat werkte heel goed. In die ‘Grote Patriottische Oorlog’ kwamen minstens 27 miljoen Sovjetburgers om het leven, maar het was wel Stalingrad dat de grote ommekeer van de Tweede Wereldoorlog bracht.
De grondwet is vorig jaar in die geest aangevuld. De Russische superpatriotten, gesteund door de Orthodoxe hiërarchie, geven al enkele jaren meer en meer de toon aan. Zich steds meer verrijken is de voornaamste drijfveer van de heersers van dat systeem, ‘Russisch patriottisme’ de ideologie waarmee ze het volk manipuleren.
Het viel begin deze week op hoe Poetin Jozef Stalin prees in diens conflict met Lenin over zelfbeschikking van volkeren. Lenin had bij de oprichting van de Sovjet-Unie een eeuw geleden, volgens Poetin veel te veel toegevingen gedaan aan de nationalisten, ook de Oekraïense. Alsof het bestaan van Oekraïne als onafhankelijke staat vandaag de schuld is van Lenin. Diens laatste woorden waren een waarschuwing tegen het gevaar van het Grootrussisch chauvinsime zoals Stalin dat honderd jaar geleden tentoon spreidde.
Cynisme
Poetin is in meerdere opzichten een erfgenaam van die Stalin. Ook diens cynisme. Er even aan herinneren dat Poetin begin 1999 onder president Boris Jeltsin blitzcarrière maakte omdat hij als hoofd van de geheime dienst FSB, procureur Joeri Skoeratov wegwerkte toen die een onderzoek deed naar de enorme corruptie in het Kremlin (het ‘Kremlingate’).
Veel erger nog is dat Poetins FSB later dat jaar zware aanslagen op appartementsblokken uitvoerde en de schuld op de Tsjtsjeense opstandelingen stak om zo een nieuwe oorlog in Tsjetsjenië te ontketenen. Poetin plaatste er toen, na een bloedige oorlog, de clan Kadyrov aan de macht die er sindsdien een terreurbewind uitoefent. Met Poetins zegen.
Uitpers over Poetin:
.
