Georgië verdwijnt uit de lijst van gewezen Sovjetrepublieken die bij de EU aansluiting zoeken. De recente wet op “buitenlandse agenten”, bedoeld om kritiek op de regering te beknotten, kan niet door de beugel, vindt de EU. Maar bij kandidaat-lid Moldovië (Moldova) wordt de oppositie ook meer en meer de mond gesnoerd, aldus Stanislav Pavlovschi, gewezen Moldavisch rechter bij het Europees Hof voor de Mensenrechten en stichter van een ngo ter bestrijding van corruptie, in ‘Social Europe’.
President Maia Sandu werd eind 2020 met grote meerderheid gekozen en bekwam het jaar daarop een meerderheid in het parlement. Ze had haar zege deels te danken aan de stemmen van de diaspora die voor 93% voor haar stemden. Binnen Moldovië had ze slechts een nipte meerderheid.
Deze erg EU-gezinde president heeft nu beslist de presidentsverkiezingen in oktober te laten samenvallen met een referendum over toetreding tot de EU. Daarmee wil ze volgens Pavloschi de aandacht afwenden van de prangende binnenlandse problemen. De regering hamert vooral op de Russische dreiging voor de veiligheid van het land. Maar volgens peilingen zijn de burgers veel meer bekommerd om economie en corruptie dan om die veiligheid – 3 tot 5 % geeft dat laatste als belangrijk op.
Het is uit naam van die zorg om veiligheid dat een wet op hoogverraad werd uitgevaardigd. Amnesty International klaagt de vaagheid van die wet aan, ze zet de deur open voor grote willekeur in het beteugelen van elke oppositie. Die wet doet sterk denken aan de Georgische wet op buitenlandse agenten.
Dit komt bovenop een steeds sterkere beknotting van de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Verscheidene tv-stations werden geblokkeerd, terwijl een belangrijke oppositiepartij, Shor, een jaar geleden werd verboden. De stichter ervan, Ilan Shor, is veroordeeld tot 15 jaar voor fraude en witwaspraktijken; hij vluchtte naar Israël en woont nu in Rusland.
Het grootste oppositieblok, dat van socialisten en communisten, draagt gewezen procureur Alexandr Stoianoglo voor als presidentskandidaat. Hij werd vorig jaar door president Sandu ontslagen omdat hij volgens haar sommige corruptiezaken niet grondig zou aanpakken. Volgens het Europees Hof voor de Mensenrechten is dat ontslag onregelmatig gebeurd.
Stoianoglo zei achter de toetreding tot de EU te staan, maar noemde de gelijktijdigheid van de verkiezingen met het EU-referendum een maneuver van Sandu om daarmee stemmen te winnen, vooral bij de diaspora. Moldova heeft nog 2.6 miljoen inwoners. Bijna één miljoen Moldaviërs zijn tijdelijk of definitief uitgeweken. Bijna 60 % van hen verblijven in de EU, een kwart in Rusland.
