De grootschalige inmenging van de VS/EU/ NAVO in de destabilisering van Oekraïne heeft heel wat geopolitieke repercussies die veel verder gaan dan het louter installeren van een volgzame regering. De eigenlijke doelstelling van de verkapte agressie gaat veel verder. Het is een onderdeel van de strategie om te verhinderen dat een multipolaire wereldorde, die zich al enkele decennia aankondigt, echt tot stand komt. Het moet het Amerikaanse plutocratisch imperium van de 1% superrijken in stand houden.
De militaire strategie van de VS-EU en de NAVO gaat om machtsbehoud waarbij men streeft om de invloed van China, indien nodig met militaire middelen, te counteren. Om deze avontuurlijke, gevaarlijke machtsdroom in praktijk te brengen moet het Westen op verschillende fronten ageren: tegen Moskou, China en Venezuela. Maar de wanhoop van het westers imperium kan leiden tot zeer gevaarlijke ontwikkelingen, ze zet aan tot een interne machtsstrijd in de hofhouding van Washington.
Het centrale punt draait om het verlies aan globale invloed van de VS, wiens neergang versnelde met de economische crisis. Het liberale economische systeem berust op een oneindige economische groei als hoofdmiddel om kapitaal te accumuleren. Wanneer het niet meer kan groeien is het gedoemd tot maatschappelijk verval. Het neoliberaal economisch model is aan zijn grenzen gekomen. Zijn dreigende implosie vertoont alle kenmerken van een multidimensionale crisis. In de geopolitiek vormt het afbrokkelen van het VS imperium een belangrijke ontwikkeling.
Nu is Oekraïne een symptomatisch bewijs van deze ontwikkelingen waarin geijverd wordt om de implosie van het westers systeem te verhinderen. Het toont de imperiale honger van de VS om de controle over landen en grondstoffen (verder) in haar greep te krijgen, met alle gevaar voor de wereldvrede. Een supermacht in problemen brengt een versnelde rotatie in de globale machtsverhoudingen met zich mee. Het paradigma “post-imperiale macht” meldt zich met reuzenschreden aan op het vlak van economie, sociale verhoudingen, ecologie en cultuur.
De transitie en ontbinding van de imperiale westerse hegemonie kan zich moeilijk vreedzaam voltrekken, het houdt een reëel gevaar van oorlog in. Dat is een scenario dat de meerderheid van de wereldburgers niet willen. Maar we weten dat een hegemonisch imperium niet vrijwillig en vreedzaam zijn plaats op de wereldbühne zal afstaan opdat andere deze zouden innemen. Het actuele geopolitieke offensief op gang gebracht door VS-EU-NAVO, moet hun internationale maatschappijorde remodelleren, zelf met de hulp van neofascistische groepen en jihadstrijders zoals in Afghanistan, Libië en Syrië.
Waarom is Kiev het middelpunt van de rivaliteit?
De basis van de NAVO-uitbreiding naar het oosten vindt men terug in de denkbeelden van Zbigniev Brzezinski. Deze doctrine wil de belangrijke, meest productieve en grondstoffenrijke regio’s in de greep van Washington vastleggen.75 procent van de wereldbevolking leeft in Eurazië (Europa en Azië van Lissabon tot Vladivostok) en ook driekwart van de energiegrondstoffen van onze planeet bevinden zich in deze landen. Wil het Westen Eurazië kunnen domineren, dan moet het verbindingsstuk tussen het westen en het oosten van Eurazië onder controle worden gebracht. Oekraïne ligt geografisch in de overganszone tussen west- en oost-Eurazië, net zoals Rusland. Volgens Brzezinski kan Rusland zonder Oekraïne geen grootmacht zijn. Kiev vormt dus voor Washington een belangrijk schaakstuk. Hierbij komen VS, EU en de NAVO frontaal in botsing met de geopolitieke visie van Rusland en de BRICS landen.
In Oekraïne werd aanvankelijk geprobeerd om met een zachte staatsgreep de regering van Janoekovitsj van de macht te verdrijven. Hiervoor werden de diensten van hun ambassades, het veelvuldig bezoek van Amerikaanse en EU politici aan de “Maidamstrijders” gebruikt als aanmoediging en concrete bijdrage om olie op het vuur te gieten. Een compromis tussen de president en de oppositie werd door de radicale extremisten verworpen. Het Westen aanvaardde dit zonder meer, het leek geen probleem te hebben met de verdrijving van de gekozen president.
Men mag zich niet vergissen, volgens de VS vice-minister van buitenlandse zaken, Victoria Nuland, heeft de VS al 5 miljard dollar ingezet voor de diverse groepen van de “ Maidam revolte. Dan moet Washington toch weten wie de groepen zijn? Deze 5 miljard is geen goedhartig geschenk van het gulle Washington en andere Amerikaanse donateurs. Het is een investering om de strategie van het imperium concreet in praktijk te brengen.
Buitenlandse spelers
Men mag de belangen van Amerikaanse concerns niet uit het oog verliezen: inzet is de industriële en grondstoffenrijkdom in het oosten van Oekraïne. Belangrijke spelers zijn hier o.a. Chevron, Monsanto en Cargill. Joeri Boyko, presidentskandidaat bij de verkiezingen van eind mei, heeft als energieminister onder president Janoekovitsj investeringsprojecten geconcretiseerd met Chevron, ExxonMobil, Royal Dutch Shell en Halliburton. Volgens de International Business Times, is het akkoord van Chevron met Oekraïne een strategie-bestanddeel van de nationale veiligheid van de VS en moet het dienen om de Europese en Oekraïense energieafhankelijkheid van Russische toevoer te verminderen.
De multinational Cargill wil met haar aanwezigheid de controle over de voedingsproductie versterken. Het heeft meer dan 200 miljoen dollar geïnvesteerd in UKR Land Farming ( Financial Times jan 2014). Deze Oekraïense onderneming bezit 500 duizend hectare vruchtbare landbouwgrond en bekleedt de achtste plaats in de wereldranglijst van voedingsproducenten. Het is de tweede grootste producent ter wereld van eieren. Cargill is ook mede-eigenaar in Oekraïne van diverse voedingsbedrijven en uitvoerterminals aan de kust van de Zwarte Zee. Verzekerde toegang tot de haveninfrastructuur voor haar import en export is van essentieel belang om Cargills internationale controle op de voedingsmarkt te vergroten.
Monsanto mag in dit plaatje niet ontbreken. Het is het grootste transgenetisch zaadgoedconcern en heeft ook in Oekraïne inplantingen en eigendomsrechten. Monsanto controleert 40 procent van de zaaigoedmarkt. Het VS concern wil met de steun van de Amerikaanse regering verhinderen dat China een voet op de Oekraïense landbouwmarkt krijgt. Dit alles moet men plaatsen in het kader van de strijd voor vruchtbare landbouwgronden en voedingsproducten die zich op mondiaal vlak voltrekt.
Ook de rol van het IMF mag in de context van de crisis in Oekraïne niet ontbreken. Het land wordt verplicht om pijnlijke hervormingen door te voeren, die vooral de burgers zullen treffen, om de weg vrij te maken voor privatisering van staatseigendom waarbij westerse concerns het tafelzilver aan een spotprijs kunnen kopen. Bij elk hervormingsprogramma van het IMF is het goed zich deze vraag te stellen: “ Who benifits – Who pays?”.
De energie crisis
De galopperende crisis die het Westen beleeft sinds 2007-2008 is mede veroorzaakt door de versnelde onbeschikbaarheid van energiebrandstoffen nodig om de economie draaiende te houden. Het industriële complex dat volledig afhankelijk is van olie en gas kan niet vlot meer functioneren en zeker niet groeien. Bijgevolg ontstaat er een groot probleem. Het Internationaal Energie Agentschap spreekt in haar rapport “ Energy Outlook” van 2010, dat de grens van beschikbaarheid van deze grondstoffen, ook uranium bijvoorbeeld, in 2018 zal bereikt zijn. Om het probleem van de verminderende beschikbaarheid van energie te verhelpen – essentieel om de economische machtspositie in stand te houden – hebben de VS, EU en NAVO in de voorbije decennia militaire interventies uitgevoerd tegen landen die nog over deze bodemrijkdom beschikken.
In het kader van die crisissituatie, wordt Oekraïne een belangrijke pion in het streven naar toegang en controle over de Russische energie grondstoffenrijkdom, meer bepaald in de regio van de Ka
spische Zee en Centraal Azië. Oekraïne vormt dus een geostrategische zone die een belangrijke component is van de Amerikaanse geopolitieke strategie in de zoektocht naar hegemonie. Washington wil met zijn offensief optreden in Oekraïne, Rusland de toegang tot de Zwarte en Middellandse Zee ontzeggen, wil ook de NAVO nader tot Russische grens brengen, en haar militaire aanwezigheid in Oost en Centraal Europa opvoeren. Dit alles moet Rusland verzwakken en een mogelijke weg openen naar de begeerde Russische bodemschatten. Ook is het een poging om China op zijn noordelijke flank in een greep te plaatsen en de door Obama beoogde militaire as in Azië tegen Peking te versterken.
Laten we ons niet bij de neus nemen. Controle en toegang tot energiegrondstoffen is synoniem van macht. Zonder energie, olie en gas is het voor de VS en EU onmogelijk om hun economische machine draaiende te houden, kunnen ze het verval van hun imperium niet stoppen en kan hun militaire macht niet ingezet worden.
Het cenrale woord in de energiepolitiek van West-Europa is diversificatie om de afhankelijkheid van het Russische gas drastisch te verminderen. Men denkt hierbij dat de VS, door fracking en olie uit teerzand, in de bres kan springen. Zo hoopt men dit dan te kunnen gebruiken als strategisch wapen tegen Rusland. Een andere piste is om meer gas te importeren uit Noord-Afrika.
Geen enkele van deze alternatieven is realistisch en zeker niet gemakkelijk te realiseren. Inderdaad, waarom hebben ze dat niet voordien gedaan? Het antwoord is vrij eenvoudig, Europa beschikt niet over de nodige gas- en oliepijplijnen en infrastructuur om het gas vloeibaar te maken, over voldoende gastankschepen en opslagplaatsen.
De Europese leiders weten dat deze alternatieven zeer denkbeeldig zijn. De Amerikaanse gasproductie heeft nu al haar piek bereikt. Dan is het meteen twijfelachtig of zelfs onmogelijk om op termijn de huidige productiecapaciteit in stand te houden. Bijgevolg kan Washington de Europese markt niet overspoelen. Dat staat met zoveel woorden in het BP rapport van 2012. Maar ook volgens de VS Energy Administration (EID )van januari 2014 moet de VS blijven importeren. Het verbruik van de VS bedraagt 18,89 miljoen ‘barrils’ per dag (mbd) en de eigen productie 8,39 mbd, wat neerkomt op een deficit van 10,5 mbd, dat dus moet geïmporteerd worden. De VS bevindt zich in de onmogelijkheid om haar eigen behoefte zelf te dekken. Voorlopig is er dus geen antwoord op de vraag waar de olie en gas voor Europa vandaan moeten komen, als men de Russische leveringen zou stoppen.
besluit
Het in deze bijdrage geschetste schaakbord geeft een duidelijker beeld over de plaats die Oekraïne inneemt in de strategie van VS, EU en NAVO, in hun poging om het centrale energieprobleem op te lossen; in hun poging ook om Rusland te verzwakken om zo de toegang tot de Russische bodemrijkdom te realiseren; in hun opmars naar Peking.
Om het beeld te vervolledigen over hun machtshonger naar energie, mag Venezuela niet ontbreken. De VS doet al het mogelijke om het land te destabiliseren om zo terug de volledige controle te verwerven over de ontginning van de olievelden van het land.
De controle en de toegang tot de grondstoffen van onze planeet is voor Washington een garantie om niet als imperiale grootmacht van de wereldbühne te verdwijnen. Grondstoffenrijke landen zullen geconfronteerd blijven met allerlei beschuldigingen van slecht beheer, ondemocratisch bestuur in de zin van het westers model dat hen desnoods met militair geweld zal opgedrongen worden.
Bronnen:
Victor Wilches – Ucraina: Laboratorio neonazi, gas y petroleo
John Michael Greer: Decline and Fall – The end of energy and the future of democracy in 21 century America – Ed. New Society 2014
