Nu Niger na de Franse ook de VS-militairen de deur heeft gewezen, trachten Parijs en Washington Tsjaad in het Westers gareel te houden. Nu er presidentsverkiezingen aankomen (6 mei) deert het niet meer dat een militaire junta de macht in handen had. Het komt er hoe dan ook op aan de Russen buiten te houden, want die staan klaar om de plaats in te nemen.
De Tsjaadse juntachef Mahamar Idriss Déby heeft als kandidaat-president zijn Westerse vrienden en Moskou tegen elkaar uitgespeeld. In januari werd hij in Moskou ontvangen door president Vladimir Poetin om over samenwerking te praten. Poetin zal wel opgezet zijn met de berichten ui Ndjamena dat er een haar in de boter zit tussen Déby en de VS.
Twijfels
Niets aan de hand zeggen de VS. De VS-militairen, een 100-tal van speciale eenheden, werden onlangs aangemaand bij oefeningen de regels te volgen, al hadden andere berichten het over een dreigement onmiddellijk alle Amerikaanse activiteiten in Tsjaad te stoppen. Die VS-militairen zitten op een basis bij Ndjamena waar ook 1500 Fransen zitten.
Die Fransen zijn wat rest van de Franse militaire aanwezigheid in de regio. Vorig jaar moesten ze hun biezen pakken in Niger nadat ze eerder ook al in Mali en Burkina Faso hadden moeten opkrassen. Tsjaad bleek tot voor kort een onwankelbare bondgenoot. Déby en diens vader, die drie jaar geleden in een militaire actie tegen rebellen omkwam, waren voor Parijs steunpilaren.
De reis van Déby naar Moskou en de gebeurtenissen in het naburige Niger, doen twijfels rijzen. In Niger hadden de VS gehoopt na het vertrek van de Fransen toch in de basis Agadez te kunnen blijven. Daar zaten de meeste van de 1100 VS-militairen, samen met enkele honderden Italiaanse en Duitse collega’s. Om van daaruit een groot deel van Afrika (Libië, de Sahel…) in de gaten te houden.
Washington rekende op goede vrienden in de junta van Niger om toch te kunnen blijven. Het mocht niet baten. Terwijl de VS weinig hoffelijk bevel kregen weg te gaan, arriveerden rond honderd manschappen van het Africa Corps, meestal beschreven als opvolger van het huurlingenleger Wagner. Datzelfde Corps zit ook ingeplant in het wat verderop gelegen Soedan en in Libië. De Russische vice-minister van Defensie Joenoes-bek Jevkoerov is een frequente bezoeker in de Sahel.
Uranium
Russen verder in opmars dus. Niet alleen Russen. Allerlei minder grote machten zoeken zich in te planten. Europese zoals Italië en Hongarije. Turkije is er al langer actief, zoals ook de Verenigde Arabische Emiraten, de rivalen Algerije en Marokko.
En tot grote bezorgdheid van Washinton ook Iran. Begin dit jaar reisde premier Ali Mahamane Lamine Zeine van Niger naar Moskou en naar Teheran om er over nauwere samenwerking te praten. Onmiddellijk is het nucleair alarm afgegaan, want Niger, dat zijn ook uraniummijnen.
