NAVO secretaris generaal Rasmussen kondigde in Chicago aan dat het Europees rakettenschild zich in de eerste fase begint die hij “interim capability” noemde. Het ziet er dus naar uit dat de phased adaptive approach voor het raketschild in Europa, uitgewerkt door het Pentagon en goedgekeurd op de NAVO top van Lissabon, november 2010, daarmee op koers lijkt te zitten.
Deze interim fase betreft een Amerikaans Aegis-oorlogsschip van de VS-marinebasis Rota in Spanje en een radarinstallatie in Zuid-Oost-Turkije. (zie uitpers nr 136 van november 2011). Het aantal VS oorlogsschepen uitgerust met het Aegis verdedigingssysteem zal op korte termijn opgevoerd worden tot vier eenheden. Tegen 2015 wordt dan de eerste echt operationele fase bereikt van het NAVO raketschild met de inschakeling van op land gebaseerde interceptoren in Roemenië en ook Polen. Inderdaad de overeenkomsten met Spanje, Turkije, Roemenië en Polen om elementen van het raketschild te huisvesten zijn rond. De bondgenoten zijn overeen gekomen om 1 miljard dollar te investeren in infrastructuur voor besturing, beheer, controle en communicatie die nodig is om het antiraketsysteem te ondersteunen.
Naast het propagandistisch effect is de belangrijkste verworvenheid van het bereiken van de “interim capability” een functionerend systeem voor “command and control” dat werd getest en geïnstalleerd in het Duitse Ramstein, het hoofdkwartier van de NAVO luchtmacht. Dat is op zich geen kleinigheid want het betreft toch een militair systeem waarbij het mogelijk is dat sommige beslissingen en bevelen binnen de seconde moeten gebeuren na het binnen komen van de informatie. Er werd afgesproken dat een van de topofficieren van de NAVO deze beslissing zal kunnen nemen. De Supreme Alleid Commander of Europe (Saceur) binnen de NAVO, de VS admiraal Jim Stravidis, krijgt het hele NAVO raketschild onder zijn hoede.
De VS-ambassadeur bij de NAVO, Ivo Daalder, zei dat president Obama de overdracht van de operationele controle over de radar in Turkije aan de NAVO had doorgevoerd en dat de Amerikaanse missile-defense schepen in de Middellandse Zee aanwezig zijn en onder NAVO-bevel kunnen worden geplaatst bij een crisis. De schepen voeren op dit ogenblik verschillende opdrachten uit, en een daarvan lijkt te bestaan uit hun eventuele inschakeling in het NAVO raketschild mocht het nodig blijken. De schepen zijn mobiel en kunnen dus in geval van dreigende crisis geheroriënteerd worden, heet het nog.
Volgens een nationale veiligheidsadviseur werd het verdedigingssysteem bedacht en uitgewerkt in functie van de dreiging die van Iran uitgaat. De huidige fase voorziet dus een dekking van zuidelijk Europa. Met de vier Aegis-schepen die in 2014 vanuit Rota zullen opereren kan een groter gebied worden gedekt. Met de verdere concretisering van de vooropgestelde fases verhoogt de effectiviteit, de interceptiecapaciteit en de detectiemogelijkheden zodat er ook een opwaartse spiraal komt in de verdediging: van korte- en middellangeafstandsraketten naar langeafstandsraketten en intercontinentale tegen 2020.
Het zijn precies de latere fases van dit raketschild die Moskou dwars zitten. Opperbevelhebber Nikolai Makarov zei begin mei nog dat Rusland in laatste instantie niet uitsluit om preventieve aanvallen uit te voeren tegen installaties van het NAVO raketschild. De NAVO en de VS blijven herhalen dat dit niet tegen Rusland is gericht, maar willen geen harde garanties hierover op papier zetten. Moskou heeft de uitnodiging voor deelname aan de Chicago-top slechts zeer schoorvoetend behandeld. In Lissabon 2010 was de toenmalige Russische president Medvedev aanwezig op de NAVO-top. Dit jaar nam Medvedev deel aan de G8 op Camp David enkele dagen voor de Chicago-top als kersverse eerste minister van Rusland, maar op de NAVO conferentie zelf was ‘enkel’ Zamir Kabulov aanwezig, de Kremlin-verantwoordelijke voor Afghanistan. Inderdaad, rond Afghanistan blijven Russen en Amerikanen samenwerken. Het belang van Moskou ligt op korte termijn bij het aanpakken van de heroïnesmokkel uit Afghanistan naar Rusland. De samenwerking betreft vooral het verlenen van doorgang van Amerikaanse logistieke transporten naar Afghanistan over het Russisch grondgebied. Er is sprake van dat de VS nu ook de luchthaven van Ulyanovsk – de geboorteplaats van Lenin – mag gebruiken voor ‘non lethal cargo’, zoals dat heet. Maar volgens Kabulov heeft Rusland in Chicago de vraag voor een 10 miljoen dollar steun aan het Afghaanse leger afgewezen.
