In Peru hebben presidentsverkiezingen plaats gehad. In de tweede ronde kwam de dochter van de voormalige president-dictator Fujimoro uit tegen Ollanta Humala die als een links nationalist wordt omschreven. De overwinning van Humala kan zo zijn invloed hebben op de geostrategische verhoudingen, meent de Uruguayaanse journalist en onderzoeker Raul Zibechi.
Peru bekleedt een sleutelpositie voor het project waarbij de VS een dominante aanwezigheid willen behouden in de Andesregio. Peru heeft vooreerst een lange grens met Brazilië, die voornamelijk een oerwoudgrens is, en het land zit mee ingebed in het Amazonebekken. Het ligt vervolgens tegenover Azië aan de andere zijde van de Indische Oceaan, wat zijn belang heeft voor de groeiende handel tussen Brazilië en voornamelijk China.
Maar Peru heeft ook een aantal belangrijke militaire basissen van het VS South Command op zijn grondgebied die onderdeel zijn van een brede militaire kring rond Brazilië vanuit het noorden (Panama en Colombia) naar het zuiden (Paraguay). De schakel Peru is aldus van vitaal belang voor de VS strategie die anders dreigt gereduceerd te worden tot Colombia, een land dat potentieel vijandige buren heeft.
De vorige president, Alan Garcia, was maar half geïnteresseerd voor de belangrijkste integratieprojecten in Zuid-Amerika: de Unasur°, de Zuid-Amerikaanse Defensieraad, Banco del Sur. Eind juli 2011 komt er nu een president aan de macht die Peru ziet als een strategische bondgenoot van Brazilië en eraan denkt om toe te treden tot de Mercosur°°. De Braziliaanse investeringen in Peru zijn al een tijdje aan het stijgen en men voorziet de constructie van vijf hydro-elektrische centrales op de Rio Inambari in het zuiden, waarmee een bedrag gemoeid is van 16 miljard dollar. Dit project moet de nodige energie garanderen voor een Braziliaanse economie in volle expansie. De komst van Ollanta Humala kan dus z’n invloed hebben op het regionale toneel, al moeten we hier ook in rekening brengen dat Peru gebonden is door een vrijhandelsakkoord met de VS, en door een ander met China, die de manoeuvreerruimte van de nieuwe president beperken.
Recent zijn er twee belangrijke nieuwe ontwikkelingen die een globale en regionale herschikking van de krachtsverhouding beïnvloeden.
De ondertekening in de maand mei 2011 van de Alianza del Pacifico door Mexico, Colombia, Chili en Peru, houdt een poging in om de nooit gerealiseerde Vrijhandelszone van de Amerika’s gedeeltelijk weer op de sporen te krijgen. Als onderdeel van dit project werd op 30 mei de MILA gelanceerd: de Mercado Integrado Latinoamericano, die de integratie van het beurswezen van Colombia, Peru en Chili waar maakt. De drie beurzen samen komen op de derde positie in Latijns-Amerika na Brazilië en Mexico. In Bogotá zijn voornamelijk petroleum en energiebedrijven op de beurs genoteerd, in Lima voornamelijk kopermijnen, en in Santiago predomineert de financiële (pensioenfondsen) en commerciële sector. Beide initiatieven, Alianza del Pacifico en MILA, wijzen op het politiek-economische tegenoffensief van Washington om zich te herpositioneren in de regio. Een derde pijler van dit beleid betreft het militaire: de enige tijd al gereactiveerde Vierde Vloot en South Command.
De tweede nieuwe ontwikkeling betreft China. Volgens een rapport dat in de Asia Times (9 juni 2011) verscheen zou China, ten gevolge van de volksopstanden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, opteren om de belangrijke investeringen die het in dit gebied had te heroriënteren naar markten met minder politiek risico. Het nieuwe vijfjarenplan van het Chinese Ministerie van Handel stippelt een strategie uit om de investeringen te richten op Azië en de ‘opkomende landen’. Latijns-Amerika is een van de mogelijke aandachtsgebieden waar de reeds belangrijke Chinese investeringen nog kunnen opgedreven worden.
De Asia Times citeert een studie die in de maand mei door de Asia Society van New York werd uitgegeven waarbij voorspeld wordt dat tegen 2020 de directe investeringen van China in het buitenland de 2 biljoen dollar (twee miljoen miljoen) zullen halen, of het dubbele van wat de hele wereld in 2010 aan directe investeringen kende. In 2010 bedroeg het niveau directe buitenlandse investeringen van de VS 300 miljard dollar. Voor China betrof het in 2009 78 miljard dollar wat de mondiale evenwichten al dooreen schudde.
In Peru zien we vandaag dat er zich twee types concurrentie ontplooien: een tussen de VS en China wat de mijnproductie en de energiegrondstoffen betreft, en een tussen de VS en Brazilië wat geopolitieke positionering betreft. Elk heeft zijn eigen binnenlands kamp, twee tegengestelde machtige maatschappelijke krachten: de conservatieve en fujimoristische ondernemers, blank of mesties gegroepeerd rond de hoofdstad Lima; en de andino-bevolking van voornamelijk Quechua origine, die in de bergen leeft en zich verzet tegen de mijnbouw.
Dit kruitvat onder controle houden zal een heuse uitdaging vormen voor de nieuwe president Olanta Humala.
(Uitpers nr. 133, 12de jg., juli-augustus 2011)
Bron: Raul Zibechi, Nuevo centro del conflicto geopolitico regional
http://alainet.org/active/47199°Unasur : is een unie van de landen van het Zuid-Amerikaanse subcontinent: Argentinië, Bolivia, Brazilië, Chili, Colombia, Ecuador, Guyana, Paraguay, Peru, Suriname, Uruguay, Venezuela.
°°Mercosur: een douane-unie tussen Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en Venezuela.
