Kloof in peilingen en in staatskas. Maar het geld halen waar het zeker niet zit
Er is paniek in de Macronie, het ‘blok’ van drie partijen dat de Franse regerende minderheid vormt. Paniek na de jongste peiling waarin dat Macron-blok 14 percent achter ligt op het uiterst-rechtse Rassemblement National (RN). Paniek omdat het begrotingstekort voor 2023 met 5.5 percent gevoelig hoger ligt dan verwacht. Premier Gabriel Attal meent een gedroomd doelwit te hebben om de paniek te bezweren: strijd tegen de werklozen, dat is populair bij de achterban van de Macronie.
Kloof van 14
Het RN zit nog altijd op 31 %, aldus de donderdag bekendgemaakte peilingresultaten. Tegen 17 % voor het regeringsblok – Renaissance, Modem en Horizons – samen. Terwijl de lijst van Glucksman (PS-Place Publique) met 13 % oprukt naar de derde plaats en de Macronie bedreigt. Verder La France insoumise (LFI) op 8 %, het rechtse Les Républicains (LR) op 7, Ecologistes en uiterst-rechtse Reconquête elk op 6.
President Emmanuel Macron en premier Attal slaan wild om zich heen in een poging het tij te keren.
Macron doet dat in de figuur van een krijgshaftige leider, voorman in de strijd tegen de Russische collega Poetin die volgens hem zijn Olympische Spelen wil saboteren. Sinds zijn ophefmakende uitspraak over de mogelijkheid troepen naar Oekraïne te zenden, zoekt hij dagelijks een podium om zich te profileren als de ridder die Europa zal redden. We moeten onze strijdkrachten klaarstomen tegen die vijand die al volop troepen heeft in Frankrijk, namelijk die van het Rassemblement National.
Want daar komt het vooral op neer: de kiezers angst aanjagen en de grote concurrenten van het RN aanklagen als handlangers van de vijand. Dat is nu al enkele weken bezig, maar jammer genoeg voor Macron, te oordelen naar de peilingen werkt het niet. Het is erg twijfelachtig of het oorlogsgeroffel dat tij de komende weken nog kan doen keren.
Werklozen
Premier Attal probeert intussen een andere piste: de strijd tegen de werklozen (niet tegen de werkloosheid). Hij heeft nu zijn plan voor de hervorming van het werkloosheidsstelsel ontvouwd, in de overtuiging dat een meerderheid van Fransen hem daarin steunen.
Want werklozen, zo wordt niet gezegd maar wel gesuggereerd, die willen niet werken, het zijn parasieten die op kosten van de gemeenschap leven. Een klein probleem: Macron had van het terugdringen van de werkloosheidscijfers een van de grote doelen van zijn beleid gemaakt. Maar nu de cijfers weer stijgen, betekent dit dan dat er meer luiaards zijn? Of is het beleid van enerzijds subsidies aan ondernemers en anderzijds straffe maatregelen tegen werklozen, toch niet zo efficiënt?
Daar wil Attal het niet over hebben. Hij wil een zoveelste (de vierde) ingreep in het stelsel. Een kortere duur voor uitkeringen, minder dan het huidige anderhalf jaar; een verdere vermindering van de uitkeringen waarin vorig jaar al werd gesnoeid; en een langere voorafgaande arbeidsduur om in aanmerking te komen. Dat is allemaal in tegenspraak met het officiële beleid dat de werklozen meer rechten krijgen als de werkloosheid stijgt – men plant nu net het omgekeerde.
Attal hoopt met zijn sociale repressie “de hardwerkende middenklasse” te bekoren. Daar komt niet alleen van de vakbonden en van links felle kritiek op, ook binnen de Macronie wordt gemord. Bij sommige speelt nog een sociale reflex, anderen vinden dat de regering nu toch wel andere katten te geselen heeft. Vooral dan dat grote begrotingstekort baart zorgen.
Tekort 5,5
Superminister van Financiën en Economie Bruno Le Maire koppelt die zaken aan elkaar. Het tekort moet worden teruggedrongen en wel met structurele hervormingen in de sociale sector, hervormingen die onveranderd neerkomen op antisociale maatregelen. In het verlengde van de pensioenwet van vorig jaar waarbij de pensioenleeftijd van 62 naar 64 werd verhoogd, terwijl meer dan 70 % van de Fransen daar fel tegen was.
“De staat heeft geld nodig. Dat geld is er, neem het dus”, aldus Jean-Luc Mélenchon van La France insoumise (LFI). De regering en haar gevolg doen dat af als demagogie. Nee, de regering gaat het geld niet bij de blije aandeelhouders halen die net een recordjaar achter de rug hebben. De fiscale fraude kost de staatskas volgens het Rekenhof 60 tot 80 miljard euro per jaar – sociale fraude waarover zo veel kabaal wordt gemaakt, zou tussen 6 en 8 miljard euro liggen. Of wat met de meer dan 140 miljard euro openbaar geld dat naar de ‘ondernemers’ is gegaan. Het tekort op de begroting is sinds Macron president is (2017), door de fiscale cadeaus aan de ondernemers gestegen met 2,2% van het BNP.
En dan geld gaan zoeken bij de werklozen.
De hervorming van de werkloosheidsvergoedingen zou enkele miljarden euro opleveren. Maar waarom niet de superwinsten belasten, suggereren zelfs enkele kopstukken van de Macronie.
Of waarom geen enkele extravoordelen voor ondernemers beetje uitstellen? Of andere voorrechten opschorten?
Voor Macron, Attal en Le Maire is dat een rode lijn. Geen sprake van om de ISF, de belasting op het fortuin die Macron als president snel drastische afbouwde, weer in te voeren. Nochtans hebben de Fransen de voorbije weken allemaal kunnen horen en lezen hoe fors de winsten van de grote ondernemingen zijn gestegen. Het is groot feest voor de aandeelhouders, niet voor de werklozen.
Ook geen feest voor de miljoenen Fransen die wel werk hebben, maar in zeer precaire statuten dan, of betaald aan de smic, het minimumloon van 1398 euro netto per maand . Nu gaat het om bijna een vijfde van alle werknemers in de privésector, terwijl dat dit tien jaar geleden 12 % was. Het aantal smicards is dus onder Macron fors gestegen.
Wankele regering
De rechtse Les Républicains (LR) proberen garen te spinnen bij de crisis van de Macronie. Die LR staan er zelf wel zwak voor. Electoraal afgestraft in de presidentsverkiezingen van 2022 (Valérie Pecresse met 4,8%), in de Assemblée 61 gekozenen van wie een deel flirt met de Macronie). Een topfiguur als Rachida Dati die nu minister van Cultuur is en kind aan huis op het Elysée. Een partijprogramma dat bijna een kopie is van dat van het RN.
Maar: de Macronie heeft geen meerderheid en moet erop vertrouwen dat LR haar blijftgedogen. Partijleider Eric Ciotti speelt met het idee voor een motie over de financiën; dat zou Macronie uit evenwicht brengen.
Om wat te bereiken? Zelf in de regering treden die al vol zit met vroegere partijgenoten? Want LR heeft ook schrik van vervroegde verkiezingen. De enigen die daar op flinke winst kunnen rekenen, zijn die van het RN. Met het huidig kiesstelsel zou RN namelijk niet ver van de meerderheid af zijn. En gaat Macron dan Jordan Bardella als premier aanstellen? Macron heeft nog drie volle jaren te gaan. Die beloven niet saai te worden.
