Laat ik beginnen met te zeggen dat Uitpers heel goed werk verricht. Een initiatief als dit is broodnodig om weerwerk te kunnen bieden tegen de vaak ondermaatse buitenlandberichtgeving in de mainstreampers.
Toch moet het mij van het hart dat ik mij stoor aan het gekleurde taalgebruik van Tommy De Cock in artikels over de Baskische kwestie. Dat komt waarschijnlijk omdat ik sympathie heb voor de Baskische emancipatiestrijd en Tommy De Cock kennelijk niet. In ieder geval is hij niet mals voor de Basken. Met name in het artikel ‘ETA verkiest andermaal bloedvergieten boven dialoog’ (Uitpers, nr. 83, 8ste jg., februari 2007) komt dit naar voren.
Tommy De Cock ziet de aanslag op de luchthaven van Madrid van eind december als een bewijs dat ETA eigenlijk geen vredesproces wil. Bovendien zou het radicalisme van de linkse nationalisten een oplossing van het Baskische conflict in de weg staan. Wie Baskenland kent en de Baskische pers volgt, weet dat de links-nationalistische beweging wel degelijk bereid is om grote toegevingen te doen om tot een duurzame vrede te komen. ETA zette een jaar geleden de eerste stap, maar Madrid reageerde nauwelijks. Wat wel bleef was de repressiemolen tegen de Baskische beweging: arrestaties, geweld, processen … op het terrein veranderde er nauwelijks iets. De linkse Baskische beweging bewoog hemel en aarde om het vredesproces vooruit te helpen. Intussen deed eerste minister Zapatero [van de Socialistische Arbeiderspartij van Spanje, PSOE] niets anders dan zijn beleid afstemmen op de haatcampagnes van de neofranquistische PP [Partido Popular of Volkspartij]. Natuurlijk is het niet evident om weerwerk te bieden tegen de goed georganiseerde conservatieven die openlijk elke dialoog met de Basken afwijzen. Maar als Zapatero voor eens en voor goed een einde wil maken aan het Baskische conflict, dan zal hij afstand moeten nemen van de PP.
Volgens Tommy De Cock betekende de aanslag in Madrid het einde van het vredesproces. Hij noemde het een sterk staaltje van hypocrisie dat ETA nadien verkondigde dat de wapenstilstand van kracht bleef. Zag hij dan niet dat de aanslag bedoeld was om het partijen in het vredesproces weer wakker te schudden (cf. de Docklands-aanslag van het IRA)? Ondanks het heftige discours van de Spaanse sociaal-democraten, was al snel na de aanslag van Madrid duidelijk dat het vredesproces niet ten einde was. Tommy De Cock meldt dat ETA de dood van de twee Ecuadorianen in Madrid omkwamen in de schoenen van een klungelende politie probeerde te schuiven. Weet hij niet dan de vader van één van de twee onschuldige slachtoffers in de pers verklaarde dat de politie twintig minuten vooraleer de bom moest ontploffen wist dat er twee mensen in de parkeertoren aanwezig waren en waar precies? De ordediensten lieten twintig kostbare minuten zomaar voorbijgaan, waarom?
Overal zou gezegd worden dat de toenaderingspogingen van de PSOE tot ETA een vreselijke blunder was. Ik meen het tegenover gestelde vernomen te hebben: de meeste Spanjaarden willen vrede en daar horen gesprekken met de Baskische bevrijdingsorganisatie bij. Enkel de neofranquisten die menen dat de eindzege tegen Basken in zicht is, verzetten zich hiertegen. In de laatste paragraaf van zijn artikel suggereert Tommy De Cock dat ETA de PSOE en de PP tegen elkaar uitspeelt om de gewapende strijd te kunnen voortzetten (‘verdeel en heers’). Dit is klinkklare nonsens. Een gewapende overwinning op Spanje zit er duidelijk niet in en de strijd die ETA voert lijkt uitzichtloos (meer dan 700 politieke gevangenen, repressie, folteringen, …). Daarom wil de organisatie vrede. Alleen is de onvoorwaardelijke overgave -die Madrid zou willen – uitgesloten.
Als Tommy De Cock de geschiedenis van de Basken als achtergrond bij de huidige situatie zou kennen, dan zou hij waarschijnlijk wat scherper zijn voor de Spaanse heersende klasse. Van de Spaanse burgeroorlog, over de Franco-dictatuur, de zogenaamde ‘transición’, de GAL-affaire tot de illegalisatiecampagne tegen Baskische verenigingen, partijen en media: nooit heeft het Spaanse establishment rekening willen houden met de democratische wil van het Baskische volk. Met die realiteit in het achterhoofd zou de kritiek op ETA en het links-nationalisme in Baskenland al een stuk milder klinken.
In elk vredesproces moeten er stappen worden gezet. ETA zette de eerste stap. Nu is het aan Madrid om die stap te beantwoorden. Tenzij ik ziende blind ben, heeft Madrid haar stap nog niet gezet. Maar het vredesproces is nog bezig, dus is er nog hoop.
Jan Van Ormelingen
(Uitpers, nr 86, 8ste jg., mei 2007)
