De WHO, Wereldgezondheidsorganisatie van de VN, tracht de wereld met feiten en cijfers zoveel mogelijk te informeren over de verspreiding van het coronavirus. Die WHO klaagt terloops over overheden die doen alsof er in hun land niets aan de hand is, of die feiten en cijfers naar hun hand zetten om de toestand minder erg voor te stellen dan ze is. Omertà over corona.
Nonsens
Of de Italiaanse regering al dan niet overdrijft met haar algemene quarantaine, zal pas later blijken. Maar men kan Rome er alvast niet van betichten de kop in het zand te steken, zoals zoveel andere regeerders wel deden en soms nog doen, aangestoken als ze zijn door het virus van de omertà, de zwijgregel.
Door te zwijgen of te minimaliseren, scheppen deze regeerders ruimte voor dwaze complottheorieën en andere nonsens. Zo maken ze het nog moeilijker voor de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie van de VN, om de wereldbevolking betrouwbare informatie te bieden.
Bij de WHO is er een speciale dienst om op te boksen tegen de infodemie, de massale verspreiding van nepnieuws over het coronavirus. Er wordt overlegd met Twitter, Facebook, Pinterest, TikTok enz. om nepinformatie op te sporen en te wissen. Maar het virus van de nep blijft zich verspreiden.
Complotten
Die “sociale” media worden onder meer overspoeld met allerlei verzonnen of verdraaide gegevens en “aanbevelingen”, en natuurlijk regent het complottheorieën. De CIA zou het virus ontworpen hebben om de Chinese economie te ontwrichten, of nee, het waren farmaceutische bedrijven die uit zijn op superwinsten met labo-onderzoeken en geneesmiddelen. Enzovoort. Waarom niet de gilde van begrafenisondernemers die eens een superjaar wil?
Maar waarom geloven zoveel mensen zoveel nonsens? Bij de WHO wijten ze dat onder meer aan het feit dat overheden en klassieke media veel aan geloofwaardigheid hebben ingeboet. Hoe zou dat komen? Omdat ze hun geloofwaardigheid deels zelf h ebben ondermijnd.
En kan men de wetenschappelijke wereld zelf vertrouwen? Experts spreken elkaar tegen en spreken soms zichzelf tegen, gewoon omdat de wetenschappelijke kennis in dit geval zeer voorlopig is. Kijk maar naar de gegevens over mortaliteit: men heeft het over zoveel doden op zoveel gevallen. Maar in dat laatste gaat het alleen om ‘bekende gevallen’ die in sommige landen met omertà vaak maar een kleine fractie van het totale aantal zijn.
Japan
De geheimhouding begon al in Wuhan waar lokale overheden dachten dat het zou verdwijnen door het te ontkennen. En waarvoor Beijing hen strafte, zodat de schuld kon worden afgeschoven. Ontkenning bleef niet beperkt tot Wuhan.
Waarom zouden Japanners veel geloof hechten aan regeerders die hen bij vorige rampen leugens of halve waarheden vertelden? Bij de aardbeving van 1995 in de stad Kobe, ca 6500 doden, waren de overheidsdiensten helemaal niet zo goed voorbereid als altijd was beweerd. De yakuza (Japanse maffiagroepen) bleken efficiënter dan die overheid. Over de kernramp van 2011 in Fukushima, na een tsunami, deden de autoriteikten zo lang mogelijk alsof het niet veel voorstelde. Tot vandaag worden de gevolgen ervan geminimaliseerd.
Dat patroon herhaalt zich nu vandaag. De overheden zijn als de dood dat de Olympische Zomerspelen niet zouden kunnen doorgaan, en dus moest vooral de buitenwereld de indruk krijgen dat het allemaal niet zo erg is. Dat maakte de achterdocht in binnen- en bu:itenland alleen maar groter, zodat de regering onder druk van de kritiek ineens van bijna niets doen, overstapte op drastische maatregelen.
Iran
Waarom zouden Iraniërs veel geloof hechten aan de overheden van de Islamitische Republiek die na het neerstorten van een Oekraïens vliegtuig op 8 januari in Teheran, zo lang mogelijk de waarheid achterhielden (dat de luchtafweer dat toestel had neergehaald). Wekenlang hebben de autoriteiten het nieuws over besmettingen met coronavirus tegengehouden, zo blijkt uit verklaringen van diverse parlementsleden.
Een van de ergste haarden blijkt nu de stad Qom, net ver van Teheran, te zijn. Dit is het centrum van het Iraans sjiïsme, een grote bedevaartplaats. Volgens bronnen in Qom vielen in deze stad 50 doden in de drie weken eer de overheid toegaf dat er een probleem was.
Artsen en ambtenaren beschuldigen de overheden ervan doelbewust de besmettingen te hebben verzwegen om het feest van de islamitische revolutie, 11 februari, en de verkiezingen van 21 februari niet in het gedrang te brengen. De hoogste leider van de Republiek, Ali Khamenei, had gezegd dat de vijanden van de Republiek het coronavirus misbruikten om de mensen weg te houden van de stemlokalen. De opkomst lag met 42 % lager dan ooit.
Maar nu meer en meer politieke personaliteiten besmet geraakten en er 5 zelfs aan bezweken, zitten de overheden van de Republiek naakt. Artsen en lokale overheden noemen de officiële cijfers een wansmakelijke grap.
Trump en Pence
In Washington doet VS-president Donald Trump niet veel onder voor Khamenei uit Teheran. Voor hem is het duidelijk, althans zo beweert hij, dat de Democraten hier een vies spelletje spelen. Dit is mogelijk wel een Democratisch complot om de economie van de VS te ondermijnen zodat Trump in de verkiezingscampagne niet kan uitpakken met zijn economische successen.
Hij zou moeten vertrouwen op het CDC (Centrum voor Controle en Preventie van ziekten) voor de aanpak van de coronacrisis. Maar het is zijn vice-president Mike Pence, die Trumps wantrouwen in wetenschappen deelt, die de leiding krijgt. Met een begroting die grote besnoeiingen voorzietg in de uitgaven voor gezondheidszorg en voor het CDC. Tegelijk is de bijdrage aan de WHO met 3 miljard dollar verminderd…
Pence en CDC kijken aan tegen een erg onduidelijke toestand. Ook hier vrezen medici namelijk dat de officiële cijfers zwaar onder de werkelijkheid liggen. Er zijn goede redenen om te vermoeden dat veel mensen die mogelijk aangetast zijn, zich liever niet melden.
Om te beginnen omwille van de hoge kosten. Want president Trump lijkt wel te denken dat iedereen zich gratis kan laten testen, maar de werkelijkheid is dat dit rond 3000 dollar kost. Wie in quarantaine wordt geplaatst, bij voorbeeld bij terugkeer uit China, moet de ziekenhuisrekening volledig uit eigen zak betalen.
Sick leave
Erger nog is dat zoveel miljoenen VS-burgers geen recht hebben op ‘sick leave’, op betaald ziekteverlof. Er is geen federaal recht dat daarin voorziet. Voor vele miljoenen VS-burgers maakt het niet uit dat de federale overheid de testen zou betalen – een belofte van Trump – zij riskeren hun baan.
Vooral in de dienstensector is de toestand erg. Naargelang de bron kunnen slechts 58 tot 63 % van de personeelsleden ziekteverlof opnemen. De anderen, dus rond 4 op 10, vallen bij ziekte zonder inkomen. Erger, in veel gevallen kan ziekte een voldoende reden voor ontslag zijn. Ineens overweegt het Witte Huis dat mensen die in quarantaine moeten, toch recht op ziekteverlof zouden moeten krijgen. Helpt de corona-crisis de VS-burgers aan een betere sociale bescherming? Dat we daar maar eens aan denken telkens een politicus hier aan onze sociale zekerheid wil snoeien.
Voor mensen met een verblijfsvergunning of zonder legale verblijfsdocumenten is het dan nog erger. Het Hooggerechtshof heeft de federale re gering toestemming gegeven om mensen die een sociale uitkering hebben of geacht worden die aan te vragen, een verblijfskaart te weigeren. Al die mensen, zelfs met een geldige verblijfskaart, nemen een groot risico als ze zich aanmelden voor een test. Ze hebben er belang bij zich stil te houden en te hopen dat ze zo wel genezen.
Racisme
Ook het virus van het racisme verspreidt zich snel. Vuile spleetoog, spaghettivreter en dies meer, het zijn scheldwoorden die via de “sociale” media weer opgang maken. Chinezen worden collectief als besmetters uitgescholden. Op Al Jazeera zagen we net hoe een groep Egyptenaars in Cairo een Chinese toerist uit een taxi sleurde; het beeld voor een herlevend racisme.
Dit is erger dan de val van de beurskoersen, wat aanvankelijk werd voorgesteld als “een correctie”. Op wat? Op ongebreidelde speculatie. Want pas nu zijn de beursgangers ongerust dat “de reële economie” in gevaar komt.