Bij deze willen we Amnesty International feliciteren met de moedige stellingname tegen de massale inbreuken op de mensenrechten van het Irakese volk door de coalitietroepen onder leiding van de Verenigde Staten, zoals gesteld in het
“De coalitietroepen, onder leiding van de Verenigde Staten, pleegden in Irak grove mensenrechtenschendingen, waaronder onwettelijke moorden en willekeurige arrestaties; er waren ook bewijzen van marteling en mishandeling. Duizenden Irakese burgers werden gedood tijdens gevechten tussen de door de VS geleide troepen en de Irakese veiligheidsmachten enerzijds en de gewapende Irakese groepen anderzijds.
Gewapende groepen pleegden grove mensenrechtenschendingen, inclusief het aanvallen van burgers, gijzelnemingen en het doden van gijzelaars. Vrouwen werden voortdurend lastig gevallen en bedreigd temidden van het toenemend dagelijks geweld. De doodstraf werd door de nieuwe interim-regering opnieuw ingevoerd in augustus.”
Het advies dat werd gegeven in navolging van dit rapport door het hoofd van Amnesty International USA, dhr. Schulz, was zeer duidelijk:
“Indien de regering van de Verenigde Staten zich aan haar verantwoordelijkheden blijft onttrekken, doet Amnesty International een oproep aan alle buitenlandse regeringen om hun verplichtingen onder het internationaal recht na te komen door alle hooggeplaatste ambtenaren uit de VS die betrokken waren bij de folterschandalen aan een onderzoek te onderwerpen”, zegde Schulz, en hij vervolgde dat de inbreuken op de conventie betreffende marteling, die door de Verenigde Staten en een 138 andere landen geratificeerd werd, door gelijke welke rechtbank kunnen worden vervolgd.
Op 9 augustus 2005 deed Amnesty International een ‘Oproep voor een op de mensenrechten gebaseerde grondwet’. Met deze actie werd opgeroepen om in een schrijven aan Jaafari te vragen dat de nieuwe Irakese grondwet de mensenrechten zal respecteren. Natuurlijk juichen we de gedachte toe dat de mensenrechten van de Irakezen in de toekomst veel beter gerespecteerd zullen worden dan nu het geval is. Desalniettemin zou iedereen, die bezorgd is om mensenrechten, de geldigheid van een grondwet die onder de huidige omstandigheden tot stand komt in vraag moeten stellen. Onze bezorgdheid wordt geïllustreerd door een oproep van een gekende mensenrechtenactivist uit Bagdad die ernstige reserves heeft over de actie van Amnesty International. Om veiligheidsredenen kunnen we de naam van de auteur niet vrijgeven. We verontschuldigen ons hiervoor, maar volgens ons moeten mensen in een oorlogsgebied het recht en de mogelijkheid hebben om vrijuit te spreken zonder daarbij de dood te riskeren. Dit toont eveneens aan hoe ernstig de situatie in Irak is, en hoever de zogenaamde Salvador-optie, de staatsterreur tegen de bevolking, nu operatief is.
“Ik hoor dat Amnesty International campagne voert voor de mensenrechten in het nieuw grondwetsontwerp? Hoe geweldig dat ze bezorgd zijn om onze mensenrechten in de toekomst… maar hoe zit dat met onze mensenrechten NU? Waarom voert Amnesty International geen campagne voor, of spreekt zich tenminste uit over de honderdduizenden onschuldige Irakezen die maanden-, jarenlang worden gevangen gehouden in Amerikaanse gevangenissen? In de gekende en ongekende gevangenissen binnen en buiten Irak? Waarom doen ze niets tegen de honderden Irakezen, wiens lichamen – enkele dagen na hun verdwijning – dagelijks op de vuilnisbelten worden gevonden, met tekenen van vreselijke martelingen? Hoe moet het nu met het miserabele leven waarin de Irakese regering het volk sinds maanden dwingt, op alle vlakken? Acht Amnesty International de herschrijving van de grondwet nu een wettelijk proces? Blijkbaar wel, maar op welke basis? De oorlog tegen en de bezetting van Irak zijn illegaal (zelfs Kofi Annan zegde het). Wie schreef het ontwerp? Een lid van het comité, belast met het grondwetsontwerp, gaf toe dat het ontwerp vanuit de Verenigde Staten werd opgestuurd. In hoeverre is dit dan legaal ?
Ik zou Amnesty International één vraag willen stellen: waarom is het schrijven van een nieuwe grondwet zo dringend? Al de politieke partijen, de regering, de Nationale Vergadering, de media, enz… zijn sinds maanden bezig met de controversiële punten in de grondwet, en zullen er de komende maanden mee bezig blijven. Ondertussen loopt het land over van de problemen: de veiligheid, de diensten, de economie, het milieu, de misdaad, de omgang van de regering met de mensenrechten, … om er maar een paar te noemen. Twee dagen geleden ging ik naar een tandartsenpraktijk, de grootste van Bagdad, waar minstens 50 tandartsen werken. Ze konden mijn tand niet trekken, omdat ze geen verdovingsmiddel hadden… sinds maanden een veel voorkomend probleem in de Irakese ziekenhuizen. Jammer voor mijn tand, maar stel je voor wat dit betekent in noodgevallen.
In Tallafar krijgen families sinds maanden geen voedselrantsoen meer, noch krijgen ze enig voedsel sinds het begin van dit jaar. In de meeste Irakese steden zijn er geen autoriteiten, geen wetten, geen politie, geen rechtbanken, enkel de gewapende milities en hun politieke partijen. In vele delen van Irak is een rassenzuivering aan de gang. En de regering is in de zwaarbewaakte Groene Zone druk bezig met de grondwet.
Tijdens de laatste aanval op Haditha, meer dan twee weken geleden, waren alle nieuwsprogramma’s, de gesprekken, de fora gericht op de grondwet, terwijl een grote Irakese stad quasi werd vernietigd. Niemand sprak er een woord over, alsof het op de maan gebeurde. Denk je dat dit enkel toeval is ? En bovendien, het gebeurde reeds en gebeurt de hele tijd op andere plaatsen.
Irak heeft momenteel met zoveel problemen te kampen, er worden dagelijks zoveel misdaden gepleegd, waarbij onschuldige mensen worden gedood, gearresteerd, gefolterd… Waarom is het zo belangrijk al deze misdaden te negeren en zich met de grondwet bezig te houden ? Waarom is die zo dringend ?
Saddam schreef de Irakese grondwet niet, en als er enkele veranderingen aan gebeurden of resoluties toegevoegd werden gedurende de laatste 30 jaar, dan kunnen die eenvoudig worden geschrapt. We kunnen onze grondwet behouden tot we een degelijke regering en parlement hebben. Daarna, als we de meeste van onze problemen hebben opgelost, kunnen we de tijd nemen om de meest humane en vooruitstrevende grondwet ter wereld te schrijven !
Het grootste gevaar dat uitgaat van de herschrijving van de grondwet op dit moment is wellicht nog dat dit een verscherping van de verdeeldheid tussen de Irakezen teweegbrengt en dat Irak zo op een burgeroorlog afstevent. Dit gebeurt omdat zij die eerst weigerden eraan mee te werken de garantie kregen toch te mogen deelnemen aan het proces, wat achteraf, toen ze uiteindelijk akkoord gingen, niet waar bleek te zijn. Nu zeggen deze groepen dat ze om de tuin werden geleid en ze wijzen het grondwetsontwerp dat aan de Algemene Vergadering werd voorgelegd af. Waarom al deze problemen? Enkel om Bush succesvoller te doen lijken, om hem meer diplomatiek krediet te verschaffen ?
Om de verkiezingen in januari te laten doorgaan zijn duizenden mensen gestorven en Fallujah werd totaal vernietigd. Wat is er nu nodig om een dit referendum over de grondwet te organiseren? Een burgeroorlog ?
Zien jullie niet dat dit een spel is? De politieke partijen en de etnische en sektarische groepen grijpen de kans om een grondwet tot stand te brengen die hun belangen dient, en de belangen van hun meesters, niet de belangen van Irak. Ik zeg dit niet vanuit mijn eigen vooroordelen, nee, ze geven het zelf openlijk toe. En bovendien, er heerst een zeer ongezonde en subjectieve sfeer rond het ontwerp van de grondwet, wat normaal en te verwachten is in de huidige situatie. Dit is niet de juiste manier om een grondwet te schrijven.
Ik weet heel goed wie de vrienden van Irak en het volk zijn, en wie de vijanden. Ik ben tegen geen enkele internationale organisatie gekant. Integendeel, persoonlijk heb ik heel dringend een internationale organisatie nodig om me te helpen met mijn campagne voor de vermisten. Ik wil dat deze organisaties hierheen komen en zich inzetten tegen de vergrijpen waaraan de bezetting zich schuldig maakte en nog steeds schuldig maakt in Irak. We hebben hen heel hard nodig om hen te laten zien wat de bezetting verbergt door de grondwet te schrijven. We hebben hen nodig om campagne te voeren voor de vrijlating van de onschuldig gevangen gehouden mensen, of ze tenminste enkele rechten toe te kennen in de gevangenis, niet om campagne te voeren voor een politiek proces dat op een slecht fundament gebouwd is.
Het probleem is dat de wereld aan iemand die in brand staat vraagt om zachtjes te roepen. Weten jullie hoe het is om te leven omringd door dood, in angst voor alles en iedereen, met de vreselijke verhalen en beelden van wat sommige Irakezen doormaken? Neem me mijn frustratie niet kwalijk, met alle respect voor al de internationale organisaties die de mensenrechten verdedigen.”
De bovenstaande boodschap wordt ook goed samengevat in een artikel van Haifa Zangana, een Irakese schrijfster en columniste bij ‘The Guardian’, geschreven op 17 augustus.:
“Misschien moeten we in gedachten houden dat deze grondwet geschreven wordt in een oorlogsgebied, in een land op de rand van een burgeroorlog. Dit proces is niet tot stand gebracht om aan de noden van het Irakees volk tegemoet te komen, maar om te voldoen aan een tijdschema dat de legitimatie van de bezetting beoogt. Het ontwerpproces heeft in toenemende mate aangetoond een verdelend in plaats van een verenigend proces te zijn. Onder Saddam Hussein hadden we een grondwet die als ‘progressief en seculair’ omschreven werd. Dit weerhield hem er niet van om de mensenrechten te schenden, inclusief die van vrouwen. Hetzelfde gebeurt nu. De milities van de regeringspartijen zijn betrokken bij dagelijkse schendingen van de mensenrechten van de Irakezen, die van de vrouwen in het bijzonder, met de zegen van de VS-geleide bezetting. Zal de nieuwe grondwet een einde maken aan dit geweld ?“
We zijn het ermee eens dat een “grondwet specifiek zou moeten refereren naar het internationaal recht als één van de bronnen van het nationaal recht, en dat in geval van een conflict tussen nationaal en internationaal recht, de grondwet zou moeten specificeren dat het internationaal recht voorrang heeft”, zoals het wordt gesteld in de tweede van een reeks van aanbevelingen die Amnesty International op 11 augustus 2005 publiceerde. Maar we betreuren het dat Amnesty International, die een gerenommeerde mensenrechtenorganisatie is, niet schijnt te erkennen dat de agressieoorlog, de erop volgende bezetting, de wijziging van wetten onder de bezetting en heel dit proces voor een nieuwe grondwet volledig indruisen tegen het internationaal recht. Mogen we Amnesty international herinneren aan het oordeel van het Internationaal Militair Tribunaal in Neurenberg, Duitsland, 1946: “Een agressieoorlog te beginnen is daarom niet zomaar een internationaal misdrijf; het is het opperste internationaal misdrijf, dat zich enkel van andere oorlogsmisdrijven onderscheidt, doordat het de som van het kwaad van het geheel in zich vervat.” Hoe kan “een op mensenrechten gebaseerde grondwet” ontstaan uit “het opperste internationaal misdrijf” ?
Slechts een paar weken geleden werd door de Duitse Federale Administratieve Rechtbank een hoogst significante juridische beslissing uitgesproken, die meer dan 130 pagina’s behelst. Met omzichtige redenering oordeelden de rechters dat de aanval van de Verenigde Staten en hun bondgenoten tegen Irak een duidelijke agressieoorlog was, in strijd met het internationaal recht.
De bezetting zelf vormt de ernstigste schending van mensenrechten en menselijke waardigheid. De legitimiteit en autonomie van deze regering, geïnstalleerd en volledig gecontroleerd door de bezettingsmachten van de VS, na een illegale en illegitieme agressieoorlog wordt niet alleen door een groot deel van de Irakese bevolking betwist, maar ook door de internationale vredesbeweging en internationale juristen.
Op de culminerende sessie in Istanboel van 23 tot 26 juni 2005, resulteerde het World Tribunal on Iraq, een netwerk van onafhankelijke groepen en individuen van over de hele wereld, die samenwerkten teneinde de agressieoorlog tegen Irak onder leiding van de VS en de misdaden door de bezettingsmachten te onderzoeken, in een Verklaring van de Gewetensjury. Deze jury besloot dat de invasie, evenals de erop volgende bezetting, volgens het internationaal recht illegaal zijn.
Enige uittreksels:
Overzicht van de besluiten
10. Iedere wet of instelling die onder auspiciën van de bezetting werd gecreëerd, mist elke legale en morele autoriteit. Om deze reden zijn de recente verkiezingen, de constituante, de huidige regering en het comité dat met het ontwerp van de grondwet belast is stuk voor stuk onwettelijk. (…)
Wij adviseren:
3. dat alle wetten, contracten, overeenkomsten en instellingen die onder de bezetting tot stand kwamen, en door het Iraakse volk schadelijk voor hun belangen geacht worden, nietig verklaard worden;
(…)
10. dat de mensen over heel de wereld zich tegen elke inspanning van hun regeringen, om materiaal te leveren en logistieke en morele steun voor de bezetting van Irak te bieden, verzetten en dit afwijzen.
(…)
Aanhangsel: Internationaal Recht
III.De bezetting van Irak is een flagrante inbreuk op het Recht tot Zelfbestemming van het Iraakse volk:
Artikel 1 van de Internationale Overeenkomst betreffende Economische, Sociale en Culturele Rechten en van de Internationale Overeenkomst betreffende Burgerlijke en Politieke Rechten (1966): “(1) Alle volkeren hebben het recht op zelfbestemming. Krachtens dit recht kunnen ze vrijelijk bestemmen over hun politieke status, en hun economische, sociale en culturele ontwikkeling nastreven”;
Het is evident dat de bezetting door haar decreten, praktijken, de instelling van een interim-regering, gearrangeerde verkiezingen en procedure voor de opstelling van een grondwet inbreuk pleegde op het recht tot zelfbestemming van het Iraakse volk, een fundamenteel element van het internationaal humanitair recht.
De volledige versie van de besluiten van de Gewetensjury zijn terug te vinden op http://www.worldtribunal.org/main/?b=97. Deze besluiten worden – zoals hierboven reeds vermeld – gesteund door vele mensenrechtenactivisten, een grote fractie van de internationale vredesbeweging en een aanzienlijk aantal deskundigen inzake internationaal recht.
In het eerder vermelde document van 11 augustus, pleitte Amnesty International voor een uitbreiding van artikel 44 van het grondwetsontwerp, met betrekking tot het internationaal recht. Vandaag, in koor met AI en vele Irakese mensenrechtenorganisaties, betreuren wij de verwijdering van dit artikel uit het definitieve ontwerp. In hetzelfde document benadrukte Amnesty International het belang om “een universele rechtspraak m.b.t. genocidemisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid, oorlogsmisdrijven, foltering, buitenwettelijke executies en ‘verdwijningen’ tot stand te brengen, zodat Irakese nationale rechtbanken ieder die van zulke misdrijven verdacht wordt en zich op Iraaks grondgebied begeeft aan een onderzoek kunnen onderwerpen, en indien voldoende bewijzen voorhanden zijn, kunnen vervolgen, ongeacht de plaats van het misdrijf en de nationaliteit van de dader en het slachtoffer.” Deze misdrijven werden en worden nog steeds door de bezettingsmachten begaan, vooral door de VS, die tot op heden Irak controleren, en door de Iraakse instellingen die onder het toezicht van de VS tot stand kwamen. Was het niet de huidige VS-regering die dreigde Nederland binnen te vallen, indien een lid van de VS-regering door het Internationaal Strafgerechtshof in Den Haag zou worden vervolgd?
Onder de huidige omstandigheden verwondert de schrapping van artikel 44 ons niet, en we geloven evenmin dat de nieuwe grondwet ooit enige bepalingen zal bevatten die de vervolging mogelijk maken van hen die de misdrijven tegen het Irakese volk hebben bevolen, zoals de president van de Verenigde Staten en andere regeringsleden of militaire bevelhebbers.
Daarom zou moeten worden besloten dat de spoedige beëindiging van de bezetting met een planmatige terugtrekking van alle buitenlandse troepen de basisvoorwaarde is om een grondwet voor Irak te kunnen opstellen.
Met het bovenstaande in gedachten, achten we het gepast dat Amnesty International haar inspanningen richt op het afwijzen van de ernstige schendingen van de mensenrechten van het Irakese volk door de bezettingsmachten en op te roepen de verantwoordelijke oorlogsmisdadigers te berechten, in plaats van een campagne te starten die deze onmenselijke bezetting en haar Vichy-regering, wiens wettelijkheid duidelijk wordt betwist, de facto legitimeert. We raden Amnesty International ten stelligste aan zich op het humanitair recht te richten om te verzekeren dat grove inbreuken op de Conventies van Genève naar behoren worden aangepakt.
Prof. Lieven De Cauter, Prof. Jean Bricmont, Prof. Em. François Houtart, Patrick Deboosere, Hana Al Bayaty, dirk Adriaensens, Inge Van de Merlen.
Voor het BRussells Tribunal Uitvoerend Committee.
Hans von Sponeck (Voormalig VN Assistent Secretaris-Generaal & Humanitair Coördinator van de Verenigde Naties in Irak 1998-2000 – Duitsland)
Michael Parenti (Auteur – VSA)
Nermin Al-Mufti (Voormalige co-directeur van Occupation Watch / journalist – Irak)
Ghazwan Al-Mukhtar (Ingenieur – Irak)
Abdul Ilah Al-Bayaty (Schrijver – Irak / Frankrijk)
Haifa Zangana (Novellist – Irak / Groot-Brittannië)
Sabah Al-Mukhtar (Voorzitter van de Arab Lawyers Association – Irak / Groot-Brittannië)
Dr. Imad Khadduri (Atoomwetenschapper – Irak / Canada)
Sami Ramadani (Hoogleraar sociologie aan de London Metropolitan University – Irak / Groot-Brittannië)
Mundher Al-Adhami (Onderzoeksmedewerker aan Kings College London – Irak / Groot-Brittannië)
Mohammed Aref (Wetenschappelijk auteur – Irak / Groot-Brittannië)
Amal Al-Khedairy (Deskundige voor Irakese geschiedenis, Cultuur, archeologie, kunst en ambachten – Irak)
Niloufer Bhagwat (Vice-president van de Indian Lawyers Association – Mumbai / India)
Dahr Jamail (Journalist – VSA)
Karen Parker (Advokaat – VSA)
Jan Fermon (Advokaat in de rechtzaak tegen Generaal Tommy Franks in Brussel)
Amy Bartholomew (Professor in de Rechten – Canada)
Nadia McCaffrey (Leidende persoonlijkheid binnen de anti-oorlogsbeweging in de Verenigde Staten – VSA)
Gabriele Zamparini (Onafhankelijke filmmaker – Italië / Groot-Brittannië)
Jeffrey Blankfort (Voormalig redacteur van het Middle East Labor Bulletin en heden gastheer in radioprogramma’s – VSA)
Jeff Archer/Malcom Lagauche (Journalist – VSA)
Carlos Varea (coördinator of SCOSI, Spaanse Campagne tegen de Bezetting en voor de Soevereiniteit van Irak – Spanje)
Joachim Guilliard (Journalist, oorlogsbeweging – Duitsland)
Sigyn Meder (Anti-oorlogsbeweging – Zweden)
Manuel Raposo (Portugese hoorzitting van het WTI – Portugal)
Ludo De Brabander (Vrede – België)
Peter Algoet (Humanistisch Verbond – België)
Jos Hennes (EPO uitgever – België)
Frank Vercruyssen (Acteur – TG Stan – België)
(Uitpers, nr. 69, 7de jg., november 2005)
