Terwijl de Israëlische vernietigingsoorlog in Gaza voort zijn gezapige gangetje gaat en, in de schaduw ervan verborgen, de bezetting annex kolonisatie van de Westoever in Jenin en Tulkarm in overdrive gaat, wordt diplomatiek door de V.S. en Israël zogenaamd naar een formule van Staakt-het-Vuren gezocht. Die zou de oorlog moeten stoppen en de 109 door Hamas vastgehouden nog levende Israëlische gijzelaars bevrijden.
Het schrik-en-schok-effect van de oorlog is al een tijdje afgesleten, we zijn gewend geraakt aan de beelden en de stijgende dodencijfers, deze woensdagochtend afgeklokt op 40.988 doden, 94.825 gewonden, voor de Gazastrook alleen. Het spel met cijfers blijft bedrieglijk: het momentum werd de afgelopen week bepaald door zes vermoorde Israëlische gijzelaars die bij Rafah door IDF soldaten in een tunnel gevonden werden.
Dat bracht in Israël zelf, in Tel Aviv, Jeruzalem en andere steden, ruim driekwart miljoen betogers op straat die een wapenstilstandsakkoord eisten, tegen de politiek van Bibi Netanyahu en zijn regering. Hun eis was en blijft heel simpel: de regering moet alles doen om de gijzelaars vrij te krijgen. Dus de oorlog stopzetten, wat Netanyahu als vanzelfsprekend weigert, hij beschouwt dit als zijn persoonlijke oorlog, die hem aan de macht en uit de gevangenis houdt.
De tientallen Palestijnse doden in het maandag door de Israëlische luchtmacht gebombardeerde tentenkamp Al Mawasi in de “veilige zone” van Khan Yunis kregen daarentegen veel minder aandacht en reactie.
De zogenaamde onderhandelingen
Het akkoord voor een wapenstilstand, dat al sinds een paar maanden door VS president Biden aangekondigd werd als “bijna gesloten” en “binnen bereik” zoniet voor maandagochtend, lijkt intussen even ver weg als tevoren. Israël en Hamas beschuldigen elkaar telkens weer dat ze nieuwe, onaanvaardbare voorwaarden op tafel leggen in hun zogenaamde voorstellen. Natuurlijk steunen de Amerikanen daarin Israël, dat is ten slotte hun bondgenoot. De onderhandelingen vinden onder meer plaats in Cairo en in Doha, maar het lijkt erop dat er een constructiefout in de procedure zit. Veel van die “onderhandelingen” worden namelijk gevoerd tussen Israëlische en Amerikaanse delegaties, met misschien een paar Qatari’s en Egyptenaren erbij, maar niemand van Hamas. Het zijn dus gesprekken in hetzelfde kamp. Daar wordt dan een voorstel voor akkoord in elkaar gestoken dat heel aanvaardbaar is voor Israël maar niet voor Hamas.
Hamas vraagt al lang in ruil voor zijn gevangenen de vrijlating van (veel meer) Palestiijnse gevangenen uit Israëlische gevangenissen, waaronder een gedetailleerde lijst van gevangen personaliteiten, bijvoorbeeld de gedoodverfde leider Marwan Barghouti. Hamas eist ook de terugtrekking van alle Israëlische troepen uit de Gazastrook en de totale beëindiging van de oorlog. En de verjaagde bewoners van Gaza moeten terug naar hun huizen mogen gaan, zo daar nog iets van zou resten.
Maar Israël vindt die lijst van gevangenen die Hamas nu zou willen “een nieuwe eis”. De Israëlische premier Netanyahu blijft zeggen — tegen zijn 750.000 betogers — dat de oorlog moet doorgaan tot het einde, de vernietiging van Hamas en de totale Israëlische controle over de Gazastrook. Die totale controle omvat sinds kort dat ook de zogenoemde “Philadelphi Corridor”, die half van Egypte is, helemaal onder Israëlische militaire controle moet komen. Dat zou men echt een “nieuwe eis” kunnen noemen, en wel een die het lukken van de onderhandelingen zo goed als uitsluit.
De Philadelphi Corridor
Op 16 januari 2024 verwittigde de Egyptische regering Israël al dat een bezetting van de Philadelphi Corridor door Israëlische troepen een schendiing zou zijn van de Camp David akkoorden van 1978 — de vredesakkoorden tussen Egypte en Israël. Ondanks aandringen van Israël zou Egypte bij dat standpunt gebleven zijn.
De Philadelphi Corridor is namelijk militair jargon voor de grens tussen Egypte en Israël. (De naam is bedacht door bollebozen van de IDF). Het is een totaal verwoeste strook land van 100 meter breed, 14 kilometer lang, wat de Israëli’s “een bufferzone” noemen, langs de hele grens met Egypte. Netanyahu wil die nu militair bezetten. Egypte weigert dat te aanvaarden, omdat het ingaat tegen voorheen gesloten akkoorden, waaronder Egypte 750 “grenswachters” met beperkte bewapening aan zijn kant mag inzetten, terwijl de Palestijnse kant tot 2007 door de Palestijnse Autoriteit gecontroleerd werd. De bedoeling van de Philadelphi Corridor was onder meer het smokkelen, vooral dan van wapens, uiit Egypte naar de Gazastrook te voorkomen. Zeker vanaf 2007 werd bijna alles in Gaza ingevoerd via de tunnels — die twintig jaar later een echt netwerk geworden zijn.
Twee argumenten die Netanyahu gebruikt voor zijn militaire annexatie van de Philadelphi Corridor, zijn dat Iraanse wapens geregeld naar Gaza gesmokkeld worden via de tunnels uit Egypte, én dat Hamas plannen heeft om hun hoofdman Yahya Sinwar langs daar Gaza uit te smokkelen, en ook de gijizelaars die ze nog hebben naar Iran over te brengen — terwijl Iran dan moderne wapens in Gaza binnen zou voeren. Dat alles klonk goed en overtuigend, ondanks de negatieve commentaar van Bibi’s eigen Israëlische experten, tot bleek dat de hele constructie gebaseerd was op “gelekte” papieren van Hamas, die de inlichtingendienst AMAN van de IDF in handen had gekregen, en dat die papieren fake waren, vervalsingen, die intussen vlot naar bevriende media gestuurd waren, en daar gretig gepubliceerd.
Vervelende tegenwind
Wat de zaak voor Netanyahu vervelend maakt is dat zowel zijn minister van Defensie Yoav Gallant als Chef Staf Herzi Halevi en experten van veiligheidsdiensten en Shin Beth de Philadelphi – eis onnodig en gevaarlijk noemden (waarop Bibi dat Gallant “gek” was), en alleen bedoeld om een wapenstilstandsakkoord onmogelijk te maken en de oorlog langer te laten duren. Daartoe heeft Netanyahu nog andere pijlen op zijn boog.
Naast de Philadelphi Corridor en de grensovergang van Rafah die voor Egypte onaanvaardbaar zijn, wil Netanyahu ook de Netzarim-corridor behouden, die vier kilometer lang van oost naar west door Gaza loopt ter hoogte van de voormalige Israëlische kolonie Netzarim, en de Strook in twee deelt. De bedoeling is dat Israël de terugkeer van verjaagde Palestijnen uit het zuiden naar het noorden van de strip (en Gaza stad) kan controleren en verbieden. Dat zal dan weer voor Hamas onaanvaardbaar zijn. En bij gebrek aan akkoord zal Netanyahu zijn nu bijna privé- oorlog mogen voortzetten.
Hij hoopt immers dat hij beetje bij beetje, zo lang de oorlog voortduurt, de Hamas leiding uiteindelijk tot helemaal kan laten uitmoorden. Als dat, beetje bij beetje ook, tot de dood van de overblijvende Israëlische gijzelaars leidt, zal de regering dat spijitig vinden en ook moeilijk uit te leggen aan haar bevolking — maar die afweging lijkt ze al een tijid geleden gemaakt te hebben. Trouwens, als Hamas geen gijzelaars meer heeft en een gedecimeerde leiding, dan zal Israël geen reden meer hebben om de hele Gazastrook niet met alle geweld van grote bommen en zware bulldozers die ze heeft, met de grond gelijk te maken en desnoods de Middellandse Zee in te duwen.
Dit sombere oorlogsbeeld, en betrek daarbij de vernieuwde kolonisatie van de Palestijnse Westoever, beneemt daarbij het zicht op een ander Israëlisch conflict, of op twee conflicten. Aan de kant van de regering woedt de strijd tussen de rabiate nationalisten van de quasi-fascistische partijen van Itamar Ben Gvir, minister van Nationale Veiligheid, en minister van Financiën Bezazel Smotrich en de meer gematigd rechtse tendenzen. Daar staat een oorlogspartij tegenover een “realistische” partij die de ook voor Israël en zijn geliefde IDF moordende oorlog wil stoppen, en de woedende bevolking paaien met de terugkeer van de gijzelaars. Hier zwaait tot op zekere hoogte Bibi Netanyahu nog steeds de plak. In de woorden van een van zijn generaals: “Hij is een rottige bevelhebber, maar een goede politicus”.
Het tweede conflict in Israël, dat snel beslissend kan worden, is dat tussen het Israëlische volk, dat zijn gegijzelde familie terug wil en uit die oorlog weg, en zijn in de oorlog opgesloten regering. Algemene staking in het land uitgeroepen door de Histadroet, 750.000 betogers op straat tegen de premier, oorlogsdreigingen aan alle kanten en Hezbollah-raketten uit het noorden — het is zelfs allemaal bijeen nog lang geen revolutie, zelfs geen kleurenrevolutie of wat daar voor doorgaat. Maar het zijn opflakkeringen uit een smeulende ondergrond.
