Met Donald Trump nog vier jaar als president zou/zal de wereld verder de weg op gaan van chaotische internationale relaties, afbraak van internationale conventies, ontkenning van gezondheids- en klimaatproblemen, onvoorspelbaar bochtenwerk. Het Pentagon zal verder verzorgd worden door stijgende budgetten, en voor de rest zal het beleid in Washington alleen oog hebben voor de directe belangen van diegene die er president is.
Met Joe Biden als nieuwe president zouden/zullen we op internationaal vlak gewoon de uitvoering krijgen van wat het VS establishment als koers ziet: de VS moet het leiderschap van de wereld weer kunnen opnemen. Het VS imperialisme zal China als belangrijke vijand blijven beschouwen, Israël zal niet worden geduwd om de internationale VN-resoluties na te leven. Pentagon en CIA zullen Moskou ook weer volop als gevaar voor de wereldvrede kunnen bestempelen, NAVO banden zullen weer wat worden aangehaald, de militarisering zal geen halt worden toegeroepen. Wie weet kan de linkerzijde van de Democratische Partij vooral op binnenlands vlak wat teweeg brengen: met aandacht voor openbare gezondheidszorg, binnenlandse koopkracht, initiatieven om het racisme te trachten in te perken, en aandacht voor maatregelen die de klimaatdisruptie wat verzachten. Zal de linkervleugel van de Democratische Partij zwaar genoeg wegen om het belastingsysteem minder riant te maken voor de rijke toplaag?
verleden
Het politiek traject van Joe Biden als senator en later als vice-president van Obama, doet ons ook het beeld scherper krijgen van wat we kunnen verwachten qua internationale politiek. Inderdaad. Hij is het voorbeeld van de gevestigde Democraat die als beheerder optreedt van de grote Amerikaanse veiligheidsinstellingen. In de Senaatcommissie voor Buitenlandse Betrekkingen, steunde hij de Joegoslavische oorlogen tijdens het presidentschap van Bill Clinton. In de jaren negentig stemde hij voor de oorlogen in Afghanistan en Irak, tijdens de ambtsperiode van Bush. Hij steunde de Patriot Act waarbij de overheid ruimte kreeg op het terrorisme te bestrijden zonder veel democratische controle. Hij was een uitgesproken voorstander van de vermeende ‘humanitaire interventie’ in Libië en de proxyoorlog in Syrië als vicepresident onder Obama.
Irak
Als hoofd van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Betrekkingen zei Joe Biden dat Saddam Hoessein een bedreiging vormde voor de nationale veiligheid en dat er geen andere keuze was dan die bedreiging te ‘elimineren’. In oktober 2002 stemde hij voor de autorisatie voor gebruik van militair geweld tegen Irak en keurde de Amerikaanse invasie in Irak goed.
Belangrijk is dat hij als voorzitter van de commissie een reeks getuigen bijeenbracht om voor de machtiging te getuigen. Hij kon alle 18 getuigen kiezen in de belangrijkste hoorzittingen van de senaat over Irak. Hij koos vooral mensen die een pro-oorlogsstandpunt steunden. Ze legden ‘getuigenis’ af waarin ze de bedoeling hadden, de geschiedeis van de Saddam Hoessein en de Baath-regering op een verkeerde manier voorstelde, met een aanklacht tegen het vermeende bezit van massavernietigingswapens.
Mocht de steun aan de illegale Irak-oorlog het enige voorbeeld van Biden’s agressief interventionisme zijn geweest, had men een milder oordeel kunnen vellen. Maar hij was ook een uitgesproken voorstander van de zogenaamde “humanitaire interventie” in Libië en de proxyoorlog in Syrië als Obama’s vicepresident.
De Golfstaten, Turkije en Jordanië, hebben slechts geld en wapens naar de proxyoorlog geleid na goedkeuring van Washington. Ze werden een nuttige helper voor de operatie Timber Sycamore van de CIA om Syrische ‘vrijheidsstrijders’ te trainen en te bewapenen die van 2012 tot 2017 vochten tegen de regering van Bashar al-Assad in de grensregio van Jordanië en Turkije, goedgekeurd en gecontroleerd door de regering van Obama, waarvan Biden de vicepresident en tweede in bevel was.
Schuld doorschuiven
In de afgelopen decennia is het geregeld een handige truc geweest van leiders in de westerse mogendheden om de verantwoordelijkheid voor de dood en vernieling in het Midden-Oosten af te schuiven op hun voorgangers.
Tijdens de Sovjet-Afghaanse oorlog van de jaren tachtig koesterden de regeringen van Carter en Reagan bijvoorbeeld de Afghaanse jihadisten tegen de door de Sovjet-Unie gesteunde regering in Kaboel met de hulp van Saoedische petrodollars en Pakistaanse inlichtingendiensten. De Afghaanse jihad veroorzaakte een vloed van miljoenen vluchtelingen die hun toevlucht zochten in de grensregio van Pakistan en Iran. De regering Clinton distantieerde zich van dit beleid van zijn voorgangers.
Maar enkele jaren later verstrekte de Obama regering, op haar beurt, tijdens de Libische zogenaamde “humanitaire interventie” in 2011 geld en wapens aan talloze tribale milities en islamitisch jihadisten om het Arabische nationalistisch regime neer te werpen.
Nadat dit beleid een averechts effect ha en Libië in wetteloosheid, anarchie en burgeroorlog had geduwd, wezen de reguliere media met de vinger naar Egypte de VAE en Saoedi-Arabië voor het steunen van de afvallige generaal Khalifa Haftar in Oost-Libië, ook al was deze een gekend figuur in de VS.
Meer van hetzelfde
Het zou zeer veel verbazing opwekken mocht Biden als president fundamenteel afwijken van de koers die hij voorheen heeft verdedigd een mee uitgetekend.
Het beleid van Biden zal dus wellicht ook geen verandering brengen in de gekende modus operandi van de VS wat betreft oorlogen bij volmacht. Sedert de tijd van de Sovjet-Afghaanse oorlog in de jaren tachtig weten de meesterstrategen bij het Pentagon en de NAVO geld in te zamelen bij de oliestaten als Saoedi-Arabië, Qatar, Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit die vervolgens voor miljarden dollars wapens kopen op wapenmarkten. Of hoe men een kost om oorlog te voeren handig omdraait naar een inkomst uit wapenverkoop.
Een en ander zal uiteraard ook bepaald worden door de nieuwe krachtsverhoudingen die de verkiezingen op zullen leveren. Zal de Senaat een republikeinse meerderheid blijven tellen?
Maar een reden voor veel progressief optimisme, zie ik niet zo direct. Sommige vooraanstaande Republikeinen hebben gezegd niet op Trump te zullen stemmen, maar mensen als een John Negroponte zullen de balans wel niet naar links laten overhellen. Deze Negroponte is een havik en ziet er kennelijk geen graten in om Joe Biden te steunen. Hij was VS ambassadeur in Honduras tijdens de Iran-contragate affaire waarbij CIA-fondsen konden werden aangewend om de gewapende tegenstanders van het Sandinistische Nicaragua van de jaren tachtig te steunen. Hij was ambassadeur in Mexico toen de drugskartel er hun macht consolideerden, ambassadeur bij de Verenigde Naties toen de VS absoluut probeerden oorlog te voeren in Irak onder voorwendsel dat Bagdad massavernietigingswapens bezat, en ambassadeur in Irak tijdens de Amerikaanse bezetting van het land en tenslotte directeur van de nationale inlichtingendienst terwijl het martelprogramma van president George W. Bush werd uitgevoerd.
De Verenigde Staten zal proberen de plaats weer in te nemen die ze bekleedde voor Trump zijn isolationistische koers in de praktijk bracht. Het imperium zal weer normaal proberen te worden. Van een progressieve buitenlandse koers valt er dus niet veel te verwachten, vrees ik.
