Parijs 13 november 2015, 130 of meer doden. Niet alleen Frankrijk maar ook de rest van de wereld in schoktoestand, terroristen kunnen blijkbaar overal toeslaan. Ze mikken immers niet op goed bewaakte leiders of bekende figuren, maar op willekeurige menigten, wat dus iedereen kan overkomen. Afschuw over het gebeurde, maar tegelijk en vooral angst, wat het beoogde doel is. De boodschap van Daesh (IS) komt hard aan: we kunnen iedereen treffen. Die angstgevoelens voeden de roep om gespierd optreden, we kunnen ons verwachten aan een opbod.
President François Hollande wil alvast de grondwet aanpassen om krachtiger te kunnen optreden. Hollande is oprecht begaan met het aangerichte leed. Dat hij daarbij een referendum over veiligheid kan organiseren, is mooi meegenomen. Dat wordt normaal een grote uiting van nationale verbondenheid die hij dan op zijn rekening kan schrijven. Niemand zal Hollande electorale bijbedoelingen durven toeschrijven, maar ongewild haalt hij er wel voordeel uit.
Wereldkleuren
Een flink deel van de wereld is nu in de Franse driekleur gehuld, dat geeft troost en doet het patriottisme aanzwellen, al treft dit geweld de ganse wereld, maar die heeft (nog) geen eigen vlag. Dat zou anders goed van pas komen. De doden van Parijs. Evenveel als bij het rec ente Saoedisch bombardement op een huwelijksfeest in Jemen. Meer dan bij de aanslagen diezelfde week in Beiroet en iets meer dan de recente aanslag in Ankara. En dan is er de dagelijkse gruwel in Bagdad en elders in Irak, de honderden Hazara’s die in Pakistan en Afghanistan worden vermoord, de vermoedelijk het werk zijnde aanslag op een Russisch toestel, de aanslagen van dit jaar in Bangkok, begin dit jaar in Parijs, de aanval op een universiteit in Kenya met meer doden dan Parijs, enz. En dan het bericht dat Boko Haram 2000 mensen zou hebben omgebracht. Plus de dagelijkse wreedheden in Somalia, Libië, Jemen en natuurlijk Syrië.
Schengen
Die angst voor terreur valt, toevallig of niet, samen met wat we toch de vluchtelingencrisis in West-Europa kunnen noemen. De link is direct gelegd: veel mensen geloven nu dat samen met al die vluchtelingen ook de kamikazes meekomen, vastbesloten martelaars te worden in de aanloop naar de door de profeet voorziene finale botsing tussen de legers van de gelovigen en de ongelovigen, waarna dan de Messias zal komen. Het is de centrale boodschap in de communicatie van Daesh: alle tekenen wijzen erop dat de finale afrekening voor de deur staat, waarna de dag van het laatste oordeel komt.
Parijs 13 november plus de vluchtelingencrisis zetten Schengen zwaar onder druk. Dagelijks wordt Schengen de jongste tijd ontrafeld en na Parijs gaat dat in sneller tempo. We moeten de buitengrenzen van de EU versterken, aldus Hollande, anders komen er weer barrières binnen de EU. Maar dat is volop bezig. Als Frankrijk in noodtoestand leeft, kan dat alleen enige efficiëntie hebben als de grenzen minder open zijn.
Toevallig kondigde de Duitse kanselier Angela Merkel vrijdag 13 november een koerswijziging over de vluchtelingen aan: ze zijn feitelijk niet langer welkom. Zweden kodnigde diezelfde dag nieuwe controles aan zijn grenzen aan, Denemarken liet weten de bestaande grenscontroles te zullen verscherpen. En Oostenrijk kondigde de bouw van een afsluiting aan de grens met Slovenië aan. Schengen kent harde tijden.
Desinformatie
Intussen wordt de angst voor aanslagern – en voor vluchtelingen – op de sociale media aangewakkerd met de massale verspreiding van valse geruchten en foto’s. Een menigte in Gaza die de kamikazes van Parijs toejuicht is een foto van 2012. Een foto van een Pegidamars van eind 2014 in Duitsland wordt voorgesteld als een manifestatie op 14 november 2015. Een bericht over een aangestoken brand in de “jungle” van Calais bleek onjuist. Enz. Toch zijn veel ‘internauten’ geneigd alles zonder enige controle te verspreiden.
Veel van die “informaties” worden bewust gelanceerd, zoals andere worden “uitvergroot” – zoals een vluchteling die kwaad is omdat hij geen tv heeft – om het islamofobe klimaat aan te wakkeren. Wat dan weer een goede zaak is voor Daesh, want dat is wat zij zoeken: een polariserig tussen wij, de gelovigen, en zij, de ongelovigen, in de hoop dat dit meer en meer moslims naar Daesh jaagt.
Het is allemaal koren op de molen van radicaal-rechts dat in een islamisering van de samenleving een groot gevaar ziet voor onze vrijheden en democratische verworvenheden. Een deel van uiterst-rechts dat tot voor kort homofoob was, klaagt nu de onverdraagzaamheid van veel moslims tegenover holebi’s aan.
Hoe dan ook, het is een discours dat meer en meer aanslaat (Frankrijk, Italië, Nederland, België, Centraal-Europa) en in Frankrijk nu al wordt aangegrepen door het Front National van Marine Le Pen. Het verhoogt de kansen van Le Pen om in december de leiding te nemen van de noordelijke regio, een ideale springplank n aar het Elysée. Daesh heeft zijn steentje bijgedragen; met Le Pen als president zullen meer en meer moslims radicaliseren, aldus de berekening van Daesh.
Hartland treffen
Hollande spreekt oorlogstaal. Als vergelding is Raqqa, de”hoofdstad” van Daesh in Syrië, zwaar bestookt. Maar Daesh treffen in zijn hartland is totnogtoe ook weinig efficiënt gebleken. Na meer dan een jaar luchtoperaties van de door de VS geleide ‘internationale coalitie’ en ondanks de Russische bombardementen, is Daesh in die tijd niet teruggedrongen. Ze namen in Syrië Palmyra en in Irak Ramadi in. Wel zijn ze nu verdreven uit Sinjar, maar dat is het werk van de Koerdische peshmergas.
Daesh kan in zijn hartland echter, zeker in het noorden van Irak, nog altijd rekenen op steun bij een deel van de bevolking dat meer schrik heeft van de sjiitische milities dan van Daesh. De druk op de regering in Bagdad om meer ruimte te geven aan de Arabisch-soennitische minderheid haalt weinig uit, wat Daesh goed uitkomt. En dat is allemaal een uitloper van de oorlog van een andere door de VS geleide ‘internationale coalitie’ in 2003 in Irak.
Daesh kan, ondanks de operaties tegen Daesh in Turkije, blijven rekenen op de dubbelzinnige houding van Turkije. En op steeds meer bondgenoten buiten de eigen ‘staat’, zoals Boko Haram in Nigeria, de Daesh-gezinde milities die in Libië Syrte en een kuststrook van 200 kilometer controleren, de rebellen in Somalia, zijn militie in de Sinai en nu ook een deel van de Afghaanse Taliban dat overgelopen is.
Het thuisfront
Hoe Daesh terugdringen, of verslaan zoals Hollande zegt, in Europa zelf? Er wordt forse taal gesproken, met termen als ‘oorlog’ waardoor het massaal inzetten van militairen voor de hand ligt. Nog los van de weerslag ervan op de samenleving, is dat wellicht weinig efficiënt. Nevralgieke punten zoals luchthavens, ambassades en dergelijke kunnen misschien bewaakt worden, maar bijna elke dag zijn er duizenden plaatsen (grootwarenhuizen, winkelstraten…) en evenementen waar massa’s mensen bijeenkomen, het is gewoon onmogelijk om dat met militairen en politie te beschermen tegen kamikaze commando’s. Dat is een van de boodschappen van Daesh.
Meer armslag geven aan de anti-terreurorganen, met enkele risico’s eraan verbonden inzake individuele rechten? Nood breekt wet? Dan zullen ze, zoals de Belgische ‘inlichtingendienst’ wel een kleine dosis racisme moeten overwinnen en wat meer Arabischtaligen in dienst nemen om beter werk te kunnen doen. Minder racisme en discriminatie, ook wat minder begrip voor religieus extremisme en geen struisvogelbeleid voor de problemen die zich in gemeenschappen wel terdege stellen – zoals decennia lang gebeurde zou al een grote stap zijn.
