Inspelend op de verschuiving van de economische macht in de wereld van Amerika naar Azië, stond het Wereld Economisch Forum dit jaar in het teken van ‘kenterend machtsevenwicht en het effect daarvan op de mondiale agenda’. In tegenstelling tot menig deskundige, zoals bijvoorbeeld Fareed Zakaria van het Amerikaanse weekblad Newsweek (zie het NRC Handelsblad van 29 januari jl.), maak ik mij geen zorgen over de herfsttij van de Amerikaanse overheersing. Integendeel! Het einde van de Amerikaanse hegemonie biedt ons, als mensheid, namelijk de unieke kans om tot eenheid in verscheidenheid te evolueren, met alle positieve consequenties van dien voor het gehele aardse leven. Zowel letterlijk als figuurlijk.
Want, om één te worden heeft de wereld geen leider of supermacht nodig, maar slechts een redelijk ogend leidend principe. Daarmee bedoel ik een gedachte die niet tot tweespalt leidt, religieus noch ideologisch, maar juist tot eenheid oproept over alle tegenstellingen heen. Daarvoor leent zich bij uitstek het denkbeeld van de wereld als één groot levend organisme, dus van één zelfregulerende organische giga-eenheid waar wij als mensheid gedwongen (we hebben er immers niet vrijwillig voor gekozen!) deel van uitmaken. Om dat ongrijpbare betoverende organisme in leven te houden, niet alleen in ons eigen belang, maar met name in dat van onze eerste zorg: ons nageslacht(!), wordt het wereldwijd gelukkig(!) met de dag duidelijker dat de milieuproblematiek mondiaal aangepakt dient te worden.
Voor de politieke vertaling van dit hoopgevende rijpend inzicht, zonder inzicht immers geen uitzicht(!), zullen alleen de Verenigde Naties tot politiek wereldbrein van het alomvattende organisme moeten uitgroeien. Geen eenvoudige, maar desondanks geen onmogelijke opgave. Met de nodige goede politieke wil moet deze broodnodige uitgroei namelijk gestalte kunnen krijgen, via een grondige reorganisatie van onze volkerenorganisatie, waartoe artikel 109 van het VN-Handvest alle mogelijkheid biedt. Door die fundamentele hervorming, waarbij met name gedacht moet worden aan de opheffing van de ondemocratische (vetorecht!) Veiligheidsraad, zal er automatisch een einde komen aan de leidende rol van de VS op het wereldtoneel, ten gunste van collectief leiderschap onder VN-vlag, uitgevoerd door de Algemene Vergadering. Duurzame multipolaire leiding, die niet is gestoeld op uiterlijke (economische of militaire) macht, maar op moreel aanzien door gestaag voortgaande dienstbaarheid aan het algemeen of VN-belang: de vrede. En dáár draait het uiteindelijk om in de ware of duurzame wereldomvattende democratie, waarop toch het streven van elke weldenkend mens – gelovig of ongelovig – primair gericht behoort te zijn.
Wouter ter Heide
(Uitpers, nr. 84, 8ste jg., maart 2007)
