De Italiaanse vice-premier Luigi Di Maio die in Montargis, Frankrijk, olie op het vuur van de gele contestatie komt gieten, zoiets vindt de Franse regering ongehoord. Het is ondiplomatiek, ongewoon, onbehouwen, grensoverschrijdend, Di Maio komt in feite de campagne van zijn tanende Vijfsterrenbeweging (M5S) in Frankrijk opflakkeren. Want zijn bezoek aan een – bijzonder onwelriekende – vertegenwoordiger van de ‘gilets jaunes’, is ingegeven door zijn rivaliteit met zijn collega vice-premier Matteo Salvini van de uiterst-rechtse Lega. Frankrijk is de schietschijf van de twee kibbelende regeringspartijen in Rome. Peilingen en de slechte resultaten bij de regioverkiezingen van zondag in de Abruzzen, zorgen bij M5S voor paniek.
Vallende Sterren
Het gaat inderdaad niet goed met de Cinquestelle, de Vijfsterren. Haar kiezers raken ontgoocheld, in de peilingen ziet ze percenten verdwijnen naar o.m. de Lega van Salvini. De Liga haalde in maart vorig jaar 17 %, dat zou nu het dubbele zijn, 34 %. Vijfsterren zat op 32, nu zweeft ze tussen 17 en 25 %, vorig jaar was dat 32. Vandaar paniek bij M5S.
De regionale verkiezingen van deze zondag in de Abruzzen, is voor de Lega een triomf geworden, voor M5S een debacle. Marco Marsilio, de kandidaat van verenigd rechts, haalt er 49 %. Marsilio is iemand van de neofascistische Fratelli d’Italia. De lijst van de Lega haalt 26 % in een regio waar ze tot voor kort onbestaande was. Vijfsterren haalt 19 %, bij de parlementsverkiezingen van maart vorig jaar was dat 40 %: M5S is dus meer dan gehalveerd. Di Maio kan er niet mee lachen. De Lega aast op vervroegde verkiezingen.
Salvini ziet zich als de grote duce van radicaal rechts in Europa, als de voorman van zijn talrijke geestesgenoten in de EU, zoals het Franse RN en het Vlaamse VB. Terwijl de Vijfsterren daar zo eenzaam zitten, zeker nu hun partners van de Britse xenofobe Ukip er niet meer zullen bij zijn. En ineens ziet Di Maio mogelijke geestesgenoten onder de Franse gele hesjes, een bewijs dat M5S in Europa niet allene staat.
Di Maio had de gilets jaunes eerder al het gebruik aangeboden van het netwerk Rousseau waarmee de Vijfsterren hun systeem van ‘directe democratie’ zeggen te beheren. Nu er een groep gele hesjes ook overweegt onder de benaming RIC (Ralliement d’initiave citoyenne) een lijst in te dienen voor de Europarlementsverkiezingen, ziet de Vijfsterrenleider een kans op vervanging voor Ukip.
Aan dat contact met die neubleuze RIC zit wel een reukje: de voornaamste gesprekspartner van Di Maio is Christophe Chalençon die zich van bij het begin van de contestatie deed opmerken met zijn oproep tot generaal de Villiers om de macht te grijpen. Ingrid Levavasseur, leidster van RIC, zei dat Chalençon op eigen initiatief optrad en zeker de RIC niet vertegenwoordigde. Talrijke bekende figuren van de gele hesjes hebben nu uitdrukkelijk afstand genomen van de sulfureuze Chalençon. Di Maio is alvast niet kieskeurig geweest.
Olie
Hoe dan ook, Di Maio bereikte wat hij zocht; aandacht. En dan nog als kampioen in de wedstrijd ‘afgeven op de Fransen’. Hij had vorige maand alerder zijn best gedaan toen hij de Fransen verweet met hun neokoloniaal beleid in Afrika verantwoordelijk te zijn voor de grote migratiestromen vanuit Afrika. Parijs repliceerde dat veel vluchtelingen uit Eritrea en Somalië komen, landen waar het Italiaans kolonialisme sporen naliet.
De aanleiding tot die ruzie is de rivaliteit tussen Italiaanse en Franse oliebelangen in Libië. Het Franse Total en het Italiaanse Eni steunen daar elk andere, elkaar bevechtende, kampen. Total en Parijs staan achter generaal Haftar, de sterke man in het noordoosten, Rome staat achter de autoriteiten in Tripoli. Zowel Parijs als Rome trachten met “vredesconferenties” hun greep op Libië te versterken . Toen de Franse president Emmanuel Macron in Parijs een Libische conferentie organiseerde, was Rome ronduit woedend.
Lyon-Turijn
Di Maio heeft nog een ander ei te pellen met Parijs: de snelle spoorverbinding tussen Lyon en Turijn waar de Vijfsterrenbeweging zo tegen gekant is. In Turijn hebben regelmatig massabetogingen plaats voor en tegen die TAV. Die komt er zeker niet, zei Di Maio nog vorige week. Maar zijn collega Salvini ziet het anders, burgemeesters, leiders en leden van de Lega betogen mee voor de verdere aanleg van die spoorlijn waarvan aan Franse kant al het meeste werk af is.
Als het aan Salvini ligt, komt die snelle spoorverbinding er wel. De regering zegt een kosten-baten analyse af te wachten. Ook een stopzetting van de werken zal zeer veel kosten meebrengen, minimum 3,5 miljard euro. Voor Vijfsterren komt het er ook in dit dossier op aan Frankrijk voor schut te zetten.
Wraaklustig
De populariteit van Frankrijk is de voorbije jaren in Italië gevoelig gezakt door de Franse houding in de migratiecrisissen. Het hardhandig afsluiten van de grens in Ventimiglia gaf de Italianen nog meer het gevoel dat hun land er alleen voor stond, dat de rest van de EU er zich niets van aan trok. Dat speelde mee in de verkiezingen van maart vorig jaar en verklaart deels hoe een zo Europees gezinde natie in korte tijd zo kritisch is geworden voor de EU. Salvini en Di Maio surfen verder op dat sentiment.
Salvini heeft er de voorbije dagen nog een dossier bovenop gegooid. Hij eist dat Frankrijk Italianen uitlevert die lid waren van de Rode Brigades of andere terreurorganisaties actief in de jaren 1970-1980. Salvini heeft de door Bolivia uitgeleverde ex-brigadist Cesare Battisti als een trofee uitgestald. “Het kan niet dat individuen met bloed aan de handen, onder de Eiffeltoren champagne zitten drinken”, aldus de wraaklustige Salvini.
