De Nederlandse anti-racisme organisatie Nederland Bekent Kleur heeft in 2007 aangifte gedaan tegen de politicus Geert Wilders. Afgelopen januari is het proces tegen Wilders van start gegaan. Hij wordt aangeklaagd voor discriminatie en het aanzetten van haat op basis van geloof en afkomst. De rechtszaak is omstreden, ook bij het linkse deel van Nederland. René Danen, voorzitter van Nederland Bekent Kleur, legt uit waarom hij het proces wel noodzakelijk vindt.
René Danen: “Voor ons is de kern van het proces dat er duidelijk gemaakt moet worden dat er grenzen zijn aan wat je kan roepen in Nederland. Discriminatie kan niet in Nederland. Punt uit. Het gescheld van Geert Wilders is niet onschuldig. Migranten hebben hier dagelijks last van. Het bepaalt hoe er naar hen gekeken en met hen omgaan wordt. Maar het gaat verder dan dat. Er is bijvoorbeeld onlangs een studie gepubliceerd waarin wordt aangetoond dat er een rechtstreeks verband is tussen de groeiende intolerantie jegens migranten en de kansen van allochtonen op de arbeidsmarkt. De onderzoekers van de Universiteit van Tilburg hebben, notabene bij drie overheidsinstellingen vastgesteld dat migranten minder kans hebben op bepaalde posities. Enerzijds omdat racisme op de werkvloer weer vaker voorkomt, het is normaler geworden. En anderzijds omdat migranten de laatste jaren onzekerder zijn geworden door de aanhoudende hetze in de politiek en de media, wat gevolgen heeft voor hun functioneren. Een ander veelzeggend voorbeeld van de invloed die het anti-migrantenklimaat heeft, is dat een derde van de allochtonen zegt te willen emigreren.”
Nederland Bekent Kleur was niet de enige die in 2007 aangifte heeft gedaan tegen Geert Wilders. Een kleine veertig mensen en organisaties hebben toen klacht ingediend. Het Openbaar Ministerie besloot hier echter geen gehoor aan te geven en Wilders niet te vervolgen. Het OM erkende dat een aantal uitspraken van Wilders beledigend waren voor moslims, maar was van mening dat hij niet te ver was gegaan omdat zijn kritiek zich vooral op de islam richtte en niet gericht was tegen moslims. Een aantal organisaties en mensen, waaronder de bekende advocaat Gerard Spong, zijn toen een procedure begonnen om het OM te dwingen een proces te starten. In deze artikel 12-procedure oordeelde het gerechtshof in Amsterdam in januari 2009 dat er wel voldoende reden is om Wilders te vervolgen wegens discriminatie, aanzetten tot haat en groepsbelediging: ‘(…) Deze wijze van presenteren kenmerkt zich door eenzijdige, sterk generaliserende formuleringen met een radicale strekking, niet aflatende herhaling en een toenemende felheid, waardoor er van haatzaaien sprake is. De meeste uitlatingen zijn in de opvatting van het hof tevens beledigend, nu zij de moslimgelovigen wezenlijk in hun religieuze waardigheid aantasten.’
Een jaar later in januari 2010 is het proces dan echt van start gegaan.
Danen: “Het is natuurlijk een merkwaardige gang van zaken dat we het OM eerst hebben moeten dwingen om hun werk te doen. Maar ik ben blij dat het proces toch doorgaat. Nederland Bekent Kleur is samen met een Antilliaanse, Marokkaanse en een Turkse organisatie partij in de zaak. De aanklacht is dat Wilders discrimineert op basis van geloof en afkomst en aanzet tot haat van moslims, niet-westerse allochtonen en Marokkanen. Elk jaar worden zo’n 200 mensen wegens vergelijkbare feiten voor de rechter gedaagd, en negentig procent daarvan wordt veroordeeld. Het OM lijkt zich niet erg in te spannen voor een veroordeling van Wilders. Het OM heeft tot onze grote verbazing vóór de eerste zittingsdag gesuggereerd dat ze vrijspraak wil vragen.”
Er lijkt geen brede steun te zijn voor jullie rechtszaak. Hoe verklaar je dat?
“Het klopt dat de rechtszaak niet breed gesteund wordt. Bij migrantenorganisaties trouwens wel. Maar bij de politiek niet en ik vind dat schandalig. Vrijwel alle politici waren tegen de rechtszaak om het OM te dwingen te vervolgen. De rechters werden notabene bedreigd door Wilders-aanhangers! En niemand deed wat. Op het moment dat Wilders bedreigd wordt, schreeuwt iedereen schande. Maar als rechters bij de uitoefening van hun beroep worden bedreigd gebeurt er niets. Zij en vooral de minderheden in Nederland worden in de kou gezet door rechts en links.”
Jullie noemen Wilders een racist. Dat ligt blijkbaar nogal gevoelig.
“Nee, we spreken bij voorkeur over de racistische standpunten van Wilders en de PVV. Het gaat niet om de persoon. Maar het klopt wel dat het benoemen van racisme gevoelig ligt. Sinds de opkomst van Pim Fortuyn ligt er een taboe op. Net als Wilders nu, had Fortuyn een paar jaar geleden ook volledig vrij spel. Hij kon zeggen wat hij wilde zonder tegen gesproken te worden. Er was nauwelijks reactie. Er heerst hier een enorme angst om politiek correct genoemd te worden. Het nieuwe codewoord is dat ‘er groepen mensen aan de kant worden gezet’. De woorden discriminatie of racisme worden niet meer genoemd.
Op een gegeven moment heeft het idee post gevat dat een racist alleen een neonazi is met een hakenkruis op zijn voorhoofd getatoeëerd. Er voldoen uiteraard maar weinig mensen aan dat beeld. Volgens de integratiewoordvoerder van de PvdA, Jeroen Dijsselbloem, is het pas racisme als er expliciet wordt opgeroepen tot geweld. Daarvoor mag alles geroepen worden.
Sommige partijen gaan verder. De liberalen van de VVD maakten een tijdje gewag van hun wens om de discriminatiewetgeving af te schaffen. Zo zouden processen als nu tegen Wilders niet meer kunnen worden gevoerd. Toen bleek dat artikel 137 – het artikel waarop Wilders wordt vervolgd – ook joden beschermt tegen racistische uitspraken en het ontkennen van de Holocaust vielen ze stil. Officieel hebben ze het voorstel niet ingetrokken. Opvallend is dat niemand problemen heeft om het Vlaams Belang, bijvoorbeeld, racistisch te noemen.
Misschien is het ook een kwestie van tactiek. In Vlaanderen wordt er, ook bij links, voor gewaakt om de stemmers op het Vlaams Belang racisten te noemen.
“Die redenering hoor je in Nederland ook veel. Maar als links het neoliberalisme wil bestrijden dan zegt ze toch ook niet ‘laten we maar zachtjes zijn tegen de VVD anders schrikken we haar achterban af’? Mijn inziens duidt de reactie van het gros van de politieke wereld op angst. Angst om het volk voor het hoofd te stoten en stemmen te verliezen. Er zijn maar weinig bekende Nederlanders die zich hardop uitspreken tegen Wilders. Pechtold van D66 is er één van en kijk: die partij leeft weer. Opvallend genoeg is Peter R. de Vries, de misdaadverslaggever, er ook één.
Veel mensen zeggen dat de PVV wint bij dit proces en zijn daarom tegen. Maar dat lijkt niet te kloppen. De steun voor Wilders ging niet omhoog op momenten dat het proces in het nieuws was geweest. Bovendien is er een principiëler punt: racisme is verboden, en het is niet omdat je bang ben voor de gevolgen van een verbod je racisme moet gedogen. Het is niet onze betrachting het aantal zetels van de PVV te beperken, wij willen de minderheden in Nederland beschermen.”
De PVV is de grootste partij geworden in Almere, een van de twee gemeentes waar ze mee deed met de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maart. Een vaak gehoorde mening direct na de verkiezingen was: laat ze maar meedoen en zich kapot besturen zoals de partij van Pim Fortuyn. Wat denk jij daarvan?
“Dat is een levensgevaarlijke strategie. Denk maar naar wat er is gebeurd toen Rita Verdonk minister voor Vreemdelingenzaken was: bijna 26.000 vluchtelingen zijn toen het land uitgezet. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat Wilders het niet kan. Hij heeft de regie stevig in handen. Ik vind dat alle democratische partijen moeten weigeren om samen te werken met de PVV van Wilders. Ja, zoals het cordon sanitaire in België. Maar dat is zo’n verwarrende term. Iedereen lijkt dat wat anders mee te bedoelen.
Kom je zo niet snel in een redenering terecht: alle fatsoenlijke partijen samen tegen Wilders? Op de standpunten van de christen-democraten en de liberalen is ook wel een en ander af te dingen…
Ik ben het ook niet eens met de VVD en hun programma is óók een probleem. Maar het programma van Wilders is zodanig eenzijdig dat dit een specifieke strijd vraagt. Zij relateren alles, maar dan ook werkelijk alles, aan migratie. De files, de strijd om de pensioenleeftijd – alles komt door de aanwezigheid van migranten in Nederland en zal worden opgelost als zij het veld ruimen.
Wilders’ uitspraken zijn schokkend. Het lijkt wel alsof Nederlanders dat vergeten. Alsof we gewoon zijn geworden wat er hier allemaal wordt gezegd. Nederland Bekent Kleur heeft een compilatie van zijn uitspraken gemaakt die je kan bekijken op www.watwilwilders.nl (zie ook hieronder).
Ook binnen links zijn de uitspraken van Wilders lange tijd, en nog steeds regelmatig, afgedaan als enkel godsdienstkritiek. ‘En dat moet toch kunnen? Dat hebben we zelf toch ook gedaan?’ Alsof het zich onttrekken aan de macht van de Katholieke kerk in de jaren zeventig door die intellectuele elite hetzelfde is als wat Wilders nu doet. Zelf pareert hij op die manier elke kritiek. Wij zijn dan ook heel blij dat de officiële aanklacht verder gaat dan het noemen van moslims alleen. In de klacht worden Marokkanen expliciet genoemd. Zij hebben zeer sterk te lijden onder wat er de laatste jaren gebeurt.
Is de grote aanhang voor Wilders en eerder Pim Fortuyn dan geen uiting van problemen met het huidige regeringsbeleid?
De Wilders-stemmers hebben geen problemen, ze hebben angst. 30 tot 40 procent van de mensen in gemeentes als Urk en Volendam hebben op de PVV gestemd. Zij hebben nog nooit een allochtoon in hun dorpen gezien. Het stemmen op Wilders is geen reactie op een concreet probleem. Allochtonen, zij zijn degenen met problemen: slechte huisvesting, hoge werkloosheid, dagelijks racisme…
Ik denk wél dat er een kern van waarheid zit in de vaststelling dat mensen zich gedesoriënteerd voelen en geen ankers meer hebben in het dagelijks leven. De SGP, een streng gereformeerde partij in Nederland en nog de enige zuil in de ouderwetse betekenis van het woord, verliest zelfs stemmers aan de PVV. Dat zegt wel wat. Maar het is pertinent onjuist dat de Wilders-stemmer een gedesillusioneerde sociaal-democraat is, zoals je zo vaak hoort. De PVV scoort vooral goed bij niet-stemmers en bij VVD’ers. De linkse SP bijvoorbeeld verliest evenveel stemmers aan D66 als aan Wilders. Hetzelfde geldt voor de PvdA.
Het grote probleem is uiteindelijk niet Wilders, maar dat er niets tegenover wordt gesteld. Er zijn nauwelijks mensen die Wilders publiekelijk bekritiseren. En er wordt bovendien geen idee tegenover Wilders’ verhaal gezet. Niemand doet een appel vóór de multiculturele maatschappij. Oók de SP, GroenLinks en de PvdA niet.
En nu? De PVV van Wilders wordt de grootste partij met de Tweede Kamerverkiezingen in juni?
De PVV staat op de eerste of tweede plaats, afhankelijk van welke peiling je volgt. Of het echt zo’n vaart gaat lopen, valt te bezien. De uitkomst in Almere en Den Haag is zorgwekkend, akkoord, maar de PVV heeft al tien procent minder stemmen gehaald in Almere dan tijdens de Europese verkiezingen. Laten we dat niet vergeten.
Het lijkt ook wel alsof er door de Gemeenteraadsverkiezingen iets is los gekomen. Mensen willen hun stem laten horen, dat merk ik aan van alles. We hebben een internetpetitie tegen Wilders en die is onderhand door ruim 20.000 mensen ondertekend. De week na de lokale verkiezingen kwamen er 3.000 handtekeningen bij, en de handtekeningen blijven komen. En onze Facebookgroep is meer dan verdubbeld. Op 21 maart, de internationale dag tegen racisme, hebben we een actievergadering gehouden en besloten dat we nog voor de Tweede Kamerverkiezingen een landelijke manifestatie in Amsterdam gaan organiseren.
(Uitpers nr. 119, 11de jg., april 2010)
Meer informatie over Nederland Bekent Kleur via
www.nederlandbekentkleur.nl
