In zijn tekst “Die vom Imperialismus der Gegenwart gewählten Kriegsschauplätz“ brengt Samir Amin een scherpe analyse van ons huidig economisch systeem. Hieronder vindt u enkele hoofdlijnen die mijn aandacht trokken.
Het thema “democratie” wordt constant misbruikt en tegen die landen ingezet die zich niet willen inschrijven in de liberale globale markteconomie. De expansie van het reële bestaande kapitalisme vernietigt de ecologie van onze planeet en pleegt een genocide op het bestaan van het mensenleven.
Vrije markt
De theorie van de zogenoemde vrijemarkteconomie vormt in feite de ruggengraat van een kapitalistisch systeem dat zijn maatschappijorde zoekt te legitimeren. De lofrede aan de vrije markt beschrijft de concurrentie als stimulans van vooruitgang. Voor de aanhangers van deze theorie hebben de werklozen en armen zelf schuld aan hun situatie. Ze spreken over sociale partners in de plaats van klassenconflict. Voor hen is de staat een hinderpaal voor hun vrijheid. Met hun politiek bepalen zij nu het ganse economisch leven op onze planeet, en nog veel meer. De belangrijkste doelstelling van hun beleid is het bereiken van maximale winst.
De neoliberale globalisering is onscheidbaar verbonden met de toegang tot de grondstoffen van onze planeet. Dat is het kader van het imperialistisch centrum en zijn periferie, wat we in het huidige jargon het Noord-Zuid conflict noemen. De elites in de westerse grootmachten hebben er alle belang bij om het verder bestaan van het kapitalisme te verzekeren. Om deze machtspositie te behouden moet men ook over de militaire controle beschikken over onze planeet. De laatste decennia kennen een dominantie van grootschalige conglomeraten uit de VS, Europa en Japan, de triade. Deze triade wil het ganse spectrum van de economische beslissingen in handen hebben. Ze beheert niet alleen het economisch leven in deze drie regio’s, ze monopoliseert de macht in haar voordeel en maakt de lokale politieke elites tot haar waterdragers. De leden van de triade maken de periferie tot hun achtertuin, om er indien nodig direct militair te interveniëren en haar opnieuw te koloniseren.
De kloof tussen het rijke centrum en de periferie wordt alsmaar groter.
Noord-Zuid
Het grootste slachtoffer van de restauratie van de imperiale macht in de huidige crisis is het ‘Zuiden’. Dit zal onherroepelijk leiden tot het scherper stellen van het Noord-Zuid conflict. Mocht het Atlantisch kapitalisme er in slagen om terug een vaste greep op de wereld te krijgen, dan kan het de permanente onteigening en de verovering van grondstoffen een nieuwe dimensie geven.
De crisis van het kapitalistisch systeem stelt wel echt het thema van de maatschappijkeuze op de dagorde. Ofwel een solidaire socialistische maatschappij ofwel de brutale barbarij.
In het centrum van ons systeem staat het streven naar monopolie in functie van een zo groot mogelijke winst ten voordele van de kleine groep superrijke elites die de reële machtshebbers zijn. Ze willen zich de totale productieve basis van de maatschappij toe-eigenen. Dit brengt ontegensprekelijk een verscherping van de weerstand van het ‘Zuiden’ met zicht mee. Dat is eigenlijk al duidelijk merkbaar in de huidige crisis van de Amerikaanse hegemonie.
Het kapitalisme heeft ervoor gezorgd dat door de concentratie van ondernemingen slechts enkelen de wereldproductie van goederen en diensten domineren. De rijkdom van de grote actoren in de financiële wereld neemt enorm toe en zorgt voor meer winst door financiële operaties dan de investeringen in reële productie. Het heeft geen zin om over regulering van de financiële markten te spreken zolang men hun status niet in vraag stelt. In dergelijke wereld heeft de ontwikkeling van het ‘Zuiden’ weinig kansen, precies door de enorme politieke macht van deze economisch financiële elites, de barbaarse globalisering, de hierboven vermelde financiarisering van onze economie, de hegemonie van de Verenigde Staten, de toenemende militarisering van de globalisering in dienst van de kleine groep machtshebbers, de inperking van het democratisch soevereiniteitsrecht, de plundering van de grondstoffen. Al deze factoren zijn voor het imperiale Westen met elkaar verbonden. De huidige imperiale kruisridders willen ten alle prijze verhinderen dat hun maatschappijsysteem instort door de huidige financiële en economische crisis. Ze beslissen niet alleen over de te voeren economie, ze willen ook hun wil opleggen qua dagelijks politiek beleid. Ze eisen het recht op om de staten tot hun debiteurs te maken.
militarisering
De imperialistische triade, VS, Europa en Japan, streeft naar de restauratie van haar systeem zoals voor 2008. Deze landen willen absoluut verhinderen dat de dollar als enige internationale handelsmunt zou verdwijnen. Wat duidelijk aantoont dat het systeem van het oligopolie kapitalisme° onafscheidelijk verbonden is met de VS hegemonie. Het grote en dringend probleem voor de burger is de militarisering en de militaire controle waarmee het westers imperium onze wereld wil opzadelen. Hiervoor gebruikt het de NAVO en Japan, Zuid-Korea en Australië. Dat is voor de triade-leden de enige mogelijkheid geworden voor het overleven van hun systeem.
Maar de realiteit toont aan dat ze hun zegevierende globalisering geen blijvend karakter kunnen geven en dat het triade-systeem niet in staat is om zich duurzaam en blijvend te vestigen. China en – in een mindere mate – de andere opkomende economische landen worden door de triade als een bedreiging ervaren. China en de BRICS landen willen een andere globalisering zonder hegemoniale machten. Dat verplicht de triade om, onder leiding van de VS, militair aanwezig te zijn in alle continenten om te verhinderen dat de tegenbeweging voor een alternatief globaal economisch stelsel aan kracht wint.
De huidige crisis wordt mede gekenmerkt door het verscherpt conflict over de toegang tot de grondstoffen. De triade van het imperialisme wil het exclusieve alleenrecht over grondstoffen krijgen. Zo beantwoordt ze de eigen behoeften om haar economie draaiend te houden, maar bepaalt ze ook de toegang van derden.
ontwikkelingshulp
Een integrerend bestanddeel van het imperialisme is dat het met zijn “ontwikkelingshulp”-strategie de Afrikaanse landen en bevolking marginaliseert om zo de grondstoffen op een efficiëntere manier te kunnen plunderen. Afrika is een continent rijk aan grondstoffen. Wie de controle verwerft kan ook de toegang regelen voor de concurrentie uit de opkomende en groeiende economische naties. Dit verklaart ook waarom het Westen zich ijverig op het Afrikaanse continent inzet om exclusieve toegang en politieke controle, waardoor de landen herleid worden tot cliëntstaten van de triade.
Een land dat weigert zich te onderwerpen aan de strategische dictaten van het centrum (de triade), komt niet meer in aanmerking voor de officiële ‘ontwikkelingshulp’. Hierdoor wordt de ontwikkelingshulp van het centrum een geïntegreerde doelstelling van de geopolitieke lijn van het imperialisme. Deze landen zullen ook het voorwerp worden van destabilisering en ondermijning van het wettelijk gezag door indirecte ondersteuning van oppositionele groepen met wapens en de nodige financiering, dit alles handig verpakt in de strijd tegen het internationaal terrorisme.
Als we er niet slagen dit alles een halt toe te roepen, mogen we ons verwachten aan nieuwe Libië scenario’s.
Antoine Uytterhaeghe
Bron: Samir Amin – Die vom Imperialismus der Gegenwart gewählten Kriegsschauplätze
° oligopolie: macht in handen van enkelen