Onlangs plaatste de huidige minister van Binnenlandse Zaken van Bolivia, Eduardo del Castillo, op een sociaal netwerk een video waarin de voormalige president van Uruguay José Mujica de volgende boodschap uitbracht: “De beste leiders zijn degenen die, wanneer ze vertrekken, een groep mensen achterlaten die hen ver overtreffen. De strijd is collectief en generatiegebonden.” De toespeling op voormalig president Evo Morales, die in een harde strijd is verwikkeld met president Luis Arce Catacora om het leiderschap van de Beweging naar het Socialisme (MAS) te behouden, was duidelijk.
Ooit was het anders. ‘Lucho’ Luis Arce en Evo Morales waren jarenlang politieke vrienden en beide sterkhouders van het MAS. Luis Arce werd in Bolivia en Latijns-Amerika bekend door zijn rol als minister van Economie gedurende bijna de hele termijn van Morales, met een onderbreking van twee jaar om een kanker te behandelen waaraan hij goed ontsnapte. Arce trad laat toe tot de MAS, in de periode vlak voor de eerste verkiezingen die Morales won, in 2005. Morales regeerde Bolivia bijna 14 jaar in drie presidentiële termijnen tussen 2006 en 2019. Een vierde termijn kwam er niet omdat er een verkiezingscoup werd gepleegd door rechtse elementen uit Santa Cruz de la Sierra, wat geleid heeft tot gevaarlijke toestanden waardoor Evo Morales en zijn vicepresident Álvaro Linares, om erger te voorkomen, naar het buitenland zijn vertrokken. In 2019 trad dan de rechtse politica Jeanine Añez uit Santa Cruz aan als interim presidente. In 2020 kwam de MAS weer aan de macht door de verkiezingsoverwinning van Luis Arce en met de steun van Evo Morales die vanuit het buitenland de verkiezingscampagne van zijn politieke vriend ondersteunde. Jeanine Añez zit vandaag in de gevangenis. Tijdens de regeringsperiode van Luis Arce als president en na de terugkomst van Evo Morales uit het buitenland is de verstandhouding tussen beide kopstukken van het MAS zienderogen verslechterd. Al maanden bestoken de twee kemphanen en hun aanhang, respectievelijk de ‘evistas’ (aanhangers van Evo Morales) en de ‘masistas’ (aanhangers van Luis Arce) elkaar. En dat gebeurt niet altijd op een fraaie manier. In 2025, het jaar dat de staat Bolivia 200 jaar bestaat, zijn de volgende presidentsverkiezingen en dat verklaart zeker een stuk van de tegenstellingen binnen het MAS die intussen zelfs geleid hebben tot een scheuring.
David Choquehuanca speelt een belangrijke rol in deze broederoorlog. “Broer” van Morales sinds de jaren dat hij slechts een radicale afgevaardigde was in het neoliberale congres in de jaren 1990, en zijn historische kanselier na de triomf van 2006, werd deze Aymara met een zeer uitgesproken inheems profiel in 2017 van de macht verwijderd vanwege zijn ambitie om presidentskandidaat te worden om Morales te vervangen, die voor de vierde keer geen kandidatuur kon indienen vanwege de wettelijke beperkingen die toen bestonden. Maar wat Evo Morales niet kon vermoeden was dat Luis Arce na zijn verkiezing meteen goede vrienden zou worden met Choquehuanca, die wel een sociale basis heeft overwegend van inheemse origine. David Choquehuanca werd vicepresident onder Luis Arce en vertegenwoordigde Bolivia op zijn vele buitenlandse reizen, ook onlangs nog naar België. Sindsdien heeft de tandem Luis Arce -David Choquehuanca een belangrijke rol opgeëist binnen de MAS. Rekenend op de economische, politieke en symbolische middelen van de staat, hebben ze bereikt wat een paar jaar geleden onmogelijk leek: de bases van El Alto, de dichtbevolkte Aymarastad grenzend aan La Paz, weghalen uit de invloedsfeer van Morales, een aanzienlijk aantal parlementariërs controleren, boerenorganisaties verleiden en de voormalige president in het nauw drijven in de Chapare-streek, de cocaregio en belangrijkste thuisbasis van Evo Morales.
De strijd tussen de twee kemphanen werd dan uiteindelijk beslecht op het tiende Congres van de MAS gehouden op 3 oktober 2023. Daar werd beslist de Boliviaanse president, Luis Arce, en de vicepresident, David Choquehuanca, uit haar gelederen te verdrijven en tegelijkertijd werd Evo Morales als enige MAS- kandidaat uitgeroepen voor de verkiezingen van 2025.
Luis Arce en David Choquehuanca waren beiden uitgenodigd voor het Congres maar waren niet aanwezig. Dit Congres komt te midden van een politieke crisis binnen de partij, die de afgelopen weken leidde tot de splitsing tussen twee politieke lijnen, een onder leiding van Morales de andere onder die van Arce.
De scheuring binnen het MAS lijkt nu wel definitief. De twee jaar dat Luis Arce nog president is kondigen zich aan als een felle broederstrijd.
