Tarachansky is dezer dagen in Gent om haar documentaire voor te stellen die geselecteerd werd voor de nieuwe editie van filmfestival Eye On Palestine. Als Israëlische journaliste voor The Real News Network is ze een bevoorrecht getuige van de situatie in haar geboorteland.
Lia Tarachansky: “Deze film gaat over de mensen die Palestina etnisch gezuiverd en van de kaart geveegd hebben. Fysiek, door het uitvoeren van etnische zuiveringen. Maar ook passief, door zoals ikzelf op te groeien in een Joodse nederzetting op Palestijns grondgebied. Mijn aanwezigheid daar was deel van de verdere uitbouw van een Israëlische staat.
De film is een erg persoonlijk verslag van collectieve ontkenning in de Israëlische samenleving. Van wat het wil zeggen als een heel volk een misdaad heeft begaan, die vervolgens de grootste taboe in onze cultuur is geworden. Het grootste taboe in onze geschiedenis, die blijft zweren als een open wonde waar we weigeren naar te kijken.”
Doel je daarmee op de Israëlische onafhankelijkheidsoorlog van 1948?
“De oorlog van 1948, bij het ontstaan van de staat Israël, staat er symbool voor. Hoe het ontstaan van onze staat enkel is kunnen gebeuren door anderen van hun land te drijven. Maar als je iets zo lang, zo intensief ontkent, wordt het explosief.
Dat is wat in 2009 tot de ‘Nakba-wet’ heeft geleid, een wet die mensen in Israel verbiedt te rouwen over dit deel van de geschiedenis. Vandaag de dag is het taboe daarover dus zo sterk en zo dreigend explosief dat de overheid zich gedwongen voelde om een wet uit te vaardigen die mensen verbiedt er triest over te zijn.”
Wat maakt die overheid zo bang van rouwende mensen?
“De reden daarvoor is dat we tot nu toe zeer succesvol geweest zijn in het aansturen van de beeldvorming rond Israel. Het is een natie van hulpeloze Joden die de Holocaust hebben overleefd, in een jungle vol terroristische, islamitische Arabieren. Dat is het verhaal dat we gecreëerd hebben en dat is het verhaal dat de meeste mensen wereldwijd nog steeds geloven.
Maar als je 1948 nader bestudeert, begin je te beseffen dat op elke stap die in de ontwikkeling van onze staat werd gezet, er mogelijkheden waren om ons te integreren in onze regio. Er zijn talloze momenten geweest waarop we stappen hadden kunnen zetten om een gelijkwaardige staat in het Midden-Oosten te worden. Stappen die we nooit genomen hebben, omdat onze focus lag op isolatie en het creëren van vijanden.
Vandaag, dankzij het internet, dankzij nieuwe geschiedkundigen en dankzij hard werk van verschillende organisaties, kan je niet langer zeggen dat we geen weet hebben van de geschiedenis van de Israëlische staat. Sommige van de mensen die de etnische zuiveringen hebben uitgevoerd, zijn nog steeds in leven. En veel van de Palestijnse vluchtelingen van toen, en hun kinderen en kleinkinderen, wachten nog steeds op genoegdoening. Dat maakt het nog steeds het moeilijkste element in de vredesonderhandelingen. Tot op vandaag is dat het punt waarop onderhandelingen altijd stuklopen.”
Waarom kan Israël dat probleem niet onder ogen zien?
“Het is niet zomaar een probleem, het is hét probleem. De vraag is hoe je in de 21ste eeuw een etnisch zuivere staat kan proberen bouwen. En of zoiets moreel te rechtvaardigen is. Zodra je die vragen begint te stellen, verliest het project van de Israëlische staat al zijn legitimiteit. Dat is dan ook de reden waarom de ‘Nakba-wet’ in het leven is geroepen. Zodat mensen niet de aandacht op deze kwestie zouden richten door te rouwen. Maar Arabieren rouwen niet om het bestaan van de staat Israël. Ze rouwen om het verlies van de staat Palestina.
Het Israëlisch verhaal is op die manier ook voor het Westen erg confronterend. Dat is volgens mij ook de reden waarom Europa zoveel aarzeling vertoont om zich met dit conflict te bemoeien. Omdat ze hun eigen ervaringen hierin herkennen. Honderd jaar geleden verliet bijvoorbeeld een groot deel van de Italianen hun land om naar Amerika te trekken. Vandaag de dag trekken vele Afrikanen naar Italië. Maar de reden waarom Italianen zo gekant zijn tegen die nieuwe immigranten, is dat ze bang zijn dat hun cultuur op die manier zijn eigenheid zal verliezen.
Israël kan in die zin beschouwd worden als een uitvergroting van problemen die wereldwijd spelen, als een laboratorium van waar we met de geglobaliseerde wereld naartoe gaan.”
In de trailer zien we een parlementariër zeggen: ‘You want to create a state for all its citizens, but you won’t succeed, we will stop you’. Voor een buitenstaander klinkt dat hallucinant.
“Het is de meest ruwe, meest authentieke vorm van waar de Israëlische ideologie rond draait. Voor een Joodse staat is een Joodse meerderheid nodig. Voor een Joodse meerderheid een niet-Joodse minderheid. De beste manier om dat te bereiken is etnische zuivering.
Als je die logica volgt naar zijn onvermijdelijke conclusie, zijn er eigenlijk maar twee einduitkomsten. Of een democratische staat, of een Joodse staat, gebaseerd op etnische zuivering.”
Meer info over het festival Eye On Palestine vind je hier.